پاکستان که تمام ۲۰ سال گذشته به حمایت و حفاظت از گروه‌های تروریستی متهم بود، اکنون می‌گوید که این سازمان‌ها در افغانستان پناه گرفته‌اند و امنیت پاکستان و دیگر کشورها را به مخاطره انداخته‌اند. شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، در سخنانی که روز جمعه، اول مهر، در هفتادوهفتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک ایراد کرد، از چهار سازمان تروریستی نام برد که به باور او در داخل افغانستان فعالیت می‌کنند.

سخنان شهباز شریف در مورد حضور تروریست‌های خارجی در افغانستان موضوع تازه‌ای نیست. سازمان ملل متحد هم همواره در گزارش‌هایی که از افغانستان منتشر می‌کند، به این نکته می‌پردازد اما اینکه نخست‌وزیر پاکستان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در این باره حرف بزند، اقدامی تازه و قابل بحث است.

ناظران شورای امنیت سازمان ملل متحد ماه ژوئن در گزارشی، گفتند که گروه‌های تروریستی خارجی از جمله القاعده، تحریک اسلامی ازبکستان، حرکت اسلامی ترکستان شرقی، جماعت انصارالله، لشکر طیبه، جیش محمد، تحریک طالبان پاکستان و چند سازمان تروریستی دیگر با حمایت طالبان، در افغانستان حضور دارند. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، نیز روز سه‌شنبه، در گزارشی که در مورد اوضاع افغانستان منتشر کرد، همین نکات را تکرار کرد و گفت که روابط طالبان و القاعده همچنان برقرار است.

سخنان شهباز شریف در واقع تکرار همین گزارش‌ها منهای ذکر نام چند سازمان‌ تروریستی پاکستانی بود. با وجودی که وزارت خارجه پاکستان، ۲۵ شهریور از طالبان خواست مسعود اظهر، رهبر شبکه تروریستی جیش محمد را که در افغانستان حضور دارد، به نهادهای امنیتی این کشور تحویل دهد، شهباز شریف از ذکر نام این شبکه هم خودداری کرد.

نخست‌وزیر پاکستان تحریک طالبان پاکستان، داعش خراسان، تحریک اسلامی ازبکستان و حرکت اسلامی ترکستان شرقی را سازمان‌های تروریستی نامید که داخل افغانستان فعالیت دارند و امنیت کشورهای مختلف از جمله پاکستان را تهدید می‌کنند.

این گروه‌های تروریستی که گفته می‌شود اکنون در بخش‌های مختلف افغانستان و زیر سایه حمایتی طالبان، فعالیت می‌کنند، تا پیش از فروپاشی دولت افغانستان در داخل پاکستان مستقر بودند. در اکتبر ۲۰۰۱ و در جریان حمله نظامی آمریکا و ناتو به افغانستان که به فروپاشی رژیم طالبان منجر شد، تمامی سازمان‌های تروریستی از جمله طالبان، القاعده و تروریست‌هایی که از آسیای میانه به افغانستان رفته بودند، به پاکستان گریختند. تحریک طالبان پاکستان در واقع حاصل تجمع گروه‌های تروریستی در ایالت خیبر پختون‌خواه بود که در سال ۲۰۰۷ به عنوان چتر بزرگ سازمان‌های تروریستی پاکستانی ایجاد شد.

از سال ۲۰۰۱ که آمریکا و ناتو به افغانستان آمدند، پاکستان به عنوان متحد و حامی حضور نظامی آمریکا در افغانستان، پول هنگفتی به جیب زد. پاکستان ضمن اینکه بابت تردد کامیون‌های حامل تدارکات و هواپیماهای ناتو و آمریکا به سمت افغانستان از زمین و آسمان این کشور، درآمد هنگفتی به‌ دست آورد، تنها به بهانه مبارزه با تروریسم، سالانه تا سقف ۲۵۵ میلیون دلار از آمریکا کمک دریافت می‌کرد.

تا سال ۲۰۱۸، پاکستان سالانه سه نوع کمک از آمریکا می‌گرفت که کمک نظامی، اقتصادی و وجوه مالی از صندوق حمایت از ائتلاف را شامل می‌شد. این کشور از صندوق حمایت از ائتلاف تا سقف ۹۰۰ میلیون دلار در سال کمک دریافت می‌کرد.

دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸، پاکستان را در ادعای مبارزه با تروریسم به دروغگویی متهم کرد و گفت با وجودی که ایالات متحده سالانه برای مبارزه با تروریسم پول هنگفتی به دولت پاکستان می‌پردازد، این کشور پول‌های دریافتی را برای حمایت از تروریسم هزینه می‌کند. او کمک‌های نظامی آمریکا به پاکستان را که از سال ۲۰۰۱ به صورت منظم به این کشور پرداخت می‌شد، قطع کرد و هرچند پاکستان در فهرست متحدان غیرناتویی ایالات متحده است و اعضای این فهرست از امتیازهایی چون دریافت کمک‌های نظامی برخوردارند، ترامپ تاکید کرد تا زمانی که پاکستان صداقت خود را در مبارزه با تروریسم ثابت نکند، کمکی دریافت نخواهد کرد. در آن زمان، سخنگویان دولت ترامپ گفتند که پاکستان از شبکه تروریستی حقانی و طالبان افغانستان و متحدانشان میزبانی می‌کند و آمریکا را در مبارزه با این گروه‌ها فریب داده است.

