امروز چهلمین سالگرد عملیات موفقیت‌آمیز «مروارید» نیروی دریایی و هوایی ارتش ایران علیه نیروی دریایی عراق و صنعت نفت آن کشور است. چهل سال است که هفتم آذرماه هر سال به عنوان روز نیروی دریایی ارتش گرامی داشته می‌شود. با توجه به آن که روز ۷ آذرماه نماد قدرت و اهمیت نیروی دریایی ارتش ایران در طول جنگ هشت‌ساله با عراق است، نیروی دریایی سپاه پاسداران همواره در سال‌های اخیر در تلاش بوده است تا ضمن ناچیز نشان دادن پیروزی‌های نیروی دریایی ارتش در طول جنگ ایران و عراق، همواره  «توان دریایی» خود را  در روزهای منتهی به ۷ آذرماه به نمایش بگذارد، تا ضمن ترغیب سران جمهوری اسلامی، و به خصوص شخص آیت الله خامنه‌ای، به کاهش بودجه نیروی دریایی ارتش و افزایش بودجه نیروی دریایی سپاه، گستره ماموریت‌های این یگان شبه‌نظامی را افزایش دهد. 

نیروی دریایی سپاه به منظور تحت‌الشعاع قراردادن چهلمین سالگرد عملیات مروارید نیروی دریایی ارتش، رژه‌ای را در منطقه تنگه هرمز و بندرعباس به مناسبت هفته بسیج برگزار کرد که بنابر ادعای فرماندهان نیروی دریایی سپاه، هزار فروند شناور در آن شرکت داشتند. با بررسی فیلم‌ها و تصاویر منتشر شده به راحتی می‌شود فهمید که نه تنها کمتر از ۳۰۰ قایق کوچک و چند شناور از سپاه در این نمایش دریایی شرکت داده شده‌اند، بلکه عمده آن‌ها قایق‌های کوچک تفریحی و ماهیگیری ماهیگیران محلی است که با پرداخت هزینه‌ای اندک برای شرکت در این نمایش دریایی اجاره شده بودند. نمایشی که به نظر می‌رسد فرماندهان سپاه با برگزاری آن قصد دارند تا نیروی دریایی ۳۵ساله و کوچک خود را توانمند‌تر از نیروی دریایی عظیم ارتش که قدمتش به ۹۷ سال پیش بازمی‌گردد، نشان دهند. در این گزارش به بررسی اهداف فرماندهان سپاه از این اقدام نمایشی نگاهی می کنیم و توان رزمی و بودجه نیروهای دریایی ارتش و سپاه را با هم مقایسه می‌کنیم. 

اهمیت روز ۷ آذر در تاریخ نیروی دریایی ارتش ایران

چهل سال پیش در چنین روزی، یک فروند ناوچه موشک‌انداز کلاس «کمان» نیروی دریایی ارتش به نام «پیکان» کاری کرد که با وجود گذشت چهل سال از آن هنوز در تاریخ نیروی دریایی ارتش ایران و نبردهای دریایی منطقه بی‌نظیر است. این ناوچه موشک‌انداز پس از غرق کردن دو ناوچه عراقی و فراری دادن شماری دیگر، نهایتا مورد هجوم سه ناوچه نیروی دریایی عراق واقع شد و در بعد از ظهر ۷ آذر ماه ۱۳۵۹ در شمال خلیج فارس غرق شد. در جریان این عملیات ۳۳ نفر از خدمه ناو جانشان را از دست دادند. از آن زمان تا به امروز، ۷ آذرماه در ایران روز نیروی دریایی ارتش نام گرفته است و گرامی داشته می‌شود. 

در عملیات مروارید که به طور مشترک از سوی نیروی دریایی و هوایی ارتش در خلیج فارس و نزدیکی دهانه خورعبدالله در روزهای ۶ الی ۸ آذر ۱۳۵۹ صورت گرفت، ده فروند از مجموع ۲۶ فروند شناور موشک‌انداز شرکت داشتند  که از طرف نیروی دریایی عراق مورد هدف واقع شدند و هفت فروند آن‌ها غرق شدند. همچنین تاسیسات نظامی و نفتی سکوهای نفتی البکر و الامیه تخریب شدند و سکوی البکر به تصرف تکاوران نیروی دریایی ارتش درآمد که منجر به قطع صادرات نفت عراق از آن منطقه به مدت چند ماه شد. 

در جریان این عملیات، سهم ناوچه پیکان در شکار شناور‌های عراقی، غرق کردن یک ناوچه موشک‌انداز اوزا-۱ در ساعت ۲۲:۳۳ روز ۶ آذر در دهانه خورعبدالله و یک فروند اوزا-۲ در نزدیکی سکوی البکر حدود ساعت ۹ صبح روز ۷ آذر بود. ناوچه پیکان به چند ناوچه دیگر عراقی نیز آسیب رساند، اما در نهایت خود در حدود ساعت ۱۳:۳۰ هفتم آذرماه غرق شد. 

