تبعیض در آموزش ایران پایگاه رسمی دارد

بهائیان حق تحصیل ندارند

طرح از فهیمه خلیلی طاری

وزیر آموزش و پرورش روز چهارشنبه 20 شهریور، در حاشیه جلسه هیئت وزیران در مورد حق تحصیل اقلیت‌های مذهبی گفت: «اگر دانش‌آموزان اظهار کنند که پیرو ادیان دیگری به‌جز ادیان رسمی کشور هستند و این اقدام آنها به‌ نوعی تبلیغ محسوب شود، تحصیل آنها در مدارس ممنوع است». این سخن پس از آن بیان شد که چندی پیش منابع حقوق بشری از ممانعت تحصیل دانش آموزش بهایی در استان سمنان خبر دادند. بنا به اظهارات منتشر شده، با دستور کتبی آموزش و پرورش استان، دبیرستان سعادت، از ثبت نام  فردی که دو سال متوالی بهترین دانش آموز مدرسه بوده، به علت بهایی بودن خودداری کرده است. پیش از آنکه دستور کتبی به مدیر مدرسه ابلاغ شود، خانواده برخی از دانش آموزان، از مدیر مدرسه درخواست اخراج فرد مذکور را کرده بودند که با مخالفت مدیریت مدرسه مواجه می‌شوند. آنها شکایت به آموزش و پرورش استان می‌برند و با دریافت دستور کتبی باعث اخراج «برنا پیراسته» می‌شوند.

محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش دولت حسن روحانی است. کسی که با سروصدای بسیار منشور حقوق شهروندی را تصویب کرد و بارها از تریبون‌های مختلف نسبت به تامین حقوق همه اقشار جامعه سخن راند. اما امروز وزیر او سخن از تبعیض به میان می‌آورد. او توضیح نمی‌دهد که چطور وقتی در تمام فرم‌های ثبت نام یا استخدام دین و مذهب افراد سوال شده، می‌توان آن را بیان نکرد. مطابق مقررات تصریح شده در قانون اساسی، سخنان محسن حاجی میرزایی در تناقض با اصول قانون اساسی است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اصل بیستم قانون اساسی جمهوری اسلامی می‌گوید: «همه‏ افراد ملت‏ اعم‏ از زن‏ و مرد یکسان‏ در حمایت‏ قانون‏ قرار دارند و از همه‏ حقوق‏ انسانی‏، سیاسی‏، اقتصادی‏، اجتماعی‏ و فرهنگی‏ با رعایت‏ و موازین‏ اسلام‏ برخوردارند».

همچنین در اصل سی قانون اساسی داریم: «دولت‏ موظف‏ است‏ وسایل‏ آموزش‏ و پرورش‏ رایگان‏ را برای‏ همه‏ ملت‏ تا پایان‏ دوره‏ متوسطه‏ فراهم‏ سازد و وسایل‏ تحصیلات‏ عالی‏ را تا سر حد خودکفایی‏ کشور به‏ طور رایگان‏ گسترش‏ دهد».

طی سال‌های گذشته بهائیان از ثبت نام در دانشگاه محروم بوده‌اند. این افراد با توجه به اینکه در قسمت دین و مذهب تنها ادیان رسمی کشور مورد سوال قرار گرفته بود، از پاسخ به این سوال در فرم ثبت نام خودداری می‌کردند. در نتیجه سازمان سنجش کشور از پذیرش آنها خودداری می‌کرد. حتی در مواردی، در حالیکه فرد قسمت مذهب را با انتخاب یکی از گزینه‌های موجود پر می‌کرد، پس از ثبت نام در دانشگاه و افشای موضوع توسط حراست، از دانشگاه اخراج یا از تحصیل تعلیق می‌شدند. به همین دلیل بهائیان تصمیم گرفتند تا در خانه‌های خود به آموزش فرزندانشان اقدام کنند. اما حاکمیت این را نیز برنتافت و با دستگیری معلمان و اساتید، جلوی آموزش خانگی را نیز گرفت. عدم پذیرش بهائیان در دانشگاه‌ها یک مساله سیستماتیک است. بر اساس اسناد افشا شده، مصوبه ششم اسفند 1369 شورای عالی انقلاب فرهنگی، که بهائيان را از تحصيلات دانشگاهی محروم می کند، قانونا اجازه ادامه تحصیل را از این افراد سلب می‌کند. در بند سوم این مصوبه صراحتا تصریح شده بايد از ثبت نام بهائيان در دانشگاه‌ها جلوگيری به عمل آيد و چنانچه هويت بهائی فردی هنگام تحصيل احراز گردد بايد از تحصيل محروم شود.

اگرچه در سال‌های پایانی دولت محمد خاتمی تلاش شد با حذف قسمت سوال دین از دفترچه کنکور، امکان اعمال تبعیض از بین برود، اما عملا با تفتیش عقاید در دانشگاه‌ها، دانشجویان بهایی بلافاصله پس از شناسایی از تحصیل محروم شدند.

موارد این چنینی برای نخستین بار نیست که رخ می‌دهد. پس از آنکه دانش‌آموزی بهایی توسط معلم دینی از حضور در کلاس محروم شد، برخی از اولیا مدرسه در صدد تغییر دین وی برآمدند. پس از سوال و جواب بسیار، نهایتا او را تهدید به اخراج کردند و پس از امتناع دانش آموز و خانواده وی از تغییر به دین اسلام، معلم دینی از پذیرش او برای امتحان پایان سال خودداری کرد. با تلاش‌های بسیار و شکایت به آموزش و پرورش منطقه تحصیلی، معلم نهایتا با عنوان یک شرط، حضور او در امتحان را پذیرفت. شرط این بود که دانش آموز نماز جعفر طیار را در برابر وی از حفظ بخواند. به یقین می توان گفت اکثریت شیعیان نیز این نماز را نمی دانند. اما این دانش‌آموز بهایی برای اخذ امکان آزمون نهایی، ناچار به حفظ و خواندن آن شد. در ادامه نیز، مدیر مدرسه از ثبت نام او برای سال جدید تحصیلی جلوگیری کرد. دانش آموز به آموزش و پرورش شکایت می‌برد. در این مرحله علیرغم پرونده‌سازی علیه یک نوجوان 13 ساله مبنی بر تبلیغ بهائیت در مدرسه، مسئول حراست با دستور اکید مدرسه را موظف به ثبت نام می‌کند و عدم ثبت نام دانش آموز را مغایر قوانین آموزشی کشور عنوان می کند. این ماجرا در دوران دولت محمد خاتمی رخ می‌دهد. بنابراین می توان به وضوح دید که دولت اگر بخواهد، می تواند تا حد زیادی جلوی این تبعیض را بگیرد.

تبعیض آموزشی حتی در مهدکودک ها نیز توسعه یافته است. خرداد امسال مدیرکل روابط عمومی سازمان بهزیستی ایران گفته بود که به کارگیری اقلیت‌های دینی برای «آموزش مستقیم محتوای آموزشی مصوب کودکان مجاز» نیست.

لازم به ذکر است که این موضوع تنها به بهائیان محدود نیست. دراویش و اهل سنت نیز که به هر روی بخشی از اسلام محسوب می‌شوند، همچنان از بسیاری از حقوق خود محرومند. چندی پیش دانشجویی به جرم درویش بودن، از دانشگاه اخراج شد.

بیشتر از