امارات متحده عربی نامزدی خود برای عضویت در شورای امنیت سازمان ملل را اعلام کرد.

شیخ محمد بن زاید آل نهیان، وزیر خارجه و همکاری بین‌المللی امارات، روز سه‌شنبه هفته گذشته، پس از رایزنی با سایر کشورهای عربی، درخواست نامزدی خود به‌ عنوان عضو غیر دائم شورای امنیت را در مجمع ‌عمومی سازمان ملل اعلام کرد. قرار است این مجمع در ماه ژوئن سال ۲۰۲۱ برگزار شود و در مورد انتخاب پنج عضو آن تصمیم‌گیری کند.

شورای امنیت ۱۵ عضو دارد که پنج کشور آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین عضو دائم آن هستند و ده عضو دیگر به طور مداوم و هر دو سال، انتخاب می‌شوند. امارات پیشتر نیز در سال‌های ۱۹۸۶ تا ۱۹۸۷، عضو شورای امنیت بوده است.

امارات متحده عربی در سال ۱۹۷۱ و پس از اتحاد هفت شیخ‌نشین ابوظبی، دبی، شارجه، عجمان، فجیره، راس‌الخیمه و ام‌القوین از بریتانیا اعلام استقلال کرد. روش اداره این کشور تقریباً به‌صورت فدرال است و هر یک از امارت‌ها از استقلال بسیاری برخوردار است، اگرچه ابوظبی به‌عنوان پایتخت امارات شناخته می‌شود.

اما آن چه این روزها در مورد امارات جلب نظر می‌کند، تلاش این کشور برای حضور در سطوح برتر بین‌المللی است. این کشور با استفاده از اقتصاد پررونق و سیاست خارجی فعالانه توانسته خود را به‌ عنوان یکی از قدرت‌های مهم و بزرگ منطقه‌ای مطرح کند. به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی برای حضور در فضا و سرمایه‌گذاری روی تکنولوژی‌های نو گام‌های دیگری هستند که امارات قصد دارد با برداشتن آن، خود را در عرصه بین‌المللی نیز ثابت کند.

از زمانی که شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، حاکم دبی و رئیس شورای وزیران امارات متحده عربی، با حسرت به فرودگاه هیترو لندن نگریست، تا امروز نزدیک به ۶۰ سال می‌گذرد. اما امروز فرودگاه دبی از فرودگاه هیترو بزرگ‌تر است و به یکی از بزرگ‌ترین مراکز حمل‌ونقل هوایی در جهان تبدیل شده است. این جهش بزرگ، به جز با درایت و آینده‌نگری حاکمان امارات، امکان‌پذیر نبود.

 

اقتصاد
امارات نیز به‌مانند سایر کشورهای حوزه خلیج‌فارس، از منابع غنی نفتی برخوردار است. طی ۴۰ سال گذشته، این کشور با برنامه‌ریزی‌های اقتصادی دقیق توانسته خود را به‌عنوان یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان مطرح کند. میزان تولید ناخالص ملی امارات در سال جاری، به بیش از ۴۷۵ میلیارد دلار می‌رسد و پیش‌بینی می‌شود با حفظ روند رشد فعلی، تا سال ۲۰۲۲ از مرز ۵۰۰ میلیارد دلار عبور کند. اما موضوع مهم در مورد اقتصاد امارات آن است که این کشور سعی دارد با ایجاد تنوع در اقتصاد خود، از وابستگی به نفت بکاهد. در سال ۲۰۰۹ نزدیک به ۸۵ درصد بودجه امارات بر پایه نفت قرار داشت که در سال ۲۰۱۱، به حدود ۷۷ درصد کاهش پیدا کرد. امارات قصد دارد تا با برنامه‌های اقتصادی خود تا سال ۲۰۳۰، وابستگی خود به نفت را به طور چشمگیری، کاهش دهد. سرمایه‌گذاری بر روی گردشگری، تجارت، حمل‌ونقل، سهام‌های بین‌المللی و سایر منابع انرژی، از جمله روش‌هایی است که در دستور کار شیخ‌نشین جنوب خلیج‌فارس قرار دارد.

