«بعضی از زنان زندانی خودزنی می‌کنند و برای آرامش روان مشت مشت قرص می‌خورند».
این بخشی از نامه دسته جمعی ۲۰۰ زندانی زن در زندان زنان شهر ری یا زندان قرچک ورامین به رئیس سازمان زندان‌های تهران است که تصویری تیره و تار از بزرگترین زندان زنان ایران می‌دهد.
زندانی که زمانی مرغداری بود، بعد به مرکز ترک اعتیاد مردان تبدیل شد و دست آخر حدود ده سال پیش به زندان زنان تغییر کاربری داد.
زنان زندانی در بند پنچ زندان قرچک ورامین یا همان ندامتگاه شهر ری، در اعتراض به وضعیت اسفناک زندان دست به اعتصاب زده‌اند.
آنها در نامهای خطاب به رئیس سازمان زندان‌های تهران هشدار داده‌اند که در صورت تداوم این روند فروشگاه‌های بند پنچ را نیز تحریم خواهند کرد. این نامه که تحت عنوان «بحران وضعیت معیشتی از بیرون تا زندان ادامه دارد»، حکایت تلخ زنانی است که بعضی از آنها سال‌هاست به دلیل بدهکاری و سایر جرایم عمومی، از جمله مواد مخدر و سرقت، در زندان قرچک ورامین محبوس‌اند. آنها می‌گویند فقر و بی پولی پشت دیوارهای بلند این زندان هم وبال گردنشان شده و آنها را رها نمی‌کند.
زندگی پشت میله‌های این زندان برای زندانیان هزینه‌های هنگفتی دارد و در قرچک تقریبا همه چیز پولی است.
این زنان زندانی با اشاره به دلیل اصلی حضورشان در زندان که عمدتا وضعیت معیشتی آنها بوده گفته‌اند: «مگر جز این است که ما زندانیان نیز دارای حق و حقوق اولیه هستیم؟… عده‌ای از ما به دلیل همین فشارهایی که دیده نمی‌شود دست به خودزنی، خوردن مشت مشت قرص برای آرامش روان قرض گرفتن، به اجبار تن به انجام کارهای دیگران دادن شده‌ایم. دردناک این است که اگر ما زندانیان وضعیت معیشتی خوبی در بیرون از زندان را تجربه کرده بودیم هم اکنون اینجا نبودیم و نامهای هم در کار نبود، اما سوالی که هرروز تکرار می‌کنیم این است که چگونه مخارجمان را تامین کنیم تا زنده بمانیم؟ »
زندگی در «جهنم»
عاطفه رنگریز، فعال حقوق زنان و زندانی همین زندان، اخیراً در نامهای گفته قرچک نام مستعار «جهنم» است. آن‌گونه که در این نامه ذکر شده، آوردن پوشاک توسط خانواده‌ها در این زندان ممنوع است و در نتیجه آنها باید به اجبار تن به خرید پوشاک گران و بی‌کیفیت بدهند. به گفته زندانیان، غذای جیره‌بندی روزانه تکراری و فاقد گوشت و پروتئین است.
زندانیان از نوشیدن چای محروم‌اند و آب جوش هم ندارند.
بیماری‌های روانی، افسردگی، خودزنی علاوه بر بیماری‌هایی فیزیکی چون سنگ و عفونت کلیه و بیماری‌های ریوی در بین زندانیان شایع است.
بزرگترین زندان زنان به دور از استانداردهای جهانی:
آمار زندانیان در ایران روز به افزایش و نگران کننده است. براساس آخرین گزارش‌ها سال گذشته حدود ۲۴۰ هزار زن و مرد در زندان‌های ایران حبس بودند. به گفته اصغر جهانگیر رئیس سازمان زندان‌ها، ظرفیت زندان‌های ایران ۸۵ هزار نفر است اما جمعیت زندانیان دو و نیم برابر ظرفیت موجود است. این در شرایطی است‌که آمار زنان زندانی هم در سال‌های اخیر روبه رشد بوده و زندان‌های زنان مملو از زندانیان زن شده است.
تنها در زندان قرچک ورامین، بزرگترین زندان ایران، حدود هزار تا هزار و پانصد زندانی زن همراه با کودکانشان در این ندامتگاه نگهداری می‌شوند. ندامتگاه شهر ری در کیلومتر ۱۷ بزرگراه تهران- ورامین، در شوره‌زارها و در میان نی‌زارها قرار دارد. این زندان شامل ۱۰ بند است که هر کدام حدود ۱۰۰ نفر ظرفیت دارند، اما معمولا در هر بند حدود صد و پنجاه تا دویست نفر نگهداری می‌شوند.
سال گذشته، آتنا دائمی، فعال مدنی، در نامهای به وضعیت زندان قرچک ورامین پرداخت. او در این نامه بخشی از مشاهداتش در طول سه ماه و نیم زندان در قرچک ورامین را روی کاغذ آورد و نوشت:« زندان قرچک جهنم، اردوگاه کار اجباری و کمپ ترک اعتیاد است».
خانم دائمی زندانی در شرح حال زندان و ساکنانش نوشته بود:
«زندانیان اغلب حتی یک دندان سالم هم ندارند و دچار ورم شدید شکم و دست و پا هستند. هزینه خدماتی چون دندانپزشکی با زندانی است و سایر خدمات پزشکی یا موجود نیست یا باشد هم خیلی کند و همراه با توهین و تحقیر است و در قرص‌های خواب‌آور شدید و متادون خلاصه می‌شود.
…جایی نیست که از انواع موش و حشرات و کرم‌های خاکی در امان باشد. همچنین در هیچ کجای این زندان نمی‌شود بدون بوی شدید فاضلاب و گاز سمی که از چاه‌ها خارج می‌شود، نفس کشید، صبح‌ها از شدت این گاز بدبو صدای سرفه نشانه بیدار باش است و احساس خفگی همه گیر. به همین دلیل اکثراً دچار مشکلات ریوی شده‌اند».
وضعیت اسفناک زندانیان در زندان قرچک ورامین قبلا بارها مورد انتقاد فعالان حقوق بشر و زندانیان فعلی و سابق قرار گفته است.
