مصوبه مجلس با عنوان «طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» که ابتدا بی‌سر و صدا بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان در رفت و آمد بود و در نهایت یازدهم آبان ۱۴۰۰ به تایید شورای نگهبان رسید، رفته رفته با مخالفت‌های بیشتری از سوی کارشناسان مواجه می‌شود.
این طرح که قرار است هفت سال به طور آزمایشی اجرا شود، بر اساس نگرانی‌های مطرح‌شده از سوی رهبر ایران درباره کاهش جمعیت تصویب شده و بنا دارد با اجرای راهکارهایی جمعیت را افزایش دهد. هدف‌گذاری اغلب این راهکارها اما زنان است و همین موضوع باعث شده متخصصان حوزه زنان از اجرای آن ابراز نگرانی کنند.
در تازه‌ترین واکنش به طرح جوانی جمعیت، نایب رییس انجمن متخصصان زنان و زایمان به خبرگزاری ایلنا گفت: «هدفمان این است که جمعیت را به باروری تشویق کنیم، جمعیت سالمی به وجود بیاید و بتواند شکاف جمعیتی را در جامعه ما پر کند. برای رسیدن به این هدف باید ببینیم اساسا چرا کاهش باروری اتفاق افتاد. چرا تمایل به ازدواج و بچه دار شدن کم شد و چرا اینقدر طلاق زیاد شده است؟»
مریم کاشانیان، استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران با انتقاد از محدود کردن روش‌های پیشگیری از بارداری بر اساس طرح جوانی جمعیت ادامه داد: «درست است که این روش‌ها برای پیشگیری از بارداری هم استفاده می‌شوند، اما درواقع استفاده‌های زیاد دیگری هم به غیر از پیشگیری از بارداری دارند و آن پیشگیری از مسائلی است که خودشان می‌توانند بر سلامت باروری زنان تاثیرگذار باشند. مثلا قرص پیشگیری از بارداری به دلیل هورمون‌های درون آن، برای خونریزی‌های غیرنرمال رحمی و نیز برای زنانی که سندرم تخمدان پلی کیستیک یا بیماری آندومتریوز دارند و باروری‌شان توسط این بیماری‌ها تحت الشعاع قرار می‌گیرد استفاده می‌شود و از این طریق حتی می‌توانند بر خلاف اسمشان، برای بارداری سالم و پیشگیری از بارداری پرخطر و سلامت باروری کمک کننده باشند.»
این متخصص زنان همچنین خبر داد که «متاسفانه باتوجه به طرح مسئله افزایش جمعیت، مبحث روش‌های پیشگیری از بارداری حتی در آموزش و امتحان رزیدنت‌هایی که درحال گذارندن دوره تخصص زنان و زایمان هستند بسیار کمرنگ شده و ارائه فراگیر آنها در مراکز بهداشتی هم متوقف شده است.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
محدودیت استفاده از بیمه برای سزارین در طرح جوانی هم یکی دیگر از مواردی است که قانونگذار برای افزایش جمعیت در نظر گرفته است در حالی که برخی کارشناسان معتقدند این محدودیت در ایران که هنوز زایمان طبیعی بدون درد را در همه مراکز زایمانی برقرار نکرده کارساز نیست. نایب‌رییس انجمن متخصصان زنان و زایمان در این زمینه معتقد است: «محدود کردن پوشش بیمه برای موارد سزارین به درخواست مادر می‌تواند تاثیر منفی بر باردار شدن زنان داشته باشد زیرا بسیاری از زنان به دلیل ترس از زایمان دیگر نمی‌خواهند باردار شوند و توان پرداخت به مراکز خصوصی برای سزارین را نیز ندارند. بنابراین قید باردار شدن را می‌زنند. زنان بسیاری پیش از این که سزارین پوشش بیمه‌ای داشت، بچه دار می‌شدند، اما حالا دیگر می‌ترسند و نمی‌خواهند بچه‌دار شوند و این طرح نتیجه معکوسی می‌دهد.»
این متخصص زنان تاکید کرد که «بر خلاف آنچه تصویب شده است، اتفاقا در حال حاضر اگر قصدمان رسیدن به جمعیت بیشتر سالم است، باید استفاده درست از روش‌های پیشگیری برای جلوگیری از بارداری‌های ناخواسته و بدون تصمیم آموزش داده شود و در دسترس قرار بگیرد اما متاسفانه این اقلام از مراکز بهداشتی جمع آوری شده و در اختیار قرار نمی‌گیرد. خیلی از زنان بیماری‌های جسمی شدیدی دارند که اجازه بارداری به آنها داده نمی‌شود و از دریافت روش‌های پیشگیری از بارداری در مراکز بهداشتی محروم هستند. تهیه این اقلام از مراکز خصوصی هزینه‌بر است.»
این ابراز نگرانی‌ها در باره به خطر افتادن وضعیت جسمی زنان ایرانی با شروع طرح افزایش جمعیت در حالی است که پیش از این نیز کارشناسان دیگری درباره شیوع بیماری‌های مقاربتی بر اثر این سیاست‌های تازه تصویب شده هشدار داده بودند. دکتر مسعود مردانی، عضو کمیته کشوری مبارزه با ایدز، از افرادی بود که نسبت به لزوم بازنگری در این مصوبه مجلس هشدار داده بود. او چند روز پس از تصویب دستورالعمل‌های افزایش جمعیتی بیان کرد: «چنین اقدام‌هایی، کوششی را که سال‌ها برای نهادینه شدن این مسئله در کشور صورت گرفت که یکی از روش‌های پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی- از جمله اچ‌آی‌وی- استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری است، خدشه‌دار می‌کند، و جوانان را در مقابل ابتلا به بیماری اچ‌آی‌وی بسیار آسیب‌پذیر می‌کند.»
سهیلا جلودارزاده، نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی نیز با انتقاد از این طرح، آن را دخالت قانونگذار در حریم خانواده دانست و نسبت به افزایش فرزندان معلول در خانواده‌های کارگری با سنگ‌انداری در غربالگری هشدار داد. عفو بین‌الملل هم وقف طرح تنظیم خانواده در ایران را نقض حقوق بشر دانست و اعلام کرد که چنین طرحی موجب تبعیض و خشونت بیشتر علیه زنان می‌شود و حقوق آنها را سال‌ها به عقب می‌برد. حتی سازمان بهزیستی نسبت به عواقب تولد فرزندانی با انواع معلولیت بر اساس این طرح ابراز نگرانی کرد و خواستار بررسی مجدد مواردی مانند غربالگری در این سیاست‌ها شد.
با این حال، گوش کسی به این هشدارها بدهکار نبود و رئیس دولت سیزدهم روز بیست و چهارم آبان «قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» را برای اجرا به وزارتخانه بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و معاونت امور زنان و خانواده ابلاغ کرد.
