دیگر نه سخن از مشکل خرید واکسن در میان است و نه آمریکایی و انگلیسی بودن آن اهمیت دارد. ظاهرا نظر انقلابی رهبر جمهوری اسلامی ایران هم بی‌سروصدا تعدیل شده است و سلامت مردم در موضوع واکسن کرونا، حداقل برای مدتی، گروگان بنیادهای زیر نظر علی خامنه‌ای نیست.
طی دوهفته گذشته سیر واکسیناسیون کرونا در ایران به حدی سرعت گرفته است که دیگر مراکز واکسیناسیون بی‌توجه به محدوده سنی تعیین شده، به هرآن‌کس که حضور پیدا کند واکسن می‌زنند.
در این میان پرسش اصلی هنوز در افکارعمومی ایرانیان مطرح است؛ این اتفاق چرا طی یک سال گذشته رخ نداد تا چند ده‌هزار ایرانی به دلیل ابتلا به کرونا جان خود را از دست ندهند؟
همچنین، طی روزهای گذشته این بحث میان حامیان دولت رئیسی و منتقدانش مطرح است که این میزان واکسن وارد شده آیا هنر دولت نوپای اوست، یا چنان که اصلاح‌طلبان می‌گویند، این واکسن توسط دولت روحانی خریداری شده و دولت انقلابی با رفع کارشکنی حامیان رهبری و مافیای بنیادها، آن را وارد کشور کرده است.
محمدرضا خاتمی، اصلاح‌طلب مشهور و برادر محمد خاتمی، چند روز پیش در کلاب‌هاوس مدعی شد: «از جهانگیری به طور مستقیم شنیدم این واکسن‌های در حال ورود به ایران، توسط دولت روحانی خریداری شده بود و دولت رئیسی فقط در حال ترخیص آن‌ها از گمرک است.»
در سوی دیگر، با استقبال مردمی از واکسیناسیون، حامیان رئیسی این موضوع را نشانه تحقق شعار «ما می‌توانیم» می‌دانند. آن‌ها واکسیناسیون نشدن عمومی را نتیجه تلاش دولت روحانی برای به گروگان گرفتن واردات واکسن و امتیاز گرفتن در بحث تصویب اف‌ای‌تی‌اف و مذاکرات وین دانسته‌اند، اما اشاره نمی‌کنند که این علی خامنه‌ای بود که واردات واکسن را ممنوع کرد و با حمایت از ستاد اجرایی فرمان امام و بنیاد برکت، با شعارهای بی‌سروته سلامت جامعه را به خطر انداخت.
البته آنچه بیشتر سبب می‌شود حامیان رئیسی به نزدیکان دولت قبل بتازند، گفته‌های برخی چهره‌های شاخص، از جمله علی مطهری است که در زمان دولت روحانی گفته بود: «مشکل ورود واکسن عدم تصویب لوایح اف‌ای‌تی‌اف است.»
حال اصول‌گرایان می‌گویند پس چطور دولت رئیسی توانست بدون تصویب آن لوایح، میزان موردنیاز برای سرعت گرفتن واکسیناسیون را وارد کشور کند؟
روز یکشنبه یک منبع آگاه نزدیک به دولت روحانی، به اعتماد آنلاین در این خصوص گفت: «طرح ادعای تسریع واردات واکسن کرونا با چند تماس تلفنی، یا ادعایی ساده‌لوحانه است یا غرض‌ورزانه. همه تأمین‌کنندگان واکسن، از جمله چین، روسیه، و هند شرط کرده بودند که بعد از رفع نیاز داخلی خودشان، تعهدات خود در فروش واکسن به ایران را انجام خواهند داد. نباید فراموش کنیم که قرارداد خرید بخش اعظمی از واکسن‌های وارداتی فعلی، در زمان دولت قبلی منعقد شده است.»
به ادعای این منبع آگاه، در دوره دولت قبل برای خرید ۱۱۰ میلیون دوز واکسن مذاکره و قرارداد امضا شد. حال باید در خصوص این ادعا منتظر واکنش طرف مقابل، یعنی حامیان دولت رئیسی باشیم.
