مخالفت کشورهای اروپای شرقی با هدف کربن‌زدایی تا سال ۲۰۵۰

پنجشنبه شب، سه کشور اروپای مرکزی و شرقی اروپا با مخالفت با هدف جدید تغییرات آب و هوایی در اتحادیه اروپا، اقدام جهانی برای