در جریان این عملیات، پایگاه ششم شکاری تاکتیکی نیروی هوایی ارتش واقع در بوشهر با به پرواز درآوردن جنگنده بمب افکن‌های اف-۴ئی فانتوم-۲ خود، با جلوگیری از حمله جنگنده‌های عراقی به شناورهای نیروی دریایی شامل ناوچه جوشن که جایگزین پیکان شد، خود به شکار ناوچه‌ها و شناورهای موشک‌انداز عراقی با استفاده از موشک‌های ماوریک دست زدند و موفق به غرق کردن پنج فروند از آن‌ها شدند.  یکی از فانتوم-۲‌ها به خلبانی سروان مفتخری و ستوان روستا با آتش جنگنده‌های عراقی ساقط شدند و هر دو خلبان جانشان را در روز ۸ آذر از دست دادند. 

نیروی دریایی سپاه، نیرویی غیر حرفه‌ای 

۳۵ سال از تشکیل نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می‌گذرد، نیرویی دریایی‌ که در سال‌های پایانی جنگ ایران و عراق به جای آن که در میدان نبرد برای ایران پیروزی کسب کند، شرایطی را فراهم کرد تا نیروی دریایی ایالات متحده عملیات «آخوندک» (Operation Praying Mantis) را در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۶۷ اجرا کند که درنتیجه آن با غرق کردن دو ناوچه و کشتن ده‌ها نفر از خدمه آن‌ها ضربات سختی به نیروی دریایی ارتش ایران وارد کرد. 

پس از جنگ نیز، نیروی دریایی سپاه پاسداران هنوز به بلوغ در عرصه فرماندهی و نظم نرسیدهاست و همچون یک نیروی شبه‌نظامی دریایی،  قوانین دریایی بین‌المللی را رعایت نمی کند و با  ایجاد بحران‌های نظامی و سیاسی در منطقه خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان، لطمات جبران‌ناپذیری بر اقتصاد ایران وارد می‌کند و وجهه ایران را در عرصه بین‌المللی خدشه‌دار کرده است. 

این نیروی شبه‌نظامی در تاریخ ۲۶ شهریور ۱۳۶۴ تشکیل شد و با وجود گذشت ۳۵ سال، دارای تنها ۱۶ فروند شناور و دو زیردریایی سبک و بیش از ۲۰۰ قایق تندرو است، در حالی که نیروی دریایی ارتش ۶۲ فروند شناور سنگین و سبک و ۱۳ زیردریایی در سه کلاس غدیر، فاتح و کیلو در اختیار دارد. عمده توان رزمی و تجهیزات نیروی دریایی سپاه به شناورهای سبک، قایق‌های تندرو و موشک‌های بالیستیک ضدکشتی و ضدرادار و همچنین موشک‌های کروز و ضدکشتی خلاصه می‌شود. 

از شهریور ۱۳۸۷ تا به امروز، منطقه اصلی عملیات نیروی دریایی سپاه، خلیج فارس است، در حالی که نیروی دریایی ارتش مسؤولیت انجام ماموریت در آب‌های تنگه هرمز، دریای عمان، دریای عرب، دریای سرخ، خلیج عدن، اقیانوس هند و دریای خزر را برعهده دارد. در هفته‌های اخیر و با نزدیک شدن به چهلمین سالگرد عملیات مروارید که نماد عملکرد موثر نیروی دریایی ارتش در طول جنگ است، فرماندهان نیروی دریایی سپاه با رونمایی از یک کشتی تجاری ۲۸ساله ایتالیایی به عنوان یک اقیانوس‌پیما سعی کردند تا پیش از فرارسیدن روز نیروی دریایی ارتش وانمود کنند که توانایی عملیاتی‌شان از خلیج فارس به تنگه هرمز، دریای عمان و آب‌های آزاد اقیانوس هند نیز رسیده است. 

تلاش فرماندهان سپاه برای کاهش بودجه نیروی دریایی ارتش و اختصاص آن به سپاه، در حال حاضر نیروی دریایی ارتش ۱۳ فروند زیردریایی شامل ۹ فروند سبک از نوع کلاس غدیر، یک فروند متوسط از نوع کلاس فاتح ساخت ایران و سه فروند سنگین از نوع کلاس کیلو ساخت روسیه است. هفت ناوچه سبک و سنگین، ۱۴ ناوچه موشک‌انداز کلاس کمان و پیکان، یک قایق موشک‌انداز (حمزه)، شش قایق گشتی مجهز به پرتابگر‌های موشک ضدکشتی، چهار کشتی آبی خاکی سنگین، چهار کشتی سوخت‌رسان، سه کشتی پشتیبانی، هفت کشتی حمل‌کننده آب، تسلیحات و بار و ۱۱ شناور همه منظوره با قابلیت مین‌ریزی دریایی تجهیزات اصلی نیروی دریایی ارتش است. 

