دو ماه مانده تا مرداد آتش‌ریز جنوب و عصری که سینما رکس با صدها جان عزیز آن در چهارراه امیری آبادان سوختند. حالا در همان خیابان در انتهای اردیبهشتی که برای خوزستان بدون هوا و آب و با سرکوب و صدای گلوله آغاز شد، یکی از برج‌های دوقلوی ۱۰ طبقه متروپل در محل سابق سینما متروپل فروریخت و مردم آبادان را از نو داغدار کرد.

صبح روز دوشنبه دوم خرداد ۱۴۰۱ درحالی‌که مانند دیگر روزها گرد و خاک نفس کشیدن را سخت کرده است، انتشار خبر فروریختن یکی از برج‌های دوقلو متروپل در آبادان متعلق به «هلدینگ عبدالباقی» با مدیریت حسین عبدالباقی و برادران ابتدا در استان خوزستان و سپس در ایران و رسانه‌های فارسی‌زبان جهان بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد.

باوجود اعلام محبوس شدن بیش از صد نفر زیر آوار و خارج‌شدن ده‌ها کشته و زخمی در نتیجه این حادثه استاندار خوزستان دو ساعت بعد و پس از اعتراض فعالان فضای مجازی به اعزام نیروهای یگان ویژه و ضدشورش از اهواز پیش آنکه مسولان در صحنه حاضر شده باشند، با آبادان رسید.

درحالی‌که انتشار فیلم واکنش خشمگین مردم به حسین حمیدپور، شهردار آبادان، حضور نیروهای امنیتی، بسیج و ضدشورش به شدت افزایش یافت و تعداد آنها بیش از نیروهای آتش‌نشانی، هلال‌احمر و امدادی بود. سپس استاندار برای دقایقی با لباس اتوکشیده در محل حاضر شد و تنها به ذکر این نکته که آمار کشته‌شدگان محرمانه است، بسنده کرد.

در این روز نه از سعید محمد، دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد خبری بود که در آغاز کارزار انتخاباتی‌اش در سال ۱۴۰۰ آبادان و خرمشهر مبدا او بودند؛ نه از مدیرعامل سازمان منطقه آزاد اروند و مدیران او که طی هفته‌های گذشته اخبار حاکی از برگزاری جلسه‌های مکرر آنها با اهداف سیاسی با شیوخ طوایف آبادان و خرمشهر بود.

علی شمخانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی و عضو سابق هیئت‌مدیره منطقه آزاد اروند هم که مجوز ساخت متروپل در زمان مدیریت عمرانی برادرزاده او، موعود شمخانی، صادر شد و شهردار مورد حمایتش که حکم پایان کار یکی از برج‌ها و فرصت ادامه فعالیت برج دوم را فراهم آورد، هنوز واکنشی به فاجعه متروپل نداشتند.

حمید مرانی‌پور، دادستان آبادان هم جزو کسانی بود که ساعتی بعد از حادثه خبر صدور حکم بازداشت حسین عبدالباقی، مدیرعامل هلدینگ عبدالباقی، سازنده متروپل را اعلام کرد. این خبر در حالی اعلام شد که بعضی منابع در حضور استاندار خوزستان و فرماندار مدعی شدند حسین عبدالباقی زیر آوار مانده است. برخی هم اعلام کردند، او پیش از صدور حکم از آن مطلع شد و آبادان را ترک کرد. اما نقش مرانی‌پور در پرونده متروپل محدود به صدور حکم بازداشت عبدالباقی در روز دوم خرداد نیست.

پرونده تخلف هلدینگ عبدالباقی در مورد ساخت برج‌های متروپل و مشکلات  آن را یکی از دستگاه‌های نظارتی در  سال ۱۳۹۸ به دادگستری این شهرستان ارجاع داد. در این پرونده به تخلفات فنی و سازه‌ای اشاره شد که می‌توانست منجر به تخریب ساختمان شوند. تاکید بر این بود که تا روشن شدن ابهام‌ها، ساخت و ساز متوقف شود.

نظر کارشناسان شهرسازی و نظام‌مهندسی هم ضمیمه این پرونده بود که حاکی از رعایت نشدن اصول ایمنی و شهرسازی و دریافت نکردن نظریه مهندس ناظر نظام‌مهندسی بودند.

یک سال بعد، سازمان نظام‌مهندسی در تاریخ بهمن‌ماه سال ۹۹ در نامه‌ای به سرپرست وقت شهرداری آبادان و هلدینگ عبدالباقی با اشاره به ۱۴ مورد نقص در امور مهندسی و زیرساختی  بر خطر ادامه ساخت‌وساز برج شماره ۲ تاکید کرد و صدور پروانه ساخت و پایان کار برای این برج‌ها را غیرقانونی دانست.

نامه‌ محمدرضا صالحی، مدیر دفتر نمایندگی نظام‌مهندسی آبادان به‌صورت جداگانه برای سرپرست وقت شهرداری آبادان، امام‌جمعه، رئیس وقت شورای شهر دکتر بغلانی، فرمانداری ویژه آبادان، معاونت شهرسازی و مدیریت حراست شهرداری آبادان ارسال شد. در این نامه تاکید شد که صدور پروانه این ساختمان در روند غیرقانونی انجام شده است و جان و مال شهروندان را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد و فاقد استانداردهای لازم است. 

