چرا دریای مرمره خلط بالا می‌آورد؟

لکه‌های پهناور و بدبوی دریایی، سواحل ترکیه را گرفتار کرده است

«دریای مرمره دریای ترکیه بود اما شوربختانه به دلیل سیاست‌های زیست‌بومی نادرست به بیابان ترکیه تبدیل می‌شود» - YASIN AKGUL / AFP

در روزهای گذشته نابودی اکولوژیکی ترکیه پیش چشم همگان شناور شده است. لکه‌های پهناوری از مواد ارگانیک زردرنگ همچون خلطی دریایی در گوشه و کنار دریای مرمره پدیدار شده‌اند. اکنون این لکه‌ها در آبکنارهای استانبول چناق قلعه، ازمیر، تکیرداغ، یالووا، بورسا و بالیکسیر دیده می‌شود. در تکیرداغ ماهیگیری برای دو هفته در پیامد پیدایش این لکه‌های بزرگ متوقف شد.

این پدیده ناشی از رشد بیش از حد گونه‌های میکروسکوپی است که می‌تواند بسیار برای زیست‌بوم زیانبار باشد. پروفسور یلدا اختان توران از دانشکده هیدرولوژی دانشگاه استانبول به آژانس آناتولی می‌گوید دلیل اصلی شکل‌گیری این توده‌های شناور کار انسان‌هاست. پس‌مانده‌های صنعتی و خانگی که به دریا می‌رسند عامل اصلی این آلودگی‌ها و ویرانی سامانه‌ زیستی هستند.

او می‌گوید این موجودات دی اکسید کردبن و برخی مواد دیگر را با انرژی کم به ملکول‌های ارگانیکی همچون شکر درمی‌آورند. برخی از این گونه‌ها بسیار مهاجم هستند. این توده‌های شناور باعث می‌شوند شفافیت آب از میان برود و نور خورشید به کف دریا نرسد. وقتی این موجودات می‌میرند از خود موادی ارگانیک در سطح آب به جای می‌گذارند که این خلط‌های دریایی را می‌سازند.

این خلط دریایی بویی چون تخم‌مرغ گندیده می‌پراکند و حتی زمانی که از هم می‌پاشد و به ته دریا فرومی‌رود باعث مسموم شدن صدف‌ها و خرچنگ‌ها در کف دریا می‌شوند.

دریا کوجا، یک کنشگر اجتماعی در ترکیه می‌گوید دریای مرمره دیری است که دارد می‌میرد. سخن از منطقه‌ای است که پیرامون آن بیست و پنج میلیون مردم زندگی می‌کنند و قلب تولیدات صنعتی است و همه‌گونه پس‌آب‌های آلوده صنعتی در آن ریخته می‌شود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

او می‌گوید این خلط دریایی ناگهان پدیدار نشده است. دهه‌هاست که گوناگونی زیستی در این‌جا زوال یافته است. اکسیژن آب کم شده و گرمایش جهانی دریا را نیز گرم‌تر کرده است. همه آلودکی‌های حوزه آبریز ارگنه به مرمره می ریزد.

این کنشگر در ادامه می‌گوید دولت سال‌هاست که صدای دانشمندانی را که هشدار می‌دادند خاموش کرده کرده است. بلنت شک دوازده سال است که درباره گسترش سرطان در شهرهای این منطقه پژوهش می‌کند اما یافته‌های او همگانی نشده است. اونور حمزه‌اوغلو پژوهشی درباره آلودگی هوا در دیلاواسی انجام داده و نتیجه گرفته است که خطر گرفتار شدن در چنگال سرطان در این منطقه چهار برابر میانگین کشوری در ترکیه است. او در پژوهش خود به روشنی‌ می‌نویسد که ما آلودگی را به سینه خود فرو می‌دهیم، ما آلودگی می‌نوشیم، آلودگی می‌خوریم و انبوهی از آلودگی را در طبیعت به جای می‌گذاریم.

دریا کوجا می‌گوید سرچشمه آلودگی‌ها پیداست. کودهای شیمیایی در کشاورزی، نابود کردن فضای سبز شهری در راستای ساخت و ساز شهری و سوداندوزی مستغلات، معدن‌کاوی‌ و ویران کردن گوناگونی زیستی. در حقیقت این خلط دریایی آخرین زنجیره از مرگ اکولوژیکی است. دریا آنچه را که نادیدنی بوده آشکار کرده است.

اکنون اردوغان شخصا دستور داده است که اقدام‌های فوری انجام پذیرد. اما دریا کوجا می‌گوید که اردوغان بیشتر نگران است این تصاویر به صنعت گردشگری ضربه بزند. واقعیت این است که دریای مرمره مرده است. دریای سیاه آشغال‌دانی بزرگی برای دور ریز آلودگی‌هاست و دریای اژه شمالی در وضعیت هشداردهنده است. اما اردوغان نگران صنعت گردشگری است. اکنون حتی می‌توان بدگمان بود که نزد بسیاری، مرگ دریا نیز سودآور تلقی می‌شود چرا که می‌توان از پاکسازی این لکه‌ها پول در آورد.

خط‌‌مشی‌های بازارمحور دولت حزب عدالت و توسعه نقش مهمی در به وجود آمدن مرگ زیست‌محیطی ترکیه داشته است. سیاست‌هایی که به گفته این کنشگر اجتماعی بر بنیاد سوداندوزی به مدد دست‌انداختن بر منابع طبیعت بنا شده است.

به گفته این کنشگر اجتماعی دولت اردوغان همواره در بحران بوده است و برای گریز از بحران در جست‌وجوی یافتن منابع تازه‌ای برای سرمایه است. چنگ‌اندازی بر قلمروهای طبیعی همچون آب و خاک و جنگل‌ها در دوران حکومت حزب عدالت و توسعه یکی از دم‌دستی‌ترین راهکارهای دولتی برای بزرگ کردن اقتصاد و دامن زدن به این توهم میان هواداران خود بوده است که جامعه ترکیه به رهبری این حزب بالاترین رونق اقتصادی ممکن را تجربه می‌کند.

سخن یکی از مخالفان سیاسی اردوغان با نام علی اوزتونج در رسانه بازتاب فراوانی یافته است که گفته است:«دریای مرمره دریای ترکیه بود، اما شوربختانه به دلیل سیاست‌های زیست‌بومی نادرست به بیابان ترکیه تبدیل می‌شود.»

در مجلس ترکیه ائتلاف حاکم که پشتیبان رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری این کشور است به پیشنهاد حزب مخالف برای گماردن یک هیئت پارلمانی برای تحقیق و بررسی درباره خلط‌های دریایی رای نداد و آن را کنار گذاشت.

حزب مخالف دولت ترکیه خواستار آن است که دولت اردوغان پیمان‌نامه پاریس ۲۰۱۵ را تصویب کند که هدف آن محدود کردن افزایش دمای زمین با کاستن از آلایندگی کربنی است.

بیشتر از جهان