اکنون که شبکه حقانی و طالبان بر افغانستان حکم می‌رانند، اهدای بسته‌های کمک‌های نظامی آمریکا به پاکستان از سر گرفته شده است. دولت بایدن اوایل سپتامبر، اعطای یک بسته کمک ۴۵۰ میلیون دلاری برای حمایت از هواپیماهای اف-۱۶ ارتش پاکستان را اعلام کرد. پس از متوقف شدن کمک‌های نظامی و دفاعی ایالات متحده به پاکستان در سال ۲۰۱۸، این نخستین بسته کمکی است که برای تقویت نیروی هوایی ارتش پاکستان به این کشور اهدا می‌شود.

هرچند مقام‌های دولت بایدن در مورد بازنگری درباره تصمیم خلف او، دونالد ترامپ، در پرداخت کمک نظامی و دفاعی به پاکستان توضیحی ندادند، بسیاری از آگاهان بر این باورند که تصویب اعطای بسته کمکی ۴۵۰ میلیون دلاری دولت بایدن به ارتش پاکستان، در ازای همکاری پاکستان برای هدف قرار دادن ایمن‌الظواهری، رهبر پیشین القاعده، صورت گرفته است.

ایمن الظواهری ۳۱ ژوییه در خانه‌ای در محله اعیان‌نشین شیرپور کابل کشته شد. نیروهای هوایی آمریکا با شلیک موشک هل‌فایر، ایمن‌الظواهری را در بالکن خانه‌ای متعلق به یکی از نزدیکان سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی، کشتند.

پاکستان در ۲۰ سال گذشته، هرگز نپذیرفت که از سازمان‌های تروریستی از جمله طالبان، القاعده و شبکه حقانی میزبانی می‌کند. در حالی که گزارش‌های ناظران سازمان ملل متحد در سال‌های اخیر، به‌وضوح از وجود پناه‌گاه‌های امن این سازمان‌ها در داخل خاک پاکستان پرده برداشتند. با خروج نیروهای خارجی از افغانستان و بازگشت طالبان به قدرت، پاکستان کانال‌هایی را که ماهانه میلیون‌ها دلار از آن به‌دست می‌آورد، از دست داد و مسیرهای درآمدزایی برای پاکستان از طریق تردد زمینی و هوایی نیروهای خارجی، با خروج کامل این نیروها از افغانستان، مسدود شدند.

همچنین با سلطه طالبان بر افغانستان و کوچ شبکه حقانی و سران شورای کویته به کابل، برای دریافت پول بابت مبارزه با تروریسم هم بهانه‌ای برای پاکستان باقی نماند. با این حال، حضور تروریست‌های خارجی به ویژه القاعده در افغانستان توانست منبع درآمد جدیدی برای پاکستان شود.

پرواز پهپادهای تجسسی آمریکا در فضای افغانستان که از آسمان پاکستان می‌گذرند، همکاری اطلاعاتی حکومت پاکستان برای ردیابی سران القاعده و دیگر سازمان‌های متحد این گروه که در افغانستان حضور دارند و افزایش نگرانی‌ها از تبدیل افغانستان به پناهگاه امن سازمان‌های تروریستی، فصل جدیدی برای پاکستان است که از این طریق و به بهانه مبارزه با تروریسم، از جهان و به‌ویژه آمریکا، پول بگیرد.

بلاول بوتو، وزیر خارجه پاکستان که در نیویورک است، روز سه‌شنبه در دیدار با آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده، از تعهد کشورش بر مبارزه با تروریسم سخن گفت. وزیر خارجه پاکستان در ادامه سخنان نخست‌وزیر این کشور در مورد حضور تروریست‌های خارجی در افغانستان، تلاش کرد بار دیگر آمریکا را به تداوم حمایت‌های نظامی و دفاعی از پاکستان قانع کند.

اگرچه ممکن است پاکستان به دلیل اینکه متحد غیرناتویی ایالات متحده است، بتواند بار دیگر این کمک‌ها را به صورت مداوم دریافت کند، افغانستانی که در حال تبدیل شدن به صادرکننده تروریسم است، می‌تواند پاکستان را هم به‌شدت بی‌ثبات کند. قدرت‌گیری تحریک طالبان پاکستان و مجهز شدن این گروه به سلاح‌های پیشرفته رهاشده در افغانستان و افزایش بی‌سابقه حملات تروریستی در داخل پاکستان در یک‌ سال گذشته، نشانه‌های واضحی از پیامد سال‌ها سودجویی پاکستان از سازمان‌های تروریستی‌اند.

به نظر می‌رسد افغانستان ناآرام و بی‌ثبات که به‌سرعت در حال تبدیل شدن به پناهگاه سازمان‌های تروریستی خارجی است، بهانه خوبی برای پاکستان است تا با هدف مبارزه با تروریسم، پول هنگفتی از جهان طلب کند، اما این سود ممکن است در درازمدت برای پاکستان و کل منطقه به زیانی بزرگ‌تر تبدیل شود که مهار آن به مبالغی به‌مراتب بیشتر نیاز خواهد داشت.