پس از حمله روسیه به اوکراین، برخی گمان می‌کردند که پوتین نیروهای نظامی خود را از سوریه بیرون می­‌کشد و به اوکراین منتقل می­‌کند ولی بعدها روشن شد که این گمانه­‌زنی­‌ها به واقعیت نمی‌پیوندند. جنگ اوکراین گرچه از نظر اقتصادی و تسلیحاتی به روسیه صدمات فراوانی زد، در حال حاضر بعید به نظر می‌رسد که پوتین نیروهای خود را از سوریه فرا بخواند؛ زیرا روسیه چندین پایگاه نظامی هوایی در سوریه و یک پایگاه نظامی دریایی مهم در بندرگاه طرطوس دارد که وجود آن­‌ها و حضور نیروهای نظامی روسیه­ در آن کشور، جایگاه راهبردی مسکو در قلب جهان را عرب تثبیت می‌کند و به روسیه این امکان را می‌دهد که هنگام ضرورت، بتواند به کمک متحدان عرب خود در منطقه بشتابد.

علاوه بر آن، بحران اوکراین پیامدهای دیگری نیز برای روسیه داشت. جنگ اوکراین ترکیه را تشویق کرد بار دیگر به فکر مداخله نظامی در سوریه بیفتد. چنانچه رجب­ طیب اردوغان، رئیس­‌جمهوری ترکیه، در چند هفته اخیر از حمله به شمال سوریه سخن می­‌گوید. اردوغان قصد دارد اراضی تحت کنترل نیروهای کرد در شمال سوریه را اشغال و در مرز ترکیه و سوریه، منطقه‌ای امن به عمق ۳۰ کیلومتر در خاک سوریه ایجاد کند.

البته عواملی وجود دارند که به اردوغان برای این اقدام ماجراجویانه نظامی انگیزه می­‌دهند و او را تشویق می­‌کنند. یکی از این عوامل، نزدیک شدن زمان انتخابات ریاست­‌جمهوری ترکیه است؛ اردوغان امیدوار است که با حمله نظامی به شمال سوریه، افکارعمومی رای‌دهندگان ترک را از وضعیت آشفته اقتصادی درون این کشور به وضعیت جنگی در بیرون از مرزها منحرف کند و به این وسیله، شانس پیروزی خود در انتخابات را افزایش دهد.

عامل دیگر، سازگار بودن شرایط بین­‌المللی با آنکارا است؛ از نظر ترکیه، جنگ جاری در اوکراین شرایطی را به وجود آورده است که آمریکا و کشورهای غربی نمی­‌توانند حمله ترکیه به شمال سوریه را محکوم کنند؛ چون در این صورت، ترکیه می‌­تواند از پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو ممانعت کند.

با این حال، شاید نتیجه این محاسبات آن‌گونه که آنکارا می‌خواهد از آب درنیاید؛ چون سایر بازیگران در سوریه هم با حمله نظامی ترکیه به خاک سوریه مخالف‌اند. از جمله روسیه و آمریکا که هر دو مخالفت خود را با این اقدام ابراز کرده‌اند. روسیه طی اعلامیه­‌ای اظهار امیدواری کرد که «ترکیه از اقدام‌هایی که به بدتر شدن اوضاع آشفته سوریه منجر شود، خودداری کند».

گذشته از آن، روسیه و رژیم دمشق به مناطقی که ممکن است از سوی ترکیه هدف قرار گیرد، نیروی تقویتی، تانک و سلاح­‌های سنگین فرستاده‌اند؛ از جمله شماری از هلی‌کوپترهای روسی به پایگاهی در نزدیکی تل­‌رفعت منتقل شده‌اند و تعدادی از هواپیماهای شناسایی روسی بر فراز تل­‌رفعت به پرواز درآمده‌اند. افزون بر آن، روس‌­ها در شهر قامشلی، منطقه‌ای در شمال شرقی سوریه که جمعیت بزرگی از کردها را در خود جای داده است، یک پایگاه پدافند هوایی ایجاد کرده‌اند.

البته این نخستین بار نیست که روسیه و ترکیه در مورد سوریه با هم به اختلاف می‌خورند. اما این بار، آنکارا برای کاهش تنش و جلوگیری از رویارویی نظامی با مسکو، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، را به مذاکره دعوت کرده است. لاوروف پس از مذاکره با مولود چاوش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، در ۸ ژوئن، در یک نشست خبری گفت: «ما نگرانی­‌های امنیتی ترکیه در شمال سوریه را درک می‌کنیم.»

