کولبران با حدود ۴۰ کیلو بار بر پشت مسیر‌های کوهستانی را می‌پیمایند و اگر سالم به مقصد برسند، حداکثر پولی که دریافت خواهند کرد ۴۰۰ هزار تومان است. به گفته یکی از کولبران سابق، در هشت ماه گذشته همین راه پرخطر ۱۱ قربانی گرفته است. با وجود این، در ماه‌های اخیر ادعا شده است که مرزنشینان بین ۳۰ تا ۳۵ درصد کالاهای قاچاق را به ایران وارد می‌کنند. این در حالی است که پیش‌تر یک نماینده مجلس شورای اسلامی ایران گفته بود سهم کولبران از ورود کالاهای قاچاق به ایران نیم درصد است.

در حال حاضر واردات لوازم‌ خانگی به ایران ممنوع است اما گشت‌وگذاری کوتاه نشان می‌دهد که لوازم‌ خانگی خارجی به‌وفور در بازار یافت می‌شوند و برخی از آن‌ها حتی گارانتی هم دارند. این مسئله چگونگی ورود این کالاها به ایران را زیر سوال می‌برد. از آنجا که سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است که در حال حاضر واردات لوازم‌ خانگی در ایران از طریق کولبری و ته‌لنجی انجام می‌شود، انگشت اتهام اینک به‌ سوی کولبران نشانه رفته است. به‌تازگی انجمن تولیدکنندگان لوازم‌ خانگی هم موضوع «سوءاستفاده از رویه‌های مرزنشینی» را مطرح کرده و مدعی شده است که مرزنشینان کالاهای قاچاق را به ایران وارد می‌کنند. بر اساس اعلام این انجمن، سهم واردات کالاهای قاچاق در بازار، ۳۰ تا ۳۵ درصد است.

این در حالی است که پیش‌تر، رسول خضری، نماینده سردشت و پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی، گفته بود که کولبرها تنها نیم درصد کالاهای قاچاق را وارد می‌کنند و ۹۹.۵ درصد بقیه را دانه‌درشت‌ها با کانتینر و از گذرگاه‌های رسمی به ایران می‌آورند. حتی اگر گفته‌های رسول خضری مبنا قرار نگیرد، ادعای ورود این حجم کالای قاچاق از طریق کولبران نمی‌تواند واقعی باشد. برای مثال، اگر واردات یخچال‌های خارجی را بررسی کنیم، هر کولبر در بهترین حالت در مسیر کوهستانی می‌تواند بر دوش خود یک یخچال را حمل کند. با در نظر گرفتن تعداد و انواع یخچال‌های خارجی در بازار مشخص است که این کالاها را کولبران وارد نکرده‌اند و از مبادی رسمی عبور کرده‌اند.

فردی که در گذشته کولبری می‌کرد و حالا سلامت جسمی خود را نیز از دست داده‌، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا به این موضوع اشاره کرده است. او با بیان اینکه افرادی که از رویه‌های قانونی برای واردات کالا به ایران استفاده می‌کنند، در گمرک رابط دارند، گفت که نزدیک به دو هزار نفر در پاوه غیرقانونی کولبری می‌کنند. به گفته این کولبر سابق، یک کولبر باید چهار ساعت در باران و برف به عراق برود، چند ساعت هم با کوله در راه باشد. کولبر تقریبا یک روز کامل در راهی است که ممکن است از آن بازنگردد و به ازای آن ۴۰۰ هزار تومان می‌گیرد.

احمد بایزیدی، عضو شرکت تعاونی نقده و کارگزار امور گمرکی، نیز درباره رویه مرزنشینی و واردات کولبری گفت: «در استان ما یک شرکت تعاونی با ۳۳ هزار نفر عضو فعال است که از این تعداد، ۵۰ نفر در سال می‌توانند یک یخچال یا یک کولر گازی وارد کند. از طرف دیگر، از اول فروردین امسال تا اواخر تیرماه، از طریق کولبری هم هیچ کالایی وارد نشده است؛ بنابراین آماری که درباره قاچاق از طریق رویه مرزنشینی یا کولبری ارائه می‌شود، درست نیست.»

کولبری شغلی خطرناک است که مردم استان‌های غربی ایران به دلیل نبود فرصت‌های کاری به ناچار آن را انتخاب می‌کنند. کولبران در مسیر و هنگام عبور از مرز با خطرهای متعددی مواجه‌اند؛ از گرفتار شدن در سرما و برف کوهستان گرفته تا گذشتن از راه‌های صعب‌العبور خطرهایی‌اند که آنان را تهدید می‌کند. بسیاری اوقات هم با شلیک مستقیم گلوله نیروهای مرزی یا انفجار مین‌های برجای‌مانده از جنگ ایران و عراق جان خود را از دست می‌دهند؛ با این حال کولبران می‌گویند که برای تامین هزینه‌های زندگی راهی جز کولبری ندارند.