بسیاری از کشورهای همسایه ایران از ماه‌ها پیش برای دریافت واکسن کووید-۱۹ برنامه‌ریزی کرده‌ و برنامه خود برای خرید واکسن به محض تایید مجوز آن را اعلام کرده‌اند.

این درحالی است که بیشتر این کشورها با چین و روسیه در مراحل آزمایش واکسن همکاری کرده‌اند. واکسن‌های چینی و روسی در مراحل مختلف روی داوطلبانی از کشورهای مختلف آزمایش شده‌است.

از جمله پاکستان که در ماه سپتامبر برای یک شرکت چینی به نام Ad5-nCoV که با همکاری شرکت کانسینو بیولوژیک و یک واحد تحقیقاتی مرتبط با ارتش چین در حال تولید واکسن کووید-۱۹ هستند، نخستین دوره آزمایش را انجام داد. در این کشور از مردم درخواست شد برای آزمایش واکسن داوطلب شوند.

اعجاز خان که مدیریت این آزمایش‌ها را در بیمارستان شفا اینترنشنال اسلام‌آباد به عهده دارد، در ماه سپتامبر به رویترز گفت که انتظار می‌رود پاکستان در اولویت شرکت کانسینو بیولوژیک قرار داشته باشد و چندین میلیون دوز واکسن دریافت کند.

این درحالی است که با توجه به شرایط نگهداری واکسن شرکت فایزر، که باید در دمای حدود منفی ۷۰ درجه سانتیگراد نگهداری شود، مقامات پاکستان گفته‌اند که واکسن این شرکت برای کشورهای در حال توسعه مناسب نیست.

پژوهشگران ارتش چین همکاری بزرگی در ساخت واکسن و مهار ویروس کرونا داشته‌اند. به گزارش نیچر، ارتش همچنین با استقرار واحدها و تجهیزات، به رویارویی با همه‌گیری ویروس کرونا در کشورهای پاکستان، ایران، عراق، لبنان، ویتنام، لائوس، میانمار، کامبوج و ایتالیا کمک کرده است. این کشورها احتمالا واکسن را نیز از چین دریافت کرده‌اند.

در عین حال، بر اساس گزارش‌های مختلف رسانه‌ای که در تابستان امسال متشر شد، دولت‌های روسیه و چین برای ایجاد آزمایشگاه‌های مشترک تولید واکسن کووید-۱۹ تفاهم‌نامه امضا کردند.

چانگ هوآ، سفیر چین در ایران هم در گفتگو با رسانه‌های داخلی این خصوص گفت: «چین با کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله ایران در خصوص مبارزه با کووید-۱۹ همکاری فعالانه‌ای دارد و هرگاه که کار تولید و توزیع واکسن به اتمام رسید، واکسن‌ها را به میزان نیاز در اختیار آنها قرار می‌دهد.»

به همین ترتیب، وزیر بهداشت عراق برای مهار ویروس در کشورش از سفیر چین کمک خواست. حسن التمیمی خواستار افزایش همکاری‌های دو کشور برای انجام فاز سوم آزمایش ویروس کرونا در این عراق شد. عراق از جمله ۲۰ کشوری است که بیشترین آسیب را از این ویروس دیده است.

درعین حال در خبرها اعلام شده که عراق در مرحله اول برای ۲۰ درصد از جمعیت کشورش واکسن کرونا پیش‌خرید می‌کند.

امارات هم با چند کشور برای تولید واکسن کرونا همکاری کرده است. در کشور امارات‌متحده‌عربی واکسن کرونای روسی مورد آزمایش قرار گرفته است. در این کشور آزمایش‌های بالینی واکسن در موسسه گامالیا وابسته به وزارت بهداشت روسیه انجام شد.

۱۳ ابان‌ماه بود که شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، حاکم دبی و رئیس شورای وزیران امارات متحده عربی با انتشار متنی در صفحه توییترش از تزریق واکسن کرونا در یکی از مراکز درمانی دبی خبر داد.

امارات امیدوار است نخستین کشور خاورمیانه باشد که واکسیناسیون عمومی کرونا را عملیاتی می‌کند.