اما در همین زمان پرونده قضایی مفتوح در دادگستری آبادان با وساطت مرانی‌پور، دادستان وقت در شعبه رسیدگی‌کننده و پس از دخالت احمد رستمی، عضو سابق هیئت‌مدیره منطقه آزاد اروند و معاونت مالی اداری این سازمان، با صدور رای اولیه تبرئه در خصوص مشکلات فنی ساختمان (بدون درنظرگرفتن ایرادهای وارد شده) مختومه شد.

هم‌زمان، در گزارش سازمان برنامه بودجه در مورد هزینه‌کرد سازمان منطقه آزاد اروند به پرداخت وام‌های کم‌بهره یک‌صد میلیون‌تومانی و واگذاری خودروهای لوکس اشاره شد. در این گزارش اعلام شد که۲۰ فقره وام و دو لندکروز در اختیار دادگستری آبادان قرار گرفته بود.

ارسال تجهیزات اداری، نصب کولر و آسفالت محوطه دادگستری آبادان هم از مواردی بودند که گفته شد هلدینگ عبدالباقی انجام‌ داده است. پس از آن نامه‌های شهرداری به تاریخ‌گذشته در مورد مجوزهای برج متروپل راه را برای مختومه شدن قانونی پرونده بیش از گذشته باز کرد. هودلینگ عبدالباقی به درخواست ایندیپندنت فارسی برای ارایه توضیحات خود  پاسخی ارایه نکرده است.

با اعتراض نهاد نظارتی شاکی به رای صادر شده، پرونده به شعبه تجدیدنظر دادگستری استان خوزستان ارجاع شد. به گفته منابع مطلع در اهواز، محمد گراوند، معاون دادستان استان خوزستان شخصا با پیگیری موضوع در دادگاه تجدیدنظر حکم صادره را تایید کرد. در نهایت پرونده تخلف در ساخت برج‌های متروپل مختومه اعلام شد.

غلامرضا شریعتی، استاندار سابق خوزستان هم ساختمان استانداری را در حالی ترک کرد که در دو سال آخر فعالیت، حضورش در مراسم افتتاح برج شماره ۱ متروپل، سخنرانی و رفت‌وآمد مکرر به شرکت هلدینگ عبدالباقی برای افتتاح فعالیت‌های ساخت‌وساز این مجموعه، واگذاری زمین‌های دولتی به این گروه با حمایت او و انتشار عکس‌هایش با تبلیغات فراوان در کنار حسین عبدالباقی موردتوجه رسانه‌ها قرار گرفته بود.

شریعتی در جلسه شورای اداری آبادان در سال ۱۳۹۸ ضمن تاکید بر لزوم صدور پایان کار برای متروپل و دفاع از عبدالباقی، مسئولان شهری را ملزم به همکاری با او کرد.

اسماعیل زمانی، مدیرعامل وقت منطقه آزاد اروند و بعضی دیگر از مدیران عالی این سازمان که بعدها اسناد خریداری املاک از عبدالباقی در مورد آنها در رسانه‌ها منتشر شد، درِ دفاتر خود را به روی این پیمانکار باز گذاشتند و او را برای حل مشکلات اداری ساخت پروژه‌ها تا زمان بازداشت و برکناری تحت حمایت قرار دادند.

طبق بررسی‌های میدانی تا لحظه انتشار این گزارش در بامداد سه‌شنبه سوم خردادماه، حدود ۸۰ تا ۱۱۰ شهروند در آوار ساختمان متروپل گرفتار شده‌اند و خانواده‌های آنها نگران و مضطراب در اطراف این ساختمان شب را به صبح رسانده‌اند.

نیروهای امدادی هم با وجود حضور سگ‌های زنده‌یاب به دلیل احتمال بالای ریزش باقی‌مانده ساختمان و برج مجاور و نبود تجربه و امکانات کافی و نرسیدن نیروهای امدادی از تهران عملیات آواربرداری را متوقف کرده‌اند. شب خاکی آبادان که در آن چشم، چشم را به‌سختی می‌دید، چشم‌های منتظر بیرون خرابه‌های متروپل را جایی حوالی تندیس سینما رکس بیدار نگه داشت.

امید مردم به نجات زیر آوار ماندگان است، اما نظر کارشناسان در مورد شرایط چندان امیدوارکننده نیست.

از یک سو احتمال ریزش برج یک متروپل که گفته شده سازه آن دچار انحراف شده جدی است، از سوی دیگر احتمال ریزش باقی‌مانده برج شماره ۲ جان نیروهای امدادی حاضر در این محل را هم تهدید می‌کند. این موارد ادامه عملیات امداد نجات را دشوارتر کرده است. نداشتن تجربه و امکانات لازم و شرایط سخت منطقه به لحاظ تراکم ساختمانی که یکی از دلایل صادر نشدن مجوز ساخت دو برج ۱۰ طبقه تجاری اداری در این ناحیه از شهر در سال‌های قبل بود، موانع دیگری در راه امداد رسانی ایجاد کرده است.

آبادان سینه سوخته، اگرچه حالا ۳۰ سال است آوار ناشی از جنگ و محرومیت و فقر را با رویای گذشته‌ای پررونق تحمل کرده است، حالا با فرور ریختن برج‌های متروپل تبدیل به شهری شده است که امید به آینده آن زیر سایه فساد، تبانی و زدوبند ویران شده است.