سرتیپ عبدالعلی پورشاسب یک مقام ارشد نظامی ایران گفته است سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی به دست سپاه پاسداران از نظر او نتیجه جنگ الکترونیکی آمریکا بوده است.

سرتیپ پورشاسب که معاون قرارگاه خاتم‌الانبیا، مهم‌ترین قرارگاه جنگی ایران، است گفته حدس او این است که این موضوع و گزارش شلیک موشک کروز از مرز در چارچوب جنگ الکترونیکی بوده است.

این گفته عبدالعلی پورشاسب نشان می‌دهد نیروهای مسلح ایران هنوز حاضر به پذیرش شفاف مسئولیت خود به‌ویژه سپاه پاسداران در سرنگونی این هواپیما و کشته شدن ۱۷۶ تن سرنشین آن نیستند.

حکومت ایران برای فرار از پذیرش مسئولیت سرنگونی این هواپیما تاکنون سناریوهای مختلفی را مطرح کرده است.

در ابتدا همه مقامات از جمله مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری و فرماندهان نظامی به طور کلی منکر سرنگونی هواپیمای مسافربری از سوی سپاه پاسداران شدند تا این که مجبور شدند سه روز پس از سرنگونی هواپیما در بیانیه‌ای اعلام کنند که هواپیما از سوی سامانه موشکی سپاه پاسداران سرنگون شده است.

در مرحله بعد سناریوی تاخیر در بازخوانی اطلاعات جعبه‌های سیاه هواپیما شروع شد و با وجود آن که جمهوری اسلامی از تکنولوژی بازخوانی اطلاعات ضبط شده در جعبه‌های سیاه برخوردار نبود، چندین ماه به کرات این موضوع را به تاخیر انداخت. سرانجام تحت فشار خانواده‌های قربانیان و نیز فشارهای بین‌المللی از جمله از طرف اوکراین به عنوان کشور صاحب هواپیما و فرانسه و کانادا و افغانستان به عنوان کشورهایی که اتباع آنها در سرنگونی هواپیما کشته شده بودند، مجبور شد که جعبه‌های سیاه را به فرانسه بفرستد و با بازخوانی آنها معلوم شد هواپیما در اثر شلیک موشک دوم سرنگون شده و اگر موشک دوم شلیک نمی‌شد امکان زنده ماندن سرنشینان هواپیما وجود داشت.

سناریوی سوم که از سوی حکومت و همزمان با تاخیر در ارسال جعبه‌های سیاه به خارج  از ایران پی‌گیری می‌شد، متمرکز شدن جمهوری اسلامی بر مطرح کردن مسئولیت سربازان و مسئولان پایین‌رتبه در سرنگونی هواپیما بود. هدف این سناریو این بود که خانواده سرنشینان کشته شده هواپیما موضوع را در سطوح بالاتر مانند فرماندهان شبکه پدافند و فرمانده نیروی هوا فضای سپاه و نیز روسای سازمان هواپیمایی و دولت و وزارت راه و شهرسازی پی‌گیری نکنند. در واقع در این سناریو نظام تمرکز خود را بر خطای انسانی نظامیان پایین‌رتبه‌ای می‌گذارد که  مسئول نگهداری سامانه موشکی در اطراف فرودگاه امام خمینی تهران بوده‌اند. ستاد کل نیروهای مسلح ایران پیش از این با تاکید بر این سناریو گفته بود که مسئول این سامانه موشکی موفق به برقراری ارتباط با شبکه پدافند نشده و خودش تصمیم به شلیک به سوی هدف گرفته است.

حالا و در یک سناریوی دیگر یک مقام ارشد نظامی دیگر می‌گوید حدس‌اش این است که جنگ الکترونیکی بوده و هواپیما در اثر گمراه شدن سامانه پدافندی سپاه سرنگون شده است. سناریویی که پیش از این نیز مطرح شده، اما از سوی خود مقامات و فرماندهان نظامی تایید نشده بود. در واقع جمهوری اسلامی در این سناریو حاضر است حتی با پذیرش شکست و مغلوب شدن خود در جنگ الکترونیک با آمریکا به نوعی از زیر بار مسئولیت سرنگونی هواپیمای اوکراینی شانه خالی کند.

واقعیت این است که جمهوری اسلامی قصد دارد که با بازی بین این سناریوها موضوع پرونده سرنگونی هواپیمای مسافربری را مشمول مرور زمان کند و خانواده قربانیان را از پی‌گیری آن منصرف کند، اما با وجود تلاش‌های بسیار حکومت، مجموع اقدامات خانواده‌های کشته‌شدگان هواپیمای اوکراینی نشان می‌دهد آنها با فرض این که سرنگونی هواپیما یک جنایت بوده خواهان پی‌گیری و روشن شدن ابعاد مختلف این موضوع و محاکمه و مجازات مسببان آن هستند.

خانواده کشته‌شدگان در این چارچوب در خارج از ایران اقدام به تشکیل انجمنی برای پی‌گیری این پرونده کرده‌اند و هفته اخیر نیز این خانواده‌ها اقدام به قراردادن گل و عکس عزیزان از دست رفته خود در محل سرنگونی هواپیما کردند. این اقدام اگرچه در وهله اول اقدامی احساسی و برای یادبود اعضای از دست رفته این خانواده‌ها به نظر می‌رسد، اما از نظر شکل و محتوا کاملا شبیه حرکت  موسوم به مادران خاوران در سه دهه گذشته برای پی‌گیری موضوع اعدام‌های زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ و پی‌گیری روشن شدن ابعاد و دلایل و  محاکمه و مجازات مسئولان آن است .

اراده خانواده کشته‌شدگان سرنگونی هواپیمای اوکراینی در داخل و خارج ایران برای پی‌گیری این موضوع نشان می‌دهد آنها نه تنها سناریوهای مختلف ارائه شده از سوی مقامات و مسئولان نظامی و غیر نظامی جمهوری اسلامی را باور نکرده‌اند، بلکه کماکان بر انجام تحقیقات مستقل برای روشن شدن ابعاد مختلف این پرونده اصرار می‌ورزند. وجود طرف‌های خارجی مانند دولت‌های کانادا و اوکراین و افغانستان نیز در این پرونده باعث شده تا جمهوری اسلامی نتواند آنچنان که می‌خواهد این موضوع را شامل مرور زمان کند و به فراموشی بسپارد.