رهبران بزرگ سیاسی افغانستان در جلسه‌ای در کاخ ریاست جمهوری کشور درباره روند صلح گفت‌وگو کردند؛ حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین، عبدالرب رسوال سیاف، رهبر جهادی، حمدالله محب، مشاور امنیت ملی، فضل‌محمود فضلی، رئيس اداره امور، عبدالله عبدالله، رئيس شورای عالی مصالحه ملی و اشرف غنی، رئيس جمهور کشور در این دیدار حضور داشتند.

ارگ ریاست جمهوری می‌گوید: «در این جلسه در مورد وضعیت جاری کشور، آتش‌بس، کاهش خشونت، اجماع سیاسی و تامین صلح مطلوب که باعث ثبات افغانستان و توقف خونریزی شود، تاکید شد.»

این دیدار که تلاش اشرف غنی را در راستای ایجاد اجماع ملی در میان رهبران سیاسی کشور نشان می‌دهد، از هر جهت در زمان سرنوشت‌سازی برگزار می‌شود. افغانستان منتظر اعلام سیاست جو بایدن، رئیس جمهور جدید آمریکا در قبال روند صلح این کشور است. این انتظار هم به طالبان و هم به دولت مشروع این کشور برمی‌گردد.

طالبان به این دل بسته‌است که جو بایدن با خروج یک جانبه سربازانش از افغانستان، فضا را برای مانور و بازگشت پیروزمندانه طالبان فراهم کند. اما برعکس، دولت این کشور امیدوار است که جو بایدن با تصحیح سیاست‌ شتابزده دونالد ترامپ در دادن امتیازهای بی‌حدوحصر به طالبان در بدل جلوگیری از حملات آن‌ها به سربازان آمریکایی، به راه درست برگردد و با ناتو و متحدان افغانش تصمیم‌گیری مشترک کند.

از این جهت آقای غنی می‌کوشد با ایجاد صدای واحد با دولت جدید آمریکا وارد مذاکره شود. او پیش‌تر گفته بود که فصل جدیدی در روابط کابل و واشینگتن گشوده شده‌است. ارگ می‌گوید: «رئیس جمهور تصریح کرد که در این شرایط حساس کشور، مشورت‌‌ها با شخصیت‌های سیاسی و اقشار مختلف مردم در رابطه با روند صلح ادامه خواهد یافت.»

خواست دولت افغانستان تا حد زیادی روشن است؛ طرح صلح دولت اشرف غنی تفاوتی با روشی دارد که آمریکا پیشه کرده است. آقای غنی می‌خواهد با تثبیت پایه‌های حکومتش، با طالبان به عنوان یک گروه مذاکره کند؛ گروه شورشی که باید در ازای تقسیم قدرت، گرفتن اعتبار و مناصب دولتی سلاح به زمین بگذارد و در بدنه نظام دموکراتیک کنونی ادغام شود.

آقای غنی باور محکم دارد که چنین امری شدنی است اگر آمریکا با اعمال فشار بر پاکستان، سیاست سنجیده‌ای داشته باشد و برای عملی شدن این طرح زمان بگذارد. هرچند دولت ترامپ که به دنبال پیروزی در انتخابات گذشته آمریکا بود، با این برنامه اختلاف نظر داشت.

طرح صلح آمریکا که از سوی زلمی خلیلزاد پیش برده می‌شود، بر مبنی تقسیم قدرت از راه ایجاد حکومت موقت و قربانی دادن بزرگ بنا شده‌است. آقای خلیلزاد باور دارد که طالبان بزرگ‌تر از آن است که مانند یک گروه در درون دولت اشرف غنی ادغام شود و رفتن به این راه جز بلندترین هزینه‌های جانی و مالی جنگ در افغانستان فایده‌ دیگری ندارد. حالا که دولت جمهوری‌خواهان رفته و پایه‌های قدرت و نفوذ آقای خلیلزاد هم طبعا تضعیف شده‌است، میدان مانور برای اشرف غنی فراهم شده‌است.

آقای غنی از این رو، رهبران تاثیرگذار را فراخوانده‌است تا با بسیج سیاسی قابل ملاحظه با دولت جدید آمریکا از موضع یک افغانستان واحد دموکراتیک که توانسته‌است تمام بازیگران اصلی را دور خود جمع کند، وارد مذاکره شود. او اخیرا برخی دیگر از رهبران سیاسی مانند محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان را به عنوان مشاور خود برگزیده و راحله دوستم، دختر مارشال عبدالرشید دوستم، رهبر قدرتمند ترک‌تبار افغانستان را نیز در مجلس سنا منصوب کرده‌است.

هرچند این دستاوردهای بزرگی قلمداد می‌شود، اما خیلی از رهبران سیاسی دیگر هستند که تاکنون در اردوگاه سیاسی ریاست جمهوری جمع نشده و برعکس سفرهایی به پاکستان داشته و با مقام‌های این کشور که طالبان در دایره نفوذشان می‌گنجد، دیدارهایی داشته‌اند. طرح دولت موقت مورد حمایت پاکستان است که می‌کوشد برای وارد کردن طالبان به بازی سیاسی از آن استفاده کند و تا جایی که ممکن است رهبران سیاسی را نیز با خود همراه کند. تاکنون عطا محمد نور، آشکارا از طرح دولت موقت دفاع کرده و دیگران نیز منتظر فرصت هستند.

از طرف دیگر، مذاکرات صلح با طالبان در دوحه نیز موقتا به بن‌بست خورده‌است. هیات مذاکره‌کننده صلح می‌گوید طالبان تمایل به گفت‌وگو ندارند و در ۹ روز گذشته هیچ نشستی بین دو طرف در دومین مرحله مذاکرات انجام نشده‌است. این دور مذاکرات بیشتر بر سر تقسیم قدرت، تغییر ساختار، آتش‌بس در چارچوب نقشه‌راه آینده سیاسی کشور خواهد بود.

طالبان نیز با فرستادن هیاتی به تهران در دنبال جلب حمایت جمهوری اسلامی است تا نگرانی آن‌ها را از بازگشت طالبان به راس قدرت برطرف کند. جمهوری اسلامی هرچند طالبان را یک واقعیت می‌داند اما مخالف رسیدن آن‌ها به کل قدرت در همسایگی‌اش است.  

با این حال، به‌نظر می‌رسد روزها و هفته‌های آینده برای افغانستان تعیین‌کننده خواهد بود. همه طرف‌های داخلی و خارجی در پرتو تغییرات جدید در آمریکا، موضع‌گیری خواهند کرد و به دنبال منافع خود به دنبال یارگیری خواهند شد. برای دولت اشرف غنی که به رغم حملات طالبان و تبلیغات حامیان آن‌ها توانسته است دوام بیاورد، ایجاد اجماع سیاسی در میان بازیگران اهمیت مضاعف دارد.