بخش حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) می‌گوید در پنج شهر افغانستان که در شمال و جنوب غرب این کشور قرار دارند، مدارس دخترانه بالاتر از کلاس ششم باز شده‌اند. عمر عبدی، معاون اجرایی یونیسف که به کابل رفته است، از قول طالبان به خبرنگاران گفته است که مدارس دخترانه بزرگسال در شهرهای بلخ، جوزجان، سمنگان، قندوز در شمال افغانستان و ارزگان در جنوب غرب افغانستان باز شده‌اند. آقای عبدی همچنین از قول طالبان گفته است تا یکی دو ماه دیگر چارچوب باز شدن مدارس دخترانه تکمیل می‌شود و سایر مدارس نیز باز خواهند شد. گروه طالبان اما در مورد باز شدن مدارس در این پنج شهر اظهار نظری نکرده‌ است. مقام‌های وزارت معارف (آموزش و پرورش) افغانستان تنها گفته‌اند که به زودی و پس از تنظیم چارچوب برای تدریس دختران دانش‌آموز، این مدارس بازگشایی خواهند شد. وب‌سایت وزارت معارف هفته‌ها است که مسدود است و آخرین اعلامیه‌ای که در صفحه فیس‌بوک این وزارت منتشر شده مربوط به ۲۴ سپتامبر است که در آن گفته شده: تا زمانی که چارچوب مشخصی برای درس خواندن دختران بالاتر از کلاس ششم ایجاد نشود، مدارس آنان باز نخواهد شد.

با این حال در صورت تایید باز شدن مدارس دخترانه در این پنج شهر واقعیت این است که به جز بلخ در سایر شهرهای مطرح شده به دلیل بافت سنتی این شهرها دختران کمی اجازه دارند به مدرسه بروند. بیشترین سهم حضور دختران در مدارس در شهرهایی چون کابل، هرات، بامیان، دایکندی، غزنی و جلال‌آباد است. در هرات، سالانه یک میلیون کودک به مدرسه می‌روند که از این میان ۶۰ درصد آنان را دختران تشکیل می‌دهند. در بامیان درصد حضور دختران در مدارس از هرات هم بیشتر است، اما طالبان هیچ‌ برنامه‌ای برای باز کردن مدارس در این شهرها را ندارند. فضای طالبی در شهرها هم به شکلی است که دختران پایین‌تر از کلاس ششم نیز از رفتن به مدرسه هراس دارند. تعداد زیادی از خانواده‌ها در شهر هرات به دختران خردسال خود اجازه نداده‌اند تا دوباره به مدرسه بروند. آن‌ها می‌گویند که نمی‌توان به طالبان اعتماد کرد و وضعیت هم به شکلی است که احتمال وقوع هر حادثه‌ای وجود دارد. به تازگی پس از حمله تروریستی به دو مسجد اهل تشیع در قندوز و قندهار، شهروندان افغانستان از احتمال هدف قرار گرفتن مدارس، به خصوص مدارس اهل تشیع نگرانند. پیش از این نیز طالبان و داعش مدارس را هدف حملات خود قرار داده بودند.

به نظر می‌رسد طالبان بیشتر از این‌که به فکر درس‌خواندن دختران باشند، می‌خواهند چهره‌ای معتدل‌تر از طالبان دهه ۹۰ میلادی از خود نشان دهند. جامعه جهانی برای کمک به رژیم طالبان شروطی گذاشته است، یکی از شرط‌های اتحادیه اروپا برای کمک یک میلیارد دلاری به افغانستان تحت سیطره طالبان، باز شدن مدارس دخترانه است. طالبان در حال حاضر به شدت به این کمک‌ها نیاز دارند. خزانه دولت تقریبا خالی است و در دو ماه گذشته هیچ کمکی به دولت صورت نگرفته است.

مهلت دو ماهه برای تنظیم چارچوب باز شدن مدارس دخترانه بهترین ترفند برای خریدن زمان و به دست آوردن کمک‌ها است. تا دو ماه دیگر سرما تقریبا سراسر افغانستان را فرا می‌گیرد و با توجه به تعطیلات زمستانی، در بخش عمده‌ای از افغانستان همه مدارس برای سه ماه تعطیل خواهند شد. این زمان کافی است تا گروه طالبان بتواند خود را از مهلکه ماه‌های اول حکومت‌داری رها بسازد. همچنین ممکن است تا بهار سال ۱۴۰۱ طالبان بتوانند کمک‌کننده‌های مالی جدیدی مانند چین پیدا کنند یا پروژه‌های بزرگی چون تاپی، تاپ و کاسا یک هزار آغاز به کار کنند.

بنابراین برای طالبان دشوار نیست تا در چند شهر که تعداد مدارس دخترانه کمی دارد، در این مدارس را آن‌هم برای یک تا دو ماه دیگر باز بگذارند اما واقعیت وجودی طالبان هرگز موافق تحصیل دختران نیست و هرگز زنان را جز در خانه در هیچ چارچوب دیگری نمی‌پذیرند.