قطر هم کمتر از یک ماه پیش اعلام کرد که قراردادی با شرکت داروسازی مدرنا به امضا رسانده که بر اساس آن به محض تایید واکسن کرونا، آن را خریداری می‌کند. به گزارش رویترز، مقامات گروه سلامت ملی کووید-۱۹ کشور قطر به تعداد واکسن‌هایی که خریداری می‌شود اشاره نکردند اما گفته‌اند که «به میزان کافی» واکسن خریداری خواهد شد.

احمد بن محمد سعیدی، وزیر بهداشت عمان هم در اوایل تابستان اعلام کرد که برای خرید ۷۰۰ هزار دوز واکسن کرونا رایزنی می‌کند.

در افغانستان اما، بیش از هر چیز موضوع اختلال در تزریق واکسن‌های ضروری معمول از جمله فلج اطفال و ذات‌الریه خبرساز شد.

بر اساس گزارش خبرگزاری آناتولی، مرکز تحقیق و تولید واکسن دانشگاه اژه ترکیه اعلام کرده که مرحله اول آزمایش طراحی آنتی ژن در محیط آزمایشگاهی در روند ساخت واکسن «دی.ان.ا» بومی برای ویروس کرونا با موفقیت به پایان رسیده است.

رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه هم در اظهاراتی درباره دسترسی به واکسن تصریح کرد که که این واکسن نباید فدای جاه‌طلبی شرکت‌ها برای کسب سود شود و این واکسن باید به عنوان دارایی مشترک تمام بشریت قرار گیرد. هنوز خبری درباره پیش خرید واکسن کرونا از سوی ترکیه منتشر نشده است.

در میان همسایگان شمالی، ارمنستان با دارا بودن ۳۰۰ هزار نفر جمعیت در معرض خطر بالای ابتلا، برای خرید ۶۰۰ هزار دوز واکسن کووید-۱۹برنامه‌ریزی کرده‌است. به گزارش رادیوی عمومی ارمنستان، با درنظر گرفتن قیمت ۱۰.۵۵ دلار به ازای هر واکسن، این کشور شش میلیون و ۳۳۰ هزار میلیون دلار باید برای خرید واکسن کرونا بپردازد.

کاسپین نیوز هم گزارش داده که آذربایجان و قزاقستان قصد دارند واکسن کرونا را از روسیه خریداری کنند. وزارت بهداشت تاجیکستان نیز حدود سه ماه قبل اعلام کرد که برای خرید واکسن از روسیه در حال مذاکره است.

اما ایران اعلام کرده که علاوه بر خرید واکسن، در حال ساخت واکسن هم هست؛ واکسن‌هایی که اکنون در مرحله آزمایش روی حیوان قرار دارند. بر اساس گزارشی که خبرگزاری دولتی ایرنا منتشر کرده، مصطفی قانعی، رییس کمیته علمی ستاد مقابله با ویروس کرونا با اشاره به اینکه درحال حاضر چهار پروژه تولید واکسن برای مقابله با کرونا در ایران در حال انجام است اعلام کرد که احتمالا اوایل اردیبهشت ماه سال آینده واکسن‌های ایرانی ضد کرونا وارد فاز انسانی می‌شود.

در حالی که هفته گذشته مقامات بهداشتی ایران اعلام کردند به دلیل تحریم‌ها خرید واکسن با مشکلاتی مواجه خواهد بود، امروز ۲۷ ابان‌ماه، کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو در گفتگو با ایسنا اعلام کرد که به دستور رئیس جمهور و وزیر بهداشت، پیش خرید واکسن از اولین تولید کننده واکسن دنیا در دستور کار قرار گرفته است.

سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران هم ۲۹ شهریورماه اعلام کرده بود که یک شرکت هندی قول داده ۲۰ میلیون دوز واکسن را به قیمت پایین‌تر به ایران بفروشد.

با وجود تلاش‌های کشورهای متعدد منطقه برای دستیابی به واکسن، در بسیاری از موارد چشم‌انداز شفاف و قراردادهای مشخصی برای دریافت واکسن کووید-۱۹ وجود دارد؛ چشم‌اندازی همچون قراردادهایی که کشورهای اروپایی، آمریکا و استرالیا برای خرید واکسن منعقد کرده‎اند. هر چند آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد تاکید کرده که این ویروس مرزی نمی‌شناسد و واکسن باید به عنوان «یک کالای عمومی جهانی»، مقرون به صرفه و در دسترس همگان باشد. اما او هم اذعان دارد که رسیدن به این مهم، نیازمند جهشی در بودجه است.