علاوه بر آن‌ها، هوادریا (هواپیمایی نیروی دریایی) ارتش مجهز به ۳۵ فروند بالگرد شامل ترابری سبک آگوستا بل ۲۱۲ (Agusta Bell AB. 212)، ضد زیردریایی اِس اِچ-۳دی سی کینگ (SH-3D Sea King) و بالگرد مین‌روب آر اِچ-۵۳دی سی استالیون (RH-53D Sea Stallion) است. در کنار بالگردها، پنج فروند هاورکرافت شامل چهار فروند سنگین از نوع ولینگتون بی‌اِچ-۷ و یک فروند سبک از نوع وینچستر اِس آر اِن-۶ است که به همراه ۱۱ فروند هواپیما شامل چهار فروند ترابری سبک فوکر ۲۷-۴۰۰ و ۶۰۰، یک فروند جت فالکن ۲۰ئی و چندین فروند هواپیمای سبک آموزشی درنا ۱۳۹ است. در حالی که هواپیمایی نیروی دریایی سپاه تنها ده فروند بالگرد و تعدادی قایق‌های پرنده تک نفره، دو نفره و چهار نفره در اختیار دارد. 

با وجود ناچیز بودن تجهیزات و ماموریت‌های نیروی دریایی سپاه در مقایسه با نیروی دریایی ارتش، بودجه این نیرو تنها ۱۵ درصد از بودجه نیروی دریایی ارتش در سال جاری کمتر بوده است. در حالی که هزینه نگهداری و عملیات ۱۳ زیردریایی ارتش با هزینه عملیات و نگهداری تمامی شناورها، زیردریایی‌ها، بالگردها و هواپیماهای نیروی دریایی سپاه برابری می‌کند. اما با این حال، بودجه نیروی دریایی سپاه نسبت به تجهیزات و ماموریت‌های اندکش ۳۱۰ میلیارد تومان و بودجه نیروی دریایی ارتش ۳۵۶ میلیارد تومان در سال جاری است. 

نمایش قدرت برای افزایش بودجه سپاه، روز گذشته در شمال تنگه هرمز و در نزدیکی بندرعباس، حدود ۳۰۰ قایق کوچک به همراه حدود ۲۰ فروند شناور نیروی دریایی سپاه شامل قایق‌های موشک‌انداز کلاس آذرخش و قایق‌های تندرو به انجام یک رژه پرداختند تا قدرتی کاذب از خود به نمایش بگذارند. براساس فیلم‌ها و تصاویر منتشر شده از سوی رسانه‌های حکومتی، عمده قایق‌های شرکت‌کننده در رژه نه تنها فاقد سلاح بودند بلکه هنوز تجهیزات ماهیگیری صاحبانشان در آن‌ها دیده می‌شد و نشان می‌داد که همچون گذشته، نیروی دریایی سپاه با پرداخت هزینه، ماهیگیران محلی و قایق‌هایشان را برای انجام یک مانور نمایشی اجاره کرده است. 

هدف اصلی فرماندهان نیروی دریایی سپاه از انجام این رژه که آن را به دروغ «هزار فروندی» خواندند و همچنین رونمایی از یک کشتی کانتینربر فرسوده ایتالیایی به عنوان اقیانوس‌پیمای «شهید رودکی» فریب کشورهای خارجی نبوده بلکه به نظر می‌رسد برای فریب مخاطبان داخلی‌شان به خصوص سران رژیم جمهوری اسلامی است تا ضمن کاهش بودجه نیروی دریایی ارتش، بودجه نیروی دریایی سپاه را افزایش داده و نیروی دریایی ارتش را به حاشیه ببرند. 

افزایش بودجه نیروی دریایی سپاه این امکان را به فرماندهانش می‌دهد تا بیش از پیش نفوذ خود را در صنعت دریانوردی غیرنظامی ایران افزایش یافته و منافع اقتصادی زیادی در این زمینه کسب کنند، همان طور که فرماندهان نیروی هوافضای سپاه پاسداران با اداره و راه‌اندازی شرکت‌های هواپیمایی و خدمات بالگردی یاس، پارس ایر و پویا درآمد زیادی از انجام ماموریت‌های اطفاء حریق جنگل‌ها، ماموریت پشتیبانی از حفاری نفت در دریای خزر و همچنین حمل بار و مسافر کسب کرده‌اند امری که با سوءاستفاده از بالگردها و هواپیماهای نظامی خریداری شده با بودجه دولت صورت گرفته است! 

در حال حاضر به علت کمبود نیروی دریایی ارتش، کار ساخت ناو دِنا، ناوبندر خلیج فارس، ناو اطلاعاتی شیراز و ناوچه دماوند ۲ برای استفاده این نیرو با تاخیر مواجه شده است. قطع بودجه این پروژه‌ها و یا کاهش آن‌ها به درخواست سپاه ضربات جبران‌ناپذیری به توان رزمی نیروی دریایی ارتش وارد خواهد کرد و به طور قطع قدرت نیروی دریایی ارتش در حفظ و حراست از آب‌های سرزمینی ایران در شمال و جنوب کشور را به طور منفی تحت الشعاع قرار خواهد داد.