سیاست بین‌الملل

در دنیای امروز، اقتصاد ابزار مهمی برای حضور در عرصه‌های سیاسی است. امارات که با طی‌کردن یک دوران سکوت و انزوای سیاسی تمرکز خود را بر اقتصاد گذاشت، حالا خود را آماده حضور فعالانه در عرصه بین‌المللی می‌بیند. این کشور دیگر آن کشور واپس‌گرای متکی به دلارهای نفتی نیست. تمامی کشورهای قدرتمند جهان تلاش می‌کنند تا با امارات روابط خوبی برقرار کنند. حضور در امارات چه به لحاظ اقتصادی و چه به لحاظ سیاسی برای اکثر طرف‌های بازی در صفحه خاورمیانه، مهم است.

از لیبی و یمن گرفته، تا مصر و ایران، حضور پررنگ و تأثیرگذار امارات به چشم می‌خورد. بسیاری از تحلیل‌گران مسائل شمال آفریقا معتقدند که نیروهای خلیفه حفتر بدون حمایت نظامی و لجستیکی امارات، نمی‌توانست تا اینجا دوام بیاورد. اگرچه این موضوع باعث ایجاد تضاد منافع بین ترکیه و امارات شده است. البته رویارویی امارات و ترکیه تنها منحصر به لیبی نیست. امارات در جبهه مخالف اخوان‌المسلمین قرار دارد و این در حالی است که ترکیه خود را حامی آن می‌داند. ازاین‌رو در سوریه، مصر و هر کشور دیگری که اخوان‌المسلمین نفوذ دارد، ردپای امارات نیز به چشم می‌خورد.

در یمن نیز امارات متحده عربی با حضور در ائتلافی به رهبری عربستان سعودی، در برابر نیروهای حوثی ایستاده است. درحالی‌که روابط تجاری ایران و امارات در سطح بسیار بالایی قرار دارد و علی‌رغم اینکه امارات عملا به مهمترین راه نجات ایران در دوران تحریم بدل شده، بااین‌حال امارات همیشه روابط استراتژیک خود با عربستان را ترجیح می‌دهد. تقابل دو کشور به جز اختلافات بر سر جزایر سه‌گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی، در یمن نیز وجود دارد. امارات در کنار عربستان از دولت منصور هادی رئیس‌جمهور یمن حمایت می‌کنند، اما گفته می‌شود شورشیان حوثی در یمن، از سوی ایران مورد حمایت قرار دارند. اگرچه هیچ‌یک از طرفین این موضوع را رسماً تأیید نکرده است.

شاید مهم‌ترین قدم امارات در تقابل با ایران، امضای توافقنامه صلح با اسرائیل است. این توافقنامه که در روز ۱۵ سپتامبر سال جاری با میانجیگری آمریکا امضا شد، امارات را از صف دشمنان اسرائیل خارج کرد. این کشور با نگرشی استراتژیک سعی دارد تا هم از منافع اقتصادی تجارت با اسرائیل بهره ببرد و هم نفوذ لازم برای حل مناقشه فلسطین را پیدا کند. برقراری رابطه با اسرائیل نه‌تنها ایران، بلکه ترکیه را نیز عصبانی و نگران کرده است. آنها نیز به‌خوبی می‌دانند که جاه‌طلبی‌های امارات پایان ندارد و با ادامه این روند دیگر باید این کشور را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بازیگران خاورمیانه بپذیرند. ترکیه تا پیش‌ازاین توافقنامه و به دلیل قطع ارتباط دیپلماتیک کشورهای عربی با اسرائیل، خود را به‌عنوان تنها راه ارتباط غیرمستقیم کشورهای مسلمان با اسرائیل نشان می‌داد. اما گویا کارت سبز دیگر تنها منحصر به ترکیه نیست.

تجهیزات نظامی
امارات در زمینه نظامی نیز کشوری پیشرفته تلقی می‌شود. این کشور پس از حمله نظامی صدام به کویت، هزینه‌های نظامی بسیاری کرده است و از پیشرفته‌ترین تجهیزات نظامی بهره می‌برد. حتی به نظر می‌رسد اسرائیل نیز پذیرفته تا از سلاح‌های انحصاری خود مانند هواپیماهای اف-۳۵ دست بردارد و امارات را به‌عنوان شریک خود در این زمینه بپذیرد.

