از سال ۱۹۷۴ تاکنون مصر همواره تلاش دارد تا قطعنامه‌های سازمان ملل متحد مبنی بر عدم انتشار سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه عملی شود. اما با وجود این‌که از زمان تصویب این قطعنامه‌ها بیش از دو دهه می‌گذرد، اسرائیل و ایالات متحده هیچ‌گاه حاضر به رعایت این پیمان‌ها نشدند و پیوسته شروط  قطعنامه‌های یاد شده را نقض کردند.

پس از بحرانی شدن بیشتر اوضاع خاورمیانه در سال ۱۹۹۰ و افزایش احتمال استفاده از سلاح‌های مرگبار، دولت مصر طرح فراگیری را به سازمان ملل متحد پیشنهاد کرد که هدف از آن جلوگیری از گسترش کلیه سلاح‌های کشتار جمعی همچون سلاح‌های هسته‌ای، شیمیایی و بیولوژیکی در منطقه بود.

در سال ۱۹۹۵ کنفرانس بازنگری پیمان عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) طرح پیشنهاد شده از سوی مصر را مورد ستایش قرار داد و کشورهای بریتانیا، روسیه و ایالات متحده خواهان اتخاذ اقدامات عملی در زمینه تطبیق این پیمان شدند.

کشورهای عربی در طول چند دهه گذشته پیوسته اصرار بر حفظ توازن قدرت میان تمامی کشورهای منطقه و جامعه بین‌المللی داشته و این مسئله را به‌عنوان یک اصل اساسی برای جلوگیری از انتشار جنگ افزار های مرگبار در جهان می‌دانستند. کشورهای عربی تأکید دارند که تمام کشورهای منطقه باید به دور نگهداشتن خاورمیانه از خطر سلاح‌های کشتار جمعی  متعهد باشند و برای رسیدن به این هدف یا وارد پیمان عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای شده و یا این‌که به‌عنوان کشورهای بدون سلاح‌های هسته‌ای باقی بمانند. در عرصه سایر سلاح‌های کشتار جمعی مانند سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیکی نیز باید اقدامات مشابهی صورت گیرد تا گستره‌ خاورمیانه از تمام سلاح‌های مرگبار خالی باشد. اگر اقدامات پیشگیرانه برای منع انشتار سلاح‌های مرگبار امکان پذیر نباشد، در آن صورت کشورهای خاورمیانه ناگزیرند برای نجات منطقه از خطر سلاح‌های کشتار جمعی، تصمیم به ایجاد توازن قدرت میان کشورهای این پهنه‌ی جغرافی بگیرند. تردیدی نیست که این تصمیم چالش برانگیز، توان فرسا و تهدیدآمیز است اما در صورت عدم تعهد کشورها به پیمان منع انتشار سلاح‌های کشتار جمعی، دیگر چاره‌ای جز اقدام به حفظ توازن قدرت نیست.

به صورت فشرده می‌توان گفت که اعراب به این واقعیت پی برده‌اند که عدم توزان قدرت و فقدان تعادل در داشته‌ها و توانایی‌های نظامی کشورهای منطقه، اثرگذاری منفی بر جهان عرب دارد و منجر به آغاز مسابقه تسلیحاتی می‌شود و نیاز مبرم به تدابیر امنیتی پیچیده و اقدامات پر هزینه دارد. با توجه به این حقیقت، کشورهای عربی تلاش دارند برای گذر از بحران، با کشورهای بزرگ و ابر قدرت‌های شرق و غرب در هماهنگی باشند و تدابیر امنیتی لازم را در قبال تحولات آینده اتخاذ کنند.

در این میان، اسرائیل هرگز متعهد به رعایت تعهدات و پیمان‌های بین‌المللی در مورد منع انتشار سلاح‌های کشتار جمعی نشده و به فعالیت‌های نظامی غیر مجاز خود ادامه داد تا این که به سلاح‌های هسته‌ای دست یافت.

