بالاخره شرکت‌های تولید گوشت آزمایشگاهی طعم نخستین موفقیت خود را چشیدند؛ سنگاپور مجوز فروش و مصرف گوشت مرغ آزمایشگاهی را برای یک شرکت آمریکایی به نام «ایت جاست» صادر کرد. جاش تتریک مدیرعامل این شرکت با خوش‌بینی گفت که ایالات متحده، اروپای غربی و سایر کشورها به پیروی از سنگاپور مجوزهای مربوطه را صادر خواهند کرد. پیش‌بینی می‌شود که دست کم منبع ۶۰ درصد گوشت مصرفی تا سال۲۰۴۰ گیاهی است یا در محفظه‌های ویژه آزمایشگاهی پرورده می‌شوند. در حال حاضر، سالانه ۶۵ میلیارد حیوان برای تامین گوشت مورد نیاز انسان ذبح می‌شوند.

گوشت آزمایشگاهی با پرورش یک سلول از یک حیوان زنده در یک دستگاه فعل و انفعالات بیولوژیکی، پرورش و تولید می‌شود که از نظر مزه و بافت با گوشت‌های معمولی تفاوتی ندارد. مزه و کیفیت گوشت‌های آزمایشگاهی در چند سال گذشته تغییر یافته است. مثلاً، قبلا این نوع گوشت فاقد چربی گوشت طبیعی بود.

جاش تتریک یکی از کارآغاز‌های پیشتاز، این حوزه را در سال ۲۰۱۱ در سان‌فرانسیسکو پایه‌گذاری کرد. چیس پردی بخش اعظم کتاب «برگر یک میلیاردی. .» خود را به فعالیت‌های وی و مسیر پرپیچ و تاب شرکت «ایت جاست» اختصاص داده است. البته، او به کار ۹ شرکت دیگر در هلند، اسراییل و ژاپن نیز می‌پردازد که روی فناوری تولید گوشت آزمایشگاهی کار می‌کنند.

تتریک و شرکتش در محور این کتاب قرار دارند. او با این که یک گیاهخوار است اما قرار است شرکتش جهان حیوانات و فراوردی‌های گوشتی را برای همیشه متحول کند. پردی باور دارد که اگر «ایت جاست» و شرکت‌های مشابه آن موفق گردند، بشریت گام بزرگی در راه رفاه حیوانات و مبارزه با تغییرات اقلیمی برخواهد داشت.

پردی می‌نویسد که رواج مصرف گوشت آزمایشگاهی به دلیل جلوگیری از تغییرات اقلیمی خیلی مهم است. زیرا، بنا به گزارش سازمان خواربار ملل متحد، سهم صنعت دامداری، به خصوص گاوداری، از گازهای گلخانه‌ای جهان ۱۸ درصد است؛ یعنی این صنعت بیشتر از تمام خودروها، کشتی‌ها و قطارهای جهان گاز‌های آلاینده تولید می‌کند. در مقابل، براساس گزارشی از دانشگاه آکسفورد، برای تولید گوشت آزمایشگاهی که از نظر حامیانش تمام ویژگی‌های غذایی گوشت طبیعی را دارد، ۴۵ درصد انرژی کمتر مصرف خواهد شد و بیشتر از ۹۵ درصد کمتر از زمین و آب مورد نیاز برای تولید گوشت طبیعی استفاده خواهد شد.

پردی می‌گوید که برخی دولت‌ها از جمله در جنوب شرق آسیا، متوجه شده‌اند که گوشت آزمایشگاهی به امنیت غذایی‌شان کمک می‌کند. اسراییل از جمله دولت‌هایی است که روی شرکت‌های اسراییلی پیشتاز در این عرصه سرمایه‌گذاری کرده است. به گفته نویسنده، «اسراییل علاوه بر این که می‌داند سرمایه‌گذاری روی فناوری تولید گوشت دانشگاهی سود اقتصادی بالایی دارد، امنیت غذایی‌اش را نیز تقویت می‌کند. زمین و منابع محدود آب باعث شده است که این کشور بخش اعظم غذای مورد نیاز خود را در داخل نتواند تامین کند.»

