«اماکن نیروی انتظامی با صدور دستوری به اتحادیه خیاطان زنانه و مردانه دوخت مانتوهای بدون دکمه را ممنوع اعلام کرد.» انتشار این خبر بازتابهای زیادی را در فضای مجازی و خبرگزاریهای داخل و خارج از ایران داشته است. این خبر از سوی حبیب طهماسبی نیک، رئیس اتحادیه خیاطان زنانه و مردانه در حالی منتشر شده است که او مدعی است؛ ما در لباسهای مردانه هیچ محدودیتی نداریم، اما مطابق دستور اماکن، تولید هر مدل مانتویی که دکمه نداشته باشد ممنوع است و ما نیز با این امر برخورد میکنیم.
طهماسبینیک در گفتوگو با خبرگزاری ایلنا اعلام کرد که به هیچ خیاطی اجازه داده نخواهد شد که چنین مانتویی را تولید کند. به گفته او در صورت مشاهده این امر از سوی اتحادیه یا اماکن نیروی انتظامی، خیاطی پلمپ خواهد شد.
وی با بیان اینکه ۳ هزار واحد مجوزدار در تهران فعال است که ۹۰ درصد این واحدها، مانتو دکمه دار تولید میکنند، گفت: بیش از ۳ هزار واحد بدون مجوز نیز در تهران فعال است که این واحدها در مراکزی مانند منزل مسکونی اقدام به تولید مانتوهای بدون دکمه میکنند و ما اجازه ورود به آنجا نداریم.
در چند سال اخیر با شروع فصل گرما در ایران، فرماندهان نیروی انتظامی و مقامهای قضایی با طرحهای مختلف و در قالب گشت ارشاد به نوع پوشش زنان ایراد وارد کرده و به بهانههای گوناگون قصد دارند تا زنان و دختران را به سمت رعایت شئونات اسلامی بکشاند.
بازار داغ خرید و فروش مجازی لباس
موضوعی که این روزها مسئولان در عرصه تولید لباس را با مشکل روبه رو کرده است، خرید و فروش لباس و مانتو در فضاهای مجازی است. یک جستجوی ساده در فضای مجازی و کانالهای تلگرامی و صفحات اینستاگرامی نشان میدهد که بخشی از نیاز زنان و دخترانی که بیشتر به دنبال مد روز هستند توسط فضاهای مجازی تامین میشود. تولیدکنندگان پوشاک زنانهای که توسط سایتهای بدون مجوز فعالیت میکنند و مالیاتی را هم برای فروش محصولاتشان به دولت پرداخت نمیکنند.
مجید طلیمی، مشاور اتحادیه پوشاک میگوید: «حدود ٣٠ درصد خرید و فروش پوشاک زنانه در فضای مجازی و توسط سایتهای بدون مجوز انجام میشود. واردکنندگانی که لباسهای قاچاق یا غیرقاچاق با هر کیفیتی به هر قیمتی که خود میخواهند، عرضه میکنند، اما حالا مسئولان از تشدید بازرسی از عملکرد واحدهای صنفی در بازار و تولیدکنندگان خبر میدهند.
رفعت جنیدی، که خود صاحب یک بوتیک لباس در ایران است درباره محدودیتهای نیروی انتظامی و تهدیدهای آنها در نوع پوشش زنان و دختران در ایران به خبرنگار ایندیپندنت میگوید: «به نظر من موضوعی که مسئولان انتظامی و اتحادیه خیاطان به آن توجهی نمیکنند این است که ما در دنیای رسانههای اجتماعی هستیم و نمیتوانیم جلوی رشد در دنیای مد را بگیریم. دختران و زنان ایرانی هم در این دوران طبق دنیای مد پیش میروند. از سوی دیگر نباید نقشی را که قاچاقچیان و واردکنندگان لباسهای زنانه در کشور دارند را فراموش کرد چرا که بازار مد لباس در واقع در اختیار آنان است نه یک کارگاه تولید لباس زنانه.»