از سوی دیگر، نیروهای دموکراتیک سوریه متشکل از کردها که مناطق شمال سوریه را در اختیار دارند، اوایل ژوئن اعلام کردند چنانچه ارتش ترکیه به شمال سوریه حمله کند، آن­‌ها آماده‌اند برای مقابله با آن و دفاع از خاک سوریه، با نیروهای رژیم دمشق متحد و هماهنگ شوند. این در حالی است که نیروهای دموکراتیک سوریه از حمله ارتش رژیم دمشق به خودشان نیز نگران‌اند.

دولت بایدن هم به ترکیه هشدار داد که از هرگونه حمله نظامی به شمال سوریه پرهیز کند، زیرا جان ۹۰۰ نفر از سربازان آمریکایی مستقر در این منطقه را به خطر می‌­اندازد. از سوی دیگر، از آنجا که واشنگتن نیروهای دموکراتیک سوریه را در مبارزه با داعش شریک خود می‌­داند، درگیر شدن این نیروها در هر جنگی کار مبارزه با داعش را به تاخیر می­‌اندازد.

این در حالی­ است که اسرائیل در هفته‌­های اخیر، حملات هوایی خود به خاک سوریه را افزایش داده است. چنانچه در ۶ ژوئن گذشته، مناطقی در جنوب دمشق را هدف قرار داد و در ۱۰ ژوئن، به فرودگاه دمشق حمله کرد و در باند این فرودگاه خرابی‌های زیادی به بار آورد؛ تا جایی که دولت سوریه مجبور شد تمام فعالیت­‌های فرودگاه را موقتا تعطیل کند.

با اینکه مشخص نیست چرا اسرائیل در این اواخر حملات خود به خاک سوریه را افزایش داده است،  به نظر می‌رسد ‌احتمالا هدف از این اقدام وارد کردن آسیب هرچه بیشتر به سوریه و متحدان ایرانی آن باشد؛ آن هم در حالی که جامعه جهانی توجه خود را بر بحران اوکراین متمرکز کرده است. گذشته از آن، اسرائیل مدعی است که حجم قابل‌توجهی از کمک‌های نظامی ایران به دولت سوریه و شبه‌نظامیان طرفدار تهران از طریق فرودگاه دمشق وارد می‌شود و به همین دلیل، اسرائیل تلاش می‌کند از تقویت این نیروها در سوریه جلوگیری کند؛ حتی اگر هدف اصلی مقابله با تهدید حمله نظامی ترکیه باشد.

همچنین ممکن است افزایش حملات اسرائیل واکنشی در برابر روسیه باشد؛ به‌ویژه اینکه بنا بر برخی گزارش‌ها، روسیه اخیرا تمرین‌های مشترکی در زمینه پدافند هوایی با نیروهای سوریه انجام داده است.

اکنون در حالی‌ که جهان به دلیل جنگ اوکراین با کمبود گندم و افزایش بهای گاز مواجه است، فعالیت­‌های کنونی و اقدام‌های احتمالی آینده بازیگران خارجی در سوریه وضعیت دردآور و دشوار مردم سوریه را بدتر می‌کند. افزون بر آن، عملیات نظامی احتمالی ترکیه در شمال سوریه باعث خواهد شد خون تعداد بیشتری از غیرنظامیان ریخته شود.

در همین حال، داعش که از آغاز سال ۲۰۲۲، تجدید قوا کرده، حملات بزرگی را در شمال شرق سوریه به راه انداخته است. از این رو، جامعه جهانی مسئولیت دارد که به طور یک­پارچه و با جدیت، اردوغان را از هرگونه اقدام نظامی در سوریه منصرف کند و در عین حال از حملات هوایی اسرائیل به زیرساخت‌­های غیرنظامی در سوریه نیز جلوگیری به عمل آورد. زیرا مردم رنج‌دیده سوریه به‌شدت نیازمند پایان جنگ و خشونت‌اند و مداخلات و تجاوزهای نظامی جز ناامنی و بی‌­ثباتی، دستاورد دیگری برای آنان ندارد.