هم‌زمان با صدور هشدار نارنجی‌رنگ سازمان هواشناسی، محسن فرهادی، معاون فنی مرکز سلامت و محیط کار وزارت بهداشت، گفت سالانه چهار هزار و ۴۰۰ نفر در ایران به‌دلیل آلودگی هوا فوت می‌کنند. به گفته این مقام دولتی، میانگین غلظت ذرات معلق در ۱۴ شهر ایران شش برابر بالاتر از میانگین سازمان بهداشت جهانی است. 

اهواز، مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان، ایلام، سنندج، یاسوج، همدان، خرم‌آباد، اراک، کرج، کرمانشاه و تهران شهرهایی‌اند که غلظت آلاینده‌ها در آن‌ها از میانگین جهانی بالاتر است. 

محسن فرهادی با اشاره به پیامدهای آلودگی هوا بر سلامت شهروندان، به خبرگزاری ایسنا گفت: «بسیاری از افراد که در پی آثار مزمن آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند، به بیمارهای قلبی عروقی، تنفسی و ریوی دچارند.» 

او به پیامدهای بلندمدت آلودگی هوا نیز اشاره کرد و افزود: «با توجه به شرایط فعلی کشور که با مسائل آلودگی هوا و گردوغبار همراه است، آلاینده‌های زیست محیطی ممکن است به مرگ آنی افراد منجر نشود ولی از عمر مفید آن‌ها می‌کاهد.»

آخرین نتایج مطالعات کشوری در سال ۱۳۹۹ حاکی از آن است که فقط در شهر تهران، سه هزار و ۷۵۱ نفر در اثر آلودگی هوا جان باخته‌اند. پیش‌تر، مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه تهران اعلام کرده بود که سالانه ۴۰ هزار نفر در ایران به‌ دلیل آلودگی هوا، دچار مرگ زودرس می‌شوند.

آلودگی هوا تا چند سال پیش مختص روزهای سرد سال بود اما در سال‌های اخیر، مدیریت ناکارآمد منابع آبی از یک سو و خشکسالی‌ها از سوی دیگر ایران را در خطر بیابانی شدن قرار داد و هجوم پدیده ریزگردها به آسمان استان‌های غربی و جنوب غربی ایران در هفته‌های گذشته، صدها نفر را روانه بیمارستان‌ کرد. 

سازمان هواشناسی نیز با صدور هشدار نارنجی‌رنگ اعلام کرد که غلظت آلاینده‌ها در روزهای آینده نیز ادامه دارد. بر اساس اطلاعیه این سازمان، از روز پنجشنبه تا شنبه ۲۴ اردیبهشت، نقاط گوناگون ایران از جمله استان‌های خراسان رضوی، تهران، سمنان، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، خوزستان، ایلام، بوشهر، فارس و کرمان با «خیزش گردوخاک» و «افزایش شاخص آلودگی هوا» مواجه‌اند. 

مقام‌های جمهوری اسلامی ایران مدعی‌اند که سدسازی‌های ترکیه در مجاورت ایران به وقوع پدیده ریزگردها منجر شده است. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، روز سه‌شنبه به مجلس رفت تا به سوال جلال محمودزاده، نماینده مهاباد، درباره اینکه وزارت امور خارجه در قبال سدسازی‌های ترکیه چه اقدامی انجام داده است، پاسخ دهد. او مدعی شد که در این زمینه با مقام‌های ترکیه‌ای رایزنی کرده است. 

کارشناسان محیط زیست می‌گویند مدیریت ناکارآمد منابع آبی و خشک شدن بخش‌هایی از تالاب هورالعظیم در استان خوزستان در افزایش آلاینده‌های هوا و بروز گردوخاک تاثیرگذار است. کارشناسان ترکیه‌ای نیز ادعا می‌کنند که سدسازی‌های این کشور مشکل تامین آب کشورهای عراق و سوریه را هم حل می‌کند. پیش‌تر، عارفه دلیباش، کارشناس مسائل آب و تغییرات اقلیمی ترکیه، به خبرگزاری آناتولی گفته بود: «سیاست فرامرزی آبی ترکیه بر مبنای استفاده بحق، عاقلانه و بهینه استوار است.»

او با اشاره به ادعاهای برخی از کارشناسان ایرانی در مورد تبعات پروژه‌های سدسازی جنوب شرق ترکیه بر منطقه، تصریح کرد: «این مشکلات آن‌طور که ایران ادعا می‌کند، ناشی از سیاست‌های ترکیه به‌عنوان کشور بالادستی رودهای دجله و فرات نیست، بلکه در نتیجه سیاست‌ها و مدیریت آبی اشتباه کشورهای منطقه از جمله ایران و عراق به وجود آمده است.»