اما ایران به‌رغم پیوستن به معاهده عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، در چند سال اخیر دست به اقدامات و فعالیت‌های مشکوک می‌زند که برای همه پرسش برانگیز شده است. سیاست‌های تهدید آمیز ایران در منطقه و عدم دستیابی به فرصتی برای بازرسی برنامه‌های هسته‌ای این کشور، نگرانی‌ها را بیشتر از پیش افزایش می‌دهد. در پی افزایش نگرانی‌های ایالات متحده نسبت به آینده برجام و با توجه به دلایل زیر، دونالد ترامپ تصمیم گرفت از توافقنامه هسته‌ای خارج شود:

طبق شروط توافقنامه هسته‌ای، تعهد ایران به عدم غنی سازی اورانیوم همیشگی نیست و این ممنوعیت پس از ۱۵ سال پایان می‌یابد و ایران می‌تواند برنامه‌های هسته‌ای خود را دو باره آغاز کند. با استفاده از فرصت لغو تحریم‌ها، ایران می‌تواند چالش‌های اقتصادی را بر طرف کند و تمام نیازمندی‌های مرتبط با برنامه‌های هسته‌ای را بر آورده کند.

با آن‌که برجام یک توافق فراگیر محسوب می‌شود امامسئله‌ی برنامه‌های موشکی ایران شامل این توافقنامه نیست.

از سوی دیگر، برجام هیچ ممانعتی را برای جلوگیری از سیاست‌های تهدیدآمیز ایران در منطقه مطرح نکرده است و ایران همچنان به دخالت و توسعه نفوذ خود در منطقه ادامه می‌دهد و منافع سایر کشورهای منطقه را در خطر می‌اندازد.

پیش از این که توافقنامه هسته‌ای به امضا برسد، من به مقامات بین‌المللی که برجام را تهیه می‌کردند، اظهار داشتم که این توافقنامه فاقد شروطی است که اعتبار و تداوم آن را زیر سوال می‌برد. البته همین مسئله را با مقامات ایران نیز در میان گذاشتم که لازم است برجام یک توافق جامع و فراگیر و همه جانبه باشد تا زمینه‌‌ی تأثیرگذاری آن گسترده شود و کلیه‌ی تهدیدها را از میان بردارد.

اما کشورهای عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان در آن زمان اظهار داشتند که با توجه به شرایط فراهم شده، اجرای برجام نهایت تلاشی است که با آن می‌توان فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تا حدودی کنترل کرد.

در نتیجه و با توجه به وضعیت کنونی خاورمیانه و توانایی‌های هسته‌ای اسرائیل و ایران و پیوستن تمام کشورهای عربی به معاهده منع سلاح‌های هسته‌ای، ایجاب می‌کند، طرح ویژه‌ای که شامل اقدامات زیر باشد، برای حفظ امنیت منطقه به اجرا گذاشته شود:

* برای دور نگهداشتن خاورمیانه از خطر سلاح‌های کشتار جمعی، کشورهای منطقه اقدام به مذاکره با ایران و اسرائیل کنند و این مذکرات تحت نظر و هماهنگی ۵ عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد اجرا شود.

* تمام کشورهای منطقه مانند اسرائیل و ایران تعهد به رعایت توافقات انجام شده در مذاکرات کنند و برای هیچ کشوری استثنا و امتیاز ویژه‌ای داده نشود.

* توافقنامه‌ای که در این مذاکرات به تصویب می‌رسد، شامل زیر مجموعه‌هایی برای منع انتشار سلاح‌های کشتار جمعی باشد، تا هیچ روزنه‌ای برای گریز از شروط این توافق وجود نداشته باشد.

هم‌زمان با اجرای مذاکره میان کشورهای خاورمیانه، گفتگوهای دیگری میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و ایران به منظور تعهد به حفظ رابطه‌‌ی دوستانه همسایگی، تحت نظارت شورای امنیت سازمان ملل متحد صورت گیرد. این مذاکرات می‌تواند فضای اعتماد و صمیمیت میان دو طرف را احیا کند و این گستره‌ی بحران خیز را از خطر تهدیدهای روز افزون و اقدامات خصمانه رهایی بخشد.