ترابری و حمل‌ونقل
پیشرفت در حوزه حمل‌ونقل در امارات متحده عربی، سرعت بسیار بالایی دارد. شرکت هواپیمایی امارات، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های حمل‌ونقل هوایی در دنیاست. این شرکت در حال حاضر نزدیک به ۳۰۰ هواپیما در اختیار دارد و سفارش ساخت تعداد دیگری را نیز داده است. این شرکت در میان بهترین شرکت‌های هوایی در جهان است و حتی در سال ۲۰۱۳ به‌عنوان بهترین خط هوایی جهان انتخاب شد.

امارات در زمینه تعمیر و ساخت کشتی نیز موفق عمل کرده است. کشتی‌سازی دبی، از سال ۱۹۷۵ میلادی فعالیت خود را آغاز کرده و امروزه تعداد سفارش‌های آن بیش از ظرفیت موجود است. امارات با شراکت عربستان سعودی قصد دارد بزرگ‌ترین شرکت کشتی‌سازی جهان را نیز تأسیس کند که اقدامات اولیه آن از سال ۲۰۱۷ آغاز شده است.

انرژی و جایگزینی نفت
سرمایه‌گذاری‌های گسترده امارات در زمینه انرژی نیز بسیار مهم است. در حالی ‌که ایران با تحمیل صدها میلیارد هزینه بر اقتصاد خود نتوانست نهایتاً نیروگاه هسته‌ای تجاری بسازد، امارات متحده عربی بدون ایجاد تنش در فضای بین‌المللی و با درایت حاکمانش، نخستین نیروگاه هسته‌ای با نام «براکه» را افتتاح کرد. این نیروگاه که توان تولید ۵۶۰۰ مگاوات برق را دارد، توسط کره جنوبی ساخته شده و از پیشرفته‌ترین نمونه‌های نیروگاه هسته است.

جز انرژی هسته‌ای، امارات یکی از پیشروترین کشورها در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر است. به گفته سلطان احمد الجابر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ابوظبی، این بخش طی ۱۰ سال گذشته نزدیک به ۴۰۰ درصد رشد داشته است. در حال حاضر امارات یکی از ارزان‌ترین برق‌های تولید شده از انرژی خورشیدی را تولید می‌کند که کاملاً مقرون‌به‌صرفه است. بر اساس قراردادی که اخیراً منعقد شده قرار است کنسرسیومی شامل شرکت‌های چینی و فرانسوی، بزرگ‌ترین نیروگاه با سیستم فتوولتاییک جهان را، در ابوظبی بسازند. این نیروگاه ظرفیت تولید دو گیگاوات برق را خواهد داشت.

تکنولوژی و هوا و فضا
امارات در عرصه فضا نیز، گوی سبقت را از رقبا ربوده است. این کشور فعالیت‌های فضایی خود را به شکل هدفمند از سال ۲۰۱۴ آغاز کرد. پرتاب کاوشگر امید، نخستین فعالیت فضایی یک کشور در جهان عرب است. این کاوشگر قرار است در مورد مریخ اطلاعاتی را به زمین مخابره کند. امارات متحده عربی توانست پس از آمریکا، روسیه، اروپا و هند، کاوشگری این‌چنین را روانه جو کند. این موضوع از منظر دیگری نیز حائز اهمیت است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که در آینده نزدیک، فعالیت‌های نظامی بعد فضایی نیز به خود خواهد گرفت. موفقیت امارات در این عرصه شاید راهگشای قدم بعدی برای حضور نظامی در فضا باشد.

نگاه بلند حاکمان امارات و آینده‌نگری آنان باعث شده تا این کشور در زمره کشورهای قدرتمند منطقه خاورمیانه و با اعتبار در جهان قرار بگیرد. پاسپورت امارات یکی از قدرتمندترین پاسپورت‌های جهان است و کیفیت زندگی مردم در این کشور بسیار بالاست. سرمایه‌گذاری بر روی نیروی انسانی داخلی و استفاده بدون تعصب از متخصصان خارجی باعث شده، تا امارات متحده عربی به الگوی معتبر و مهمی برای پیشرفت تبدیل شود.

حاکمان امارات نشان دادند که با عملگرایی می‌توان هر آرزویی را به واقعیت تبدیل کرد. شاید لندن زمانی برای محمد بن راشد آل مکتوم، حسرت‌برانگیز بود، اما امروز این امارات متحده عربی است که حسرت بسیاری را برانگیخته است.