همکاری چین، روسیه و ایران در دوره ریاست جمهوری رئیسی چگونه خواهد بود؟

«رئیسی نه‌تنها رئیس‌جمهور بعدی بلکه رهبر احتمالی آینده جمهوری اسلامی ایران است و اسلام عامل مهمی در بنیان سیاست خارجی او خواهد بود»

ابراهیم رئیسی بر تقویت همکاری نظامی و مناسبات مذهبی با کشورهای اسلامی تاکید زیادی خواهد داشت- AFP

نشریه گلوبال‌تایمز در تحلیلی به قلم نیو سونگ، استاد دانشگاه بین‌المللی شانگهای در حوزه مطالعات خاورمیانه، می‌نویسد در سیاست خارجی دولت ابراهیم رئیسی باید دو جنبه مد نظر قرار گیرد. اولا پیش‌بینی می‌شود که رئیسی از نظر تعامل با غرب در دفاع از منافع اقتصادی و امنیتی ایران، رویکردی سختگیرانه اتخاذ کند. در ژانویه ۲۰۲۰، رئیسی گفته بود که ایران از دونالد ترامپ، رییس‌جمهور وقت آمریکا بابت ترور قاسم سلیمانی شکایت خواهد کرد. در ژانویه ۲۰۲۱ و در مراسم سالگرد کشته شدن سلیمانی، رئیسی هشدار داد که قاتلان سلیمانی «در کره زمین امنیت نخواهند داشت».

او تاکید کرد «دشمن تصور نکند که اگر کسی در قامت رئیس‌جمهور آمریکا آمر این جنایت بود در حاشیه امن قرار خواهد داشت»، و هشدار داد که «دشمنان منتظر انتقام سخت باشند».

دوما، رئیسی بر تقویت همکاری نظامی و مناسبات مذهبی با کشورهای اسلامی تاکید زیادی خواهد داشت و مسئله اسرائیل و فلسطینی‌ها در دوران او، از اهمیت خاصی برخوردار خواهد بود.

گلوبال‌تایمز می‌نویسد که اولویت اصلی رئیسی رسیدگی به مشکلات معیشتی ناشی از تحریم‌های آمریکا خواهد بود. هرچند رئیسی سخنان تندوتیز می‌زند و ملاقات احتمالی با رئیس‌جمهور جو بایدن را رد کرده است، اما این به معنای آن نیست که دولت او علیه آمریکا سیاستی تندروانه و تهاجمی اتخاذ خواهد کرد. پس از آغاز رسمی دولت رئیسی، احتمالا جناح تندرو ایران برای کمک به وضعیت اقتصادی ایران، از توافق جدید هسته‌ای دفاع خواهند کرد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

ابراهیم رئیسی در سوم ماه اوت سوگند ریاست جمهوری یاد خواهد کرد، و دولت رئیسی اعتراف بکند یا نه، واشینگتن عاملی مهم و حتی عامل اصلی موثر بر منافع داخلی و دیپلماتیک ایران باقی خواهد ماند. برخی تحلیلگران می‌گویند که رئیسی سیاست خارجه خود را بر محور «نگاه به شرق»‌ بنا خواهد کرد، یعنی همکاری نزدیکتر با روسیه و چین. بهبود مناسبات میان ایران و چین، و ایران و روسیه همواره مورد حمایت علی خامنه‌ای بوده است. دولت رئیسی به چارچوب‌ها و مکانیسم‌های موجود همکاری با آنها ادامه خواهد داد. براساس این تحلیل، روابط ایران با چین و روسیه احتمالا در دو زمینه ذیل توسعه پیدا می‌کند.

اول، چین و روسیه احتمالا گام‌های موثرتری درباره توافق اتمی ایران برخواهند داشت، به‌ویژه از طریق میزبانی برنامه‌هایی برای رسیدگی به مشکلات مرتبط. رئیسی نیز به تاکید بر اهمیت نقش چین و روسیه در کمک به احیای برجام تاکید خواهد کرد.

دوم، چین و روسیه ممکن است در چارچوب سازمان همکاری اسلامی، بر تاثیر مثبت فاکتورهای اسلامی بر مناسبات سه‌جانبه میان چین، روسیه و ایران تاکید کنند.

گلوبال‌تایمز می‌‌نویسد که رئیسی نه‌تنها رئیس‌جمهور بعدی بلکه رهبر احتمالی آینده جمهوری اسلامی ایران است و اسلام عامل مهمی در بنیان سیاست خارجی او خواهد بود.

در ۱۳ ماه ژوئن، اولین نماینده چین در سازمان همکاری اسلامی استوارنامه خود را تقدیم دبیرکل آن نهاد کرد و ارتباط سازمانی چین با سازمان همکاری اسلامی را تثبیت کرد. روسیه نیز عضو ناظر سازمان همکاری اسلامی است و این فرصت جدیدی به چین و روسیه می‌دهد تا در چارچوب سازمان فوق، همکاری و مراوده بیشتری با ایران و درباره مسائل مربوط به ایران داشته باشند.

با این همه، ایران تحت ریاست جمهوری رئیسی بعید است که با چین و روسیه متحد شود. به عبارت دیگر، رئیسی میان آمریکا و چین و روسیه، طرف‌گیری نمی‌کند. به احتمال زیاد، سیاست خارجی رئیسی دو سویه خواهد داشت:‌ اتخاذ رویکری سختگیرانه در مقابل واشینگتن و عمیق کردن مناسبات سیاسی و مذهبی با جهان اسلام؛ اما چین و روسیه کشورهای اسلامی نیستند.

دولت رئیسی به رویه دولت حسن روحانی ادامه خواهد داد و مناسبات نسبتا نزدیک با چین و روسیه را حفظ خواهد کرد. دولت او ممکن است توافق همکاری ۲۵ ساله با چین را توسعه دهد. اما این به معنی اتحاد جدی میان ایران، چین و روسیه نیست. پکن و مسکو نیز علاقه‌ای به چنین اتحادی نشان نداده‌اند.