با افزایش جمعیت زمین و خشکسالی‌های ناشی از تغییرات اقلیمی، موضوع امنیت غذایی بشر به مساله مهمی تبدیل شده است. پردی با اشاره به پیش‌بینی سازمان ملل می‌گوید که «برای سیر کردن جمعیت زمین در سال ۲۰۵۰ تولیدات کشاورزی باید ۷۰ برابر افزایش یابد.»

نویسنده می‌نویسد که «ایت جاست» و شرکت‌های مشابه در دو دهه گذشته به دنبال حل سه مشکل عمده در برابر خود بوده‌اند. یک، قیمت گوشت خود را پایین بیاورند. دو، دولت‌ها را متقاعد کنند. سه، ذائقه مصرف‌کنندگان را تغیر بدهند.

خوش‌بختانه، با پیشرفت فناوری قیمت گوشت آزمایشگاهی پایین آمده است. مارک پوست، دانشمند مواد غذایی در هلند، قیمت یک پوند یا ۴۵۳ گرم گوشت گاو آزمایشگاهی را در سال ۲۰۱۳ میلادی ۱.۲ میلیون دلار تخمین زده بود. اما شرکت اسراییلی «فیوچر میت تکنولوژیز» در سال ۲۰۱۹ اعلام کرد که یک پوند گوشت آزمایشگاهی خود را به قیمت ده دلار در سال ۲۰۲۲ به بازار عرضه خواهد کرد.

پردی می‌نویسد که برخی دولت‌ها آهسته آهسته خود را برای صدور مجوز برای عرضه گوشت آزمایشگاهی آماده می‌کنند. دو سازمان رسمی دارو و غذا در آمریکا در ماه مارس ۲۰۱۹ اعلام کردند که نظارت خود را بر تولید گوشت آزمایشگاهی آغاز خواهند کرد. این نخستین گام برای بازشدن بازارها به روی فرآورده‌های گوشت آزمایشگاهی است و «ایت جاست» باور دارد که تصمیم سازمان غذایی آمریکا بر کشورهای دیگر نیز تاثیر خواهد گذاشت.

اما سؤال بزرگ‌تر این است که آیا مصرف‌کنندگان به گوشت آزمایشگاهی روی خوش نشان خواهند داد؟ آلیس واترز، یکی آشپزان معروف کالیفرونیا به نویسنده کتاب می‌گوید که کشت و رشد طبیعی غذا برای وی مهم است. در این جا، نویسنده، به محبوبیت برگر گیاهی شرکت آمریکایی «امپاسیبل فوود» که گوشت را از گیاهان پروتئین‌دار به دست می‌آورد، اشاره می‌کند. این برگر، «حالا به یک پدیده تبدیل شده است، اما از ابتدا این غذا در رستوران‌های شیک و محدود به فروش می‌رفت و بعدها دامنه مصرفش گسترش یافت و از نظر فرهنگی و غذایی مورد پذیرش تعداد بیشتر مصرف‌کنندگان قرار گرفت.»

نویسنده در فصل آخر کتاب، مادرش را که مسؤولیت برنامه غذایی یک مدرسه را به عهده دارد، برای مزه کردن گوشت مرغ آزمایشگاهی به شرکت «ایت جاست» می‌برد. مادرش هرچند طعم این گوشت را می‌پسندد اما در مورد پذیرش نهایی آن به عنوان یک غذای مصرفی دچار تردید می‌شود.

کتاب «برگر یک میلیارد دلاری…» نخستین اثر چیس پردی، روزنامه‌نگار آمریکایی است که به ظهور و گسترش پدیده گوشت آزمایشگاهی می‌پردازد. این کتاب عمدتاً در حمایت از محصول و شرکت‌های حامی آن تحریر شده است. اطلاعات کتاب تصویر خوشبینانه و مثبت از این فرآورده غذایی به دست می‌دهد و تلاش زیادی برای رفع سؤالات و بدگمانی‌های خوانندگان کتاب در مورد کیفیت غذایی و ایمنی گوشت آزمایشگاهی نمی‌کند.

مشخصات کتاب:

چیس پردی/ برگر یک میلیارد دلاری: رقابت شرکت‌های فناوری برسر آینده غذا/ انتشارات پورتوفولیو/۲۷۲ ص/ ۲۰۲۰.