او با اشاره به این که خرید و فروش مجازی لباس در این روزها اهمیت زیادی دارد گفت: هر فردی که دستی در خیاطی دارد و از هنر مد چیزی میداند میتواند در خانه خودش یک تولید کننده لباس با طرح و مدلهای جدید باشد. من خیلیها را میشناسم که با داشتن یک صفحه اینستاگرامی در حال ارائه تولیدات شیک و زیبای خودشان در دنیای مجازی هستند و مشتریان خودشان را دارند. آنها از ابتدا تا انتهای کارشان را از طریق اینترنت و فضای مجازی انجام میدهند. حتی برخی از آنها مانتوی دوخته شده را برای مشتری پرو هم نمیکنند.
بنابراین به نظر من طرح ممنوعیتهایی که نیروی انتظامی بر آن پافشاری دارد جز برای تولید کنندگان عمده که آن هم در بازار هستند و یا مغازه دارانی که در خیابانها و مکانهای مهم تجاری مشغول به کارند بیشتر اعمال میگردد.
خانم رفعت جنیدی با اشاره به اینکه دیگر خانوادهها هم از این سختگیریهای دولت و حکومت خسته شدهاند گفت: بسیاری از مادرها و پدرها هم در همراهی با مد و شیک پوشی با فرزندانشان هم گام هستند. الان بسیاری از زنان را میبینید با وجود اینکه سن و سالی از آنها گذشته است اما دوست دارند با مد پیش بروند و حتی همراه با دختران نوجوان و جوانشان یک شکل و یک رنگ لباس میپوشند.
نقش طراحان مد و لباس در ایران
نگاهی به تاریخچه مد و لباس در ایران از زمان قاجار و با سفر ایرانیان به غرب آغاز شد. در آن زمان سفرهای دیپلماتیک درباریان به اروپا باعث آشنایی آنها با پوششهای غربی شد. عامل دیگر تاثیرات فرهنگی غرب در ایران، سفر دانشجویان ایرانی به اروپا برای ادامه تحصیل بود که زمینه تغییر دیدگاه نسبت به سبک پوشش را فراهم کرد.
از سال ۱۳۲۰ تا اوایل دهه ۵۰ به دلیل افزایش ارتباطات با کشورهای غربی سیر تحول لباس در ایران و هماهنگ شدن آن با لباسهای خارجی بیشتر شد. به طوری که در دهه ۵۰ سبک طراحی فرانسوی که شامل دامنهای ماکسی و مینی بود و همچنین انواع کت و دامن و جلیقه وارد ایران شدند.
بعد از انقلاب ۱۳۵۷ و کاهش حضور فرهنگ غربی در سطح جامعه، فرهنگ پوشش ایرانیان نیز دچار تحول شد. جنگ ایران و عراق باعث شد توجه به مد در دهه ۶۰ شمسی کمرنگ شود. اما بعد از پایان جنگ موج مدگرایی دوباره جامعه را فرا گرفت و کم کم مدلهای متنوعی از مانتوهای زنانه وارد بازار شد.
در دهه ۸۰ به علت ظهور اینترنت، سرعت تحول مد در ایران افزایش یافت، طوری که بیشتر افراد لباس سال قبل خود را دِمُده و غیرقابل استفاده میدانستند. اما الگوی اصلی پوشش افراد، رسانههای خارجی بود و چیزی با عنوان لباس ایرانی وجود نداشت.
از نیمه دهه ۸۰ حرکتهایی از سوی طراحان لباس به وجود آمد که باعث ایجاد تغییراتی در شیوه پوشش افراد جامعه شد. این فعالیتها بیشتر در مزونهای شخصی و توسط طراحان جوانی اتفاق افتاد که علاقهمند بودند لباسهایی متنوع و متفاوت با آن چه در فروشگاهها موجود بود به تن کنند. با توجه به اینکه رنگ غالب لباس زنان ایرانی در دهههای اخیر، رنگهای مشکی و تیره بود، تولید لباسهای جدید موجی از رنگ را به جامعه آورد. توجه به نمادهای سنتی مانند خوشنویسی، نقشهای کاشی و قالی و... روی لباسها از اقداماتی بود که برای هویت بخشی به لباسهای ایرانی صورت گرفت و این تلاش برای طراحی و تولید لباس برای زنان همچنان ادامه دارد.
نکته این جاست با توجه به تمام محدودیتهایی که برای طراحان مد و لباس در ایران وجود دارد آیا میشود هر روز یک نسخه جدید برای پوشش زنان صادر کرد؟ زنان و دختران جوانی که با وجود محدودیتها خواهان آزادی در نوع پوشش و حتی حجاب خود هستند.
