نقش شرکت‌های آلمانی و سوئیسی در آغاز برنامه هسته‌ای ایران

بایگانی امنیت ملی در واشنگتن به تازگی نامه‌نگاری‌های وزارت خارجه آمریکا از بن و برن در دهه ۱۹۸۰ را منتشر کرد

نیروگاه بوشهر در مراحل اولیه ساخت، ۱۱ مارس ۲۰۰۳-ATTA KENARE / AFP

گمان می‌رود موساد، سازمان اطلاعات و عملیات ویژه اسرائیل، مسئول انفجار چندین بمب‌ و ارسال پیام‌های تهدیدآمیز به شرکت‌های آلمانی و سویسی در دهه ۱۹۸۰ است که با فروش قطعات و تجهیزات، به جمهوری اسلامی پاکستان کمک کردند سلاح هسته‌ای بسازد، و این معاملات به‌زودی پای دولت تهران را نیز به بازار تجهیزات هسته‌ای باز کرد.
به گزارش روزنامه سوئیسی «نوئه زورخر زایتونگ» (Neue Zürcher Zeitung) ظن دخالت موساد در حملات و تهدیدهای شرکت‌های درگیر از همان آغاز مطرح بود، چرا که دورنمای هسته‌ای شدن پاکستان به عنوان نخستین کشور مسلمان هسته‌ای، تهدیدی حیاتی برای اسراییل محسوب می‌شد.

این روزنامه در گزارشی از نقش شرکت‌های آلمانی و سوئیسی در آغاز برنامه هسته‌ای ایران در سال ۱۹۸۷ نوشت.

در آن سال هیاتی از سازمان انرژی هسته‌ای ایران به سرپرستی مسعود نراقی با نمایندگانی اروپایی که با شبکه عبدالقدیرخان، دانشمند هسته‌ای پاکستان، کار می‌کردند، در هتلی در زوریخ دیدار کردند.

همکاری شرکت‌های آلمانی و سوئیسی در برنامه هسته‌ای ایران موضوعی ناشناخته نیست. با این حال، این روزنامه با بررسی اسناد تازه‌ای از بایگانی‌های برن و واشنگتن که تاکنون ناشناخته بودند، این تصویر را دقیق‌تر کرده است. برنامه هسته‌ای ایران ارتباط تنگاتنگی با برنامه هسته‌ای پاکستان داشت. جمهوری اسلامی ایران از شبکه‌ای که عبدالقدیرخان، پدر تسلیحات هسته‌ای پاکستان، ساخته بود، بهره گرفت. پاکستان در رقابت منطقه‌ای خود با هند، در دهه ۱۹۷۰ تصمیم گرفت سلاح هسته‌ای بسازد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

عبدالقدیرخان دانش‌آموخته غرب بود و همسری هلندی داشت. برخی از دانشجویان او بعدها شبکه‌ای را شکل دادند که با گسترش فن‌آوری هسته‌ای، پول هنگفتی به دست آوردند. آن شبکه با واسطه‌گری، قطعات لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای را می‌فروخت.

پاکستان با میانجی‌گری شبکه ارتباطات عبدالقدیرخان در آلمان و سوئیس، قطعات مورد نیاز برای غنی‌سازی را از شرکت‌های تامین کننده خریداری می‌کرد. اکثر آن تجهیزات کاربردهای دوگانه داشتند و در صنایع غیرنظامی نیز کاربرد داشتند. همین امر باعث می‌شد تا مقامات آلمان و سوئیس صادرات این قطعه‌ها را منع نکنند. زمانی که ایران تصمیم گرفت صنایع هسته‌ای خود را توسعه دهد، این شبکه فرصت نوینی برای صادرات دستگاه‌ها و تجهیزات به دست آورد.

اما این فعالیت‌های بازرگانی از چشم سرویس‌های امنیتی پنهان نماند. ایالت متحده کوشید جلو‌ صادرات تجهیزات به پاکستان را بگیرد. بر اساس اسنادی که به تازگی منتشر شده است، دولت آمریکا دولت‌های آلمان غربی و سوئیس را تحت فشار می‌گذارد تا جلو همکاری شرکت‌های این دو کشور را با برنامه هسته‌ای پاکستان بگیرند. اما آن کوشش‌ها راه به جایی نمی‌برد.

چند ماه بعد از نامه‌نگاری‌های وزارت خارجه آمریکا، یک سلسله بمب‌گذاری و تهدید علیه شرکت‌های آلمانی و سویسی رخ داد که انجام آن‌ها را سازمانی به نام «سازمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در جنوب آسیا» برعهده گرفت. اما اکنون به کمک اسناد تازه تا حد زیادی روشن است که سازمان موساد اسرائیل عامل آن‌ها بوده است. 

مسعود نراقی که در سال ۱۹۸۷ رئیس هیات ایرانی در دیدار پنهانی زوریخ بود، سال‌ها بعد دوباره به برن سوئیس سفر کرد. مقصد او این بار سفارتخانه آمریکا در سوئیس بود. او اسنادی از برنامه هسته‌ای ایران را به آمریکا تحویل داد.

بیشتر از جهان