اما جواب این منازعه شاید با دقت در شیوه تأمین منابع مالی روشن شود. با روی کار آمدن رئیسی، سپاه و دیگر نهادهای زیر نظر رهبری با چرخشی ۱۸۰ درجه‌ای، بحث پیرامون ضرورت توجه به واکسن داخلی را کنار گذاشتند و اولویت را واکسیناسیون گسترده با هر نام‌نمای تجاری که بتوان تهیه کرد، گذاشتند. هرچند همین چرخش به‌ظاهر ساده به قیمت جان صدها هزار تن طی یک سال و نیم گذشته تمام شد، هنوز هم ماجرای واکسیناسیون معماهای زیادی دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
شاید هنوز هم اولین سؤال، بحث ممانعت از ورود واکسن خارجی به نیت حمایت از واکسن تولید داخلی باشد؛ واکسن‌هایی که با نام‌های مختلف هر روز اخباری مبنی بر رسیدنشان به مرحله توزیع منتشر می‌شد، ولی در عمل وارد چرخه واکسیناسیون نمی‌شدند.
معمای بعدی، واکسن‌هایی است که در این موج جدید واکسیناسیون تزریق می‌شوند. درحالی که حکومت از بحث ممنوعیت واکسن‌های فایزر و مدرنا و جانسون‌اند‌جانسون عقب‌نشینی کامل کرده است و به‌طور کلی منکر حکم رهبری جمهوری اسلامی ایران (که تمام ایران شنیدند) شده است، آنچه در ایران به مردم تزریق می‌شود، در رتبه اول سینوفارم و بعد آسترازنکا، و تعداد محدودی اسپوتنیک و برکت است.
در این مدت، انتخاب سینوفارم به‌عنوان واکسن اول اعتراض‌های زیادی به همراه داشته است، چرا که در نقطه اوج پنجم که ایران هنوز درگیر آن است، عده زیادی از کسانی که هر دو دوز سینوفارم را زده بودند، مبتلا به کرونا شده‌اند و گاه جان خود را ازدست‌داده‌اند.
یکی از نشریات ایران در گزارشی مدعی شده است که سینوفارم چین در دو مدل تولید شده است که مدل ارزان‌تر هیچ تأییدیه‌ای از سازمان بهداشت جهانی ندارد و این همان مدلی است که بیشتر واکسن‌های وارداتی ایران را شامل می‌شود، و دلیل ابتلای بیمارانی که هر دو دوز را تزریق کرده‌اند، این مورد است.
این ادعای جنجالی با واکنش تند مقامات ایران روبه‌رو شد. کیانوش جهان‌پور، سخنگوی وقت سازمان غذا و دارو، درباره اظهاراتی مبنی بر واردات واکسن سینوفارم از منبعی که تأییدیه سازمان جهانی بهداشت ندارد، گفت: «آنچه در ایران عرضه و مصرف شده است، پلتفرم اصلی و دقیق آن واکسنی است که از سوی سازمان بهداشت جهانی مجوز مصرف اضطراری دریافت کرده است. »
کیانپور مدعی است که به‌طورکلی چین پنج واکسن کرونا عرضه کرده است که شامل سینوفارم پکن، سینوفارم ووهان، سینوواک، کان سینو، و… است. باید توجه کرد که سینوفارم پکن از واکسن‌هایی است که از سوی سازمان بهداشت جهانی تایید شده است. بر همین اساس هم تنها واکسن چینی دارای مجوز مصرف در ایران، سینوفارم پکن است که در ماه‌های اخیر وارد شده است. ایران از ابتدای واردات واکسن تا کنون تنها وارد کننده و مصرف‌کننده سینوفارم پکن بوده است که مورد تایید سازمان جهانی بهداشت نیز قرار دارد.
رضا زبیب، دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل بخش آسیای شرقی و اقیانوسیه وزارت امور خارجه، نیز با دروغ خواندن این ادعا گفت: «ادعای مغرضانه در مورد واکسن ووهان، دروغی بزرگ و کثیف است. سینوفارم تا امروز فقط یک واکسن کووید و یک قیمت دارد. این که یک بِرَند واکسن کجا تولید شود، موضوعیت ندارد، چنان‌که استرازنکا هم از سه کشور وارد شد. تا امروز واردات از پکن بوده، اما مثل همیشه، از هر جا وزارت بهداشت تایید کند، وارد می‌شود.»
