رییس جمهوری ترکیه تمایل خود را برای دستیابی به سلاح هسته‌ای ابراز داشته است و این امر، به نگرانی‌ها درباره تکثیر فناوری هسته‌ای در خاورمیانه می‌افزاید.
رجب طیب اردوغان در سخنرانی‌ای با حضور رهبران تجاری در اواخر روز چهارشنبه، توافق‌های جهانی کنترل تسلیحات هسته‌ای را زیر سوال برد و عدم اجازه دستیابی کشورش به موشک‌های هسته‌ای را «غیر قابل قبول» خواند.
اردوغان در سخنانی در پایتخت ترکیه که از تلویزیون ملی آن کشور پخش می‌شد، گفت: «برخی کشورها دارای موشک‌های مجهز به کلاهک هسته‌ای هستند، آن هم نه یکی یا دو تا، اما من نمی‌توانم آنها را داشته باشم. نمی‌توانم این وضعیت را بپذیرم. تقریبا هیچ کشور توسعه‌‌یافته‌ای در جهان نیست که سلاح هسته‌ای نداشته باشد».
هنوز مشخص نیست که آیا این سخنان اردوغان شعارهایی برای متحد کردن طرفداران ملی‌گرای افراطی‌اش است، یا او واقعا به برنامه‌هایش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای اشاره می‌کند. رسانه‌های حامی دولت اظهارات آقای اردوغان را در سطح وسیعی پخش کردند.
روزنامه صباح که از رسانه‌های حامی دولت است، اعلام کرد: «ما در حال ساخت موشک هسته‌ای هستیم».
ترکیه یکی از اولین کشورهایی بود که پیمان منع سلاح هسته‌ای ۱۹۶۸ را امضا کرد. طبق این قرارداد بین‌المللی، کشورها در ازای عدم برخورداری از سلاح‌های هسته‌ای می‌توانند به فناوری هسته‌ای غیرنظامی صلح‌آمیز دسترسی داشته باشند.
برخلاف برخی کشورها، ترکیه این پیمان را در مجلس نیز به تصویب رساند که این امر، جایگاه آن را در قوانین این کشور مستحکم‌تر می‌کند.
اما ترکیه در منطقه‌ای قرار دارد که دولت‌های آن به طرز فزاینده‌ای در صدد دستیابی به فناوری هسته‌ای هستند.
ایران، کشور همسایه ترکیه، متهم شده است که برنامه سلاح‌های هسته‌ای را دنبال می‌کند و همچنین یک نیروگاه هسته‌ای در شهر بوشهر در جنوب آن کشور تاسیس کرده است.
هر دو کشور پاکستان و هندوستان نیز سلاح هسته‌ای دارند.
کشورهای امارات متحده عربی، عربستان سعودی، مصر و اردن نیز برنامه تولید سلاح هسته‌ای را دنبال می‌کنند.
بنا به ادعاهای اثبات نشده، در خاورمیانه تنها اسرائیل دارای زرادخانه هسته‌ای است و بالغ بر ۲۰۰ موشک هسته‌ای دارد.
آقای اردوغان گفت: «مگر اسرائیل کشور همسایه ما نیست؟ این کشور از سلاح هسته‌ای به عنوان یک تهدید استفاده می‌کند».
کارشناسان منع سلاح هسته‌ای می‌گویند، دنبال کردن برنامه سلاح‌های هسته‌ای برای ترکیه دشوار و پرهزینه خواهد بود، چون باید تعهدات پیمان‌نامه‌ای خود را نقض کند، و چنان اقدامی، آن هم در حالی که این کشور با مشکلات اقتصادی شدیدی دسته و پنجه نرم می‌کند، موجب تحریم این کشور از سوی شرکای تجاری عمده آن در اروپا خواهد شد.
چن کین، مدیر برنامه منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه در انستیتوی مطالعات بین‌المللی میدل‌بری، می‌گوید: «من مطمئن نیستم که او چگونه به این نتیجه رسیده است که با این کار می‌تواند وضعیت اقتصاد ترکیه را بهبود ببخشد.(در پی چنان اقدامی) آنها باید از پیمان منع سلاح‌های هسته‌ای خارج شوند و تحریم‌ها و هزینه‌های اقتصادی احتمالی آن را محتمل شوند».
مسکو در حال ساخت یک نیروگاه هسته‌ای در جنوب شرقی ترکیه است که نشانه‌ای از تقویت روابط بین این کشور عضو ناتو با روسیه است.
ترکیه همین حالا هم با خریدن سیستم پدافند هوایی اس ۴۰۰ از روسیه، باعث خشم ایالات متحده شده است و این کشور را بر آن داشته است که ترکیه را از برنامه استقرار جنگنده‌های پیشرفته اف ۳۵ حذف کند.
اما دنبال کردن برنامه سلاح هسته‌ای می‌تواند مسکو را نیز به خشم آورد. روسیه که خود یک قدرت هسته‌ای است، به محض مشکوک شدن به نقض پیمان منع سلاح‌های هسته‌ای توسط ایران، با تحریم آن کشور موافقت کرد.
آقای کین می‌گوید: «اگر ترکیه برنامه سلاح هسته‌ای را دنبال کند، عملا خود را در برابر ایالات متحده آمریکا و روسیه قرار خواهد داد».
رییس جمهوری ترکیه همچنین تهدید کرده است که اگر با کمک جامعه جهانی یک منطقه امن در سوریه ایجاد نشود، مسیر عبور پناهندگان به اروپا را دوباره باز خواهد کرد.
آقای اردوغان روز پنجشنبه در سخنانی در آنکارا گفت: «هدف ما این است که حداقل یک میلیون از برادران پناهنده سوریه‌ای ما به منطقه امنی که در امتداد مرز ۴۵۰ کیلومتری کشورمان (با سوریه) ایجاد خواهیم کرد، بازگردند. حرف ما این است که ما باید یک منطقه امن ایجاد کنیم تا بتوانیم در آنجا به جای خانه‌های چادری، شهرک‌هایی بسازیم. بگذارید آنها را به مناطق امن انتقال دهیم. شما از لحاظ لجستیکی ما را حمایت کنید، ما هم می‌توانیم در عمق ۳۰ کیلومتری شمال سوریه برای آنها مسکن بسازیم. شاید از ما حمایت کنید، و شاید یا نه، در هر حال، ما به تنهایی این مسئولیت را به دوش نخواهیم کشید».
این نوشته برگردان فارسی از مقالات منتشر شده دیگری است و منعکس کننده دیدگاه سردبیری روزنامه ایندیپندنت فارسی نمی باشد.
© The Independent
