از وضعیت بسیاری از زندانیان محبوس در زندان‌های طالبان هیچ اطلاعاتی در دست نیست و بیشتر خانواده‌ها از سرنوشت بستگان خود هیچ خبری ندارند؛ با این حال به‌تازگی و پس از ماه‌ها تلاش و پیگیری، طالبان به خانواده‌ برخی از زندانیان اجازه داده‌اند با عزیزانشان ملاقات و با آنان صحبت کنند. تمامی کسانی که به دیدار زندانیان رفته‌اند، زن‌اند و این ملاقات‌ها در روزهای پیش و بعد از عید قربان انجام شده است. ایندپندنت فارسی با چند خانواده‌ تماس گرفته است و برخی آن‌ها به شرط محفوظ ماندن هویتشان، حاضر شدند جزئیات دیدار خود با عزیزانشان را با این روزنامه به اشتراک بگذارند.

بی‌بی حوا نام مستعار مادری است که طالبان اواخر مه ۲۰۲۲، سه فرزند او را در کابل بازداشت کردند؛ یک پسرش که تحصیلاتش را در خارج از افغانستان به پایان رسانده بود و با یکی از نهادهای مددرسان کار می‌کرد و دو پسر دیگرش که نوجوان و دانش‌آموز بودند. طالبان هر سه برادر را به اتهام همکاری با جبهه مقاومت از منزلشان در کابل بازداشت کردند؛ در حالی که هیچ رابطه‌ای با این گروه نداشتند.

بی‌بی حوا می‌گوید که بعد از ماه‌ها تلاش و به این در و آن در زدن، سرانجام توانسته است یک روز پیش از عید قربان به اداره استخبارات طالبان در منطقه شش درک کابل برود و چند دقیقه با فرزندانش از پشت یک شیشه با گوشی صحبت کند. بی‌بی حوا هنگام صحبت در مورد وضعیت فرزندانش اشک‌ریزان می‌گوید: «آن‌ها در یک روز سه بار شکنجه می‌شوند و فقط روزی یک بار به آن‌ها کمی نان خشک و آب می‌دهند.»

منابع دیگر هم وضعیت زندان‌های طالبان را بسیار وحشتناک توصیف می‌کنند و می‌گویند که زندانی‌های اداره ۴۰ امنیت در منطقه شش درک کابل، همه‌روزه به شکل منظم سه بار شکنجه می‌شوند و تنها یک وعده به آن‌ها غذا داده می‌شود. شماری از زندانیان در نتیجه این شکنجه‌ها به آسیب‌هایی دائمی دچار شده‌اند و احتمال معلول شدن آنان وجود دارد؛ بیشتر این زندانیان نیز به مشکلات روانی مبتلا شده‌اند.

اکثر زندانیان از اهالی پنجشیر و کابل و نیز از ساکنان شهرستان‌های اندراب و خوست در استان بغلان، پروان، کاپیسا، تخار و برخی مناطق دیگرند.

این منابع می‌گویند که در این زندان، خدمات پزشکی وجود ندارد و زندانیان بیمار به دارو و پزشک دسترسی ندارند. این زندانیان به وکیل هم دسترسی ندارند و درباره اینکه چرا بازداشت شده‌اند و سرانجام چه زمانی محاکمه خواهند شد، هیچ اطلاعی ندارند.

کسانی که از وضعیت زندانیان اداره ۴۰ سازمان استخبارات طالبان در منطقه شش درک کابل آگا‌ه‌اند، از زندانی بودن حدود چهار هزار و ۷۰۰ تن در این زندان خبر می‌دهند و می‌گویند که از این میان، حدود سه هزار و ۳۰۰ تن اهل استان پنجشیرند.

به گفته این منابع، این زندان گنجایش بیش از چهار هزار زندانی را ندارند و هوای گرم اتاق‌های پر از زندانی، شرایط بسیار دشوار کرده است.

طالبان در ۱۱ ماه گذشته، بسیاری از کارمندان نظامی و غیرنظامی دولت سابق را دستگیر کرده‌اند؛ بیشتر این زندانیان غیرپشتون و اغلب تاجیک‌تبارند.

طالبان در اوایل مه ۲۰۲۲ که درگیری میان نیروهای جبهه مقاومت و طالبان در پنجشیر و اندراب شدت گرفت، به بازداشت گسترده ساکنان استان پنجشیر و شهرستان‌های اندراب و خوست در استان بغلان متوسل شدند.

فریده که اصالتا اهل پنجشیر است، می‌گوید که طالبان نزدیک به دوماه پیش پدر، برادر، عمو و پسرعمویش را که همه غیرنظامی‌اند، در خانه یا در راه به سمت دکان‌هایشان در پنجشیر بازداشت و به کابل منتقل کرده‌اند. فریده می‌گوید که عمه‌اش پس از ماه‌ها تلاش، توانست در ایام عید قربان در اداره ۴۰ امنیت با آن‌ها دیدار کند. فریده می‌گوید که پدرش کهنسال و عمویش بیمار است؛ اما هیچ‌کدام به دارو یا پزشک دسترسی ندارند.