آنچه اما در این بحث بی‌پاسخ مانده است، میزان بالای شیوع در افرادی است که واکسن دریافت کرده‌اند. در واقع، آمار مبتلایانی که واکس به آن‌ها تزریق شده است، چندبرابر آمار مشابه جهانی است، و مقامات ایران تا این لحظه پاسخ روشنی به آن پرسش نداده‌اند.
گذشته از بحث آن که آیا واقعاً ایران سینوفارمی را وارد کرده است که تأییدیه ندارد، آنچه در خصوص این واکسن مورد اعتراض جامعه است، تأیید نشدن آن از سوی برخی کشورها است، چنان که کشورهای زیادی در جهان درصورتی که مسافر ایرانی سینوفارم زده باشد، آن را به‌عنوان واکسن مورد تأیید قبول نمی‌کنند و حتی اگر مجوز ورود به کشور را صادر کنند، مسافر باید مراحل قرنطینه و سپس تزریق واکسن مورد تأیید کشور مقصد را از سر بگذراند. گفته می‌شود که این نکته در خصوص آسترازنکا نیز معمول است.
در کنار این نکته مهم، ماجرا وقتی پیچیده می‌شود که اخباری پیرامون واردات واکسن مدرنا و حتی فایزر شنیده شده و در بازارسیاه این واکسن‌ها به‌راحتی به فروش می‌رسند. مردم می‌خواهند بدانند چه کسانی دریافت‌کننده این واکسن‌ها بوده‌اند، چرا که گفته می‌شود اصلی‌ترین جامعه پرریسک کشور در این مرحله که قاعدتا باید بهترین واکسن را دریافت کنند، یعنی کادر درمانی کشور، بیشتر اسپوتنیک و استرازنکا دریافت کرده‌اند.
بنابراین، این سؤال هنوز بی‌جواب مانده است که واکسن‌های وارداتی مدرنا و فایزر کجا مصرف شده است؛ به‌ویژه که مقام‌های عالی‌رتبه حکومت اسلامی، همه به تبعیت از علی خامنه‌ای، مدعی دریافت واکسن ایرانی برکت شده‌اند.
سرعت واکسیناسیون در ایران در حالی موجب ذوق‌زدگی اصول‌گرایان شده است که در اکثر کشورهای جهان و طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، کرونا دیگر همه‌گیری محسوب نمی‌شود، چرا که روند واکسیناسیون و کنترل بیماری مدت‌ها است که آغاز شده و به مراحل نهایی خودش رسیده است.
در ایران با هیجان در مورد رکوردشکنی در میزان دوزهای مصرفی واکسن کرونا طی روزهای اخیر سخن گفته می‌شود. اما برای جامعه‌ای که هنوز اخبار مرگ‌ومیر روزانه نزدیک به ۳۰۰ تا ۵۰۰ نفر در اثر کرونا را می‌شنود، سرعت واکسیناسیون نیز غنیمتی دیرهنگام است.
واکسیناسیون کرونا در ایران مانند بسیاری مسایل دیگر، از جمله ورزش، تحصیل علم، و حتی زندگی شخصی شهروندان، امری برای سوءاستفاده سیاسی است. هم‌زمان که علی خامنه‌ای و نهادهای زیر نظر وی متهم اصلی کشته‌شدن چند ده‌هزار ایرانی در اثر واکسیناسیون دیرهنگام هستند، در روزهای اخیر حامیان رئیسی پس از آن که خیالشان از تامین دوزهای موردنیاز راحت شد، از محاکمه عوامل دولت قبل به‌خاطر کم‌کاری و تاخیر در واکسیناسیون سخن می‌گویند.
این شوخی غم‌انگیزی است که مردم به تماشای آن نشسته‌اند، و امیدوارند که در دل این رقابت سیاسی دولت کنونی برای بالابردن دست خود به‌عنوان پیروز، دست‌کم پروسه واکسینه کردن جامعه را تا انتها ادامه دهد.