این خانواده‌ها می‌گویند که پس از ماه‌ها تلاش، بالاخره توانسته‌اند بفهمند عزیزانشان زنده‌ و در اداره ۴۰ امنیت طالبان زندانی‌اند.

در این میان خانواده‌هایی هم هستند که عزیزانشان هفت تا ۱۰ ماه پیش بازداشت شده‌اند اما هنوز نتوانسته‌اند آن‌ها را ببیند. شماری از این خانواده‌ها برای آنکه بدانند عزیزانشان زنده‌اند یا نه و اینکه کجا زندانی‌اند، به افراد طالبان رشوه می‌دهند. در برخی موارد، افراد طالبان به آنان می‌گویند که عزیزشان زنده و در فلان جا زندانی است. در این میان، برخی از این طالبان بخشنده می‌شوند و به زندانی اجازه می‌دهند یک بار با خانواده‌اش صحبت کند یا خانواده برای زندانی لباس بفرستد.

بی‌بی فاطمه از اهالی پنجشیر، یکی از کسانی است که پس از خرج کردن حدود ۶۰ هزار افغانی و بعد از شش بار رفت و برگشت، سرانجام توانسته است پسرش را در اداره ۴۰ سازمان استخبارات پیدا کند و به ملاقاتش برود. او می‌گوید که پس از چهار ماه، از پشت یک شیشه به مدت حدود هفت دقیقه توانست با پسرش صحبت کند.

شمار کسانی که توانسته‌اند از بند طالبان رها شوند، بسیار کم‌ است و اکثرا در ازای پرداخت مبالغی هنگفت به افراد طالبان آزاد شده‌اند. به گفته برخی منابع، مردی که چهار ماه و نیم در زندان امنیت طالبان زندانی بود، پس از پرداخت ۴۵۰ هزار افغانی و هفت قبضه اسلحه، توانست از زندان طالبان آزاد شود.

یکی از خانواده‌ها می‌گوید که فرزندشان حدود سه ماه پیش در منطقه خیرخانه کابل بازداشت شد و پس از مشکلات فراوان توانستند بفهمند فرزندشان در اداره شماره ۴۰ زندانی است. این خانواده می‌گوید که فرزندشان سنگ کلیه دارد و آنان برای آنکه به فرزندشان کمک کنند، به شخصی در آنجا پول می‌دهند تا روزانه به این زندانی بیمار به قدر کافی آب برساند.

در همین حال اهالی شهرستان اندراب هم می‌گویند که نزدیک به ۶۰ تن از ساکنان این شهرستان ماه‌ها است که زندانی طالبان‌اند و از سرنوشت آنان هیچ اطلاعی در دست نیست.

با آنکه طالبان پیش از عید قربان طی یک عهدنامه دوجانبه به ساکنان استان پنجشیر قول دادند که پنجشیری‌های زندانی را آزاد کنند، تاکنون این تعهد را عملی نکرده‌اند.

در این میان، شماری از خانواده‌ها هم هیچ‌گاه نتوانسته‌اند عزیزانشان را ببیند. عبدالمجید، محافظ احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی، نهم فروردین در منطقه ۳۱۵ کابل در حالی که مسلح نبود و برای کار شخصی به دیدار دوستش رفته بود، بازداشت شد. او هیچ ملاقاتی با اعضای خانواده‌اش نداشته است. برخی منابع به خانواده او گفته‌اند که عبدالمجید زنده است و در اداره ۴۰ امنیت طالبان در منطقه شش درک کابل زندانی است.

خانواده زندانیان طالبان از نهادهای مدافع از حقوق بشر می‌خواهند به طالبان فشار بیاورند تا از شکنجه زندانیان دست بردارند. این خانواده‌ها می‌گویند که نهادهای جهانی مانند صلیب سرخ و سازمان ملل متحد باید به این زندان‌ها سر بزنند و وضعیت زندانیان را از نزدیک ببیند.

سازمان ملل متحد در آخرین گزارش خود درباره وضعیت افغانستان به کشتار و بازداشت نظامیان حکومت پیشین هم پرداخته است. یوناما در این گزارش می‌نویسد که طالبان در طول ۱۱ ماه سلطه خود بر افغانستان ۱۶۰ تن را کشته، ۱۷۸ نفر را خودسرانه بازداشت و ۵۶ نفر را هم شکنجه کرده‌اند.

بر اساس این گزارش، تنها ۲۳ مورد از بازداشت‌ها با نظامیان و مقام‌های حکومت پیشین بدون ارتباط بوده است. با این حال خانواده‌های زندانیان این آمار را بسیار اندک می‌دانند و معتقدند که سازمان ملل متحد یا نتوانسته درباره بازداشت، کشتار و شکنجه افراد حقیقت را بیان کند یا نخواسته است در مورد بازداشت‌ها و شکنجه افراد تحقیق کند.

طالبان گزارش یوناما را نادرست خواندند اما در مورد این تعداد زیاد زندانی هم حاضر نیستند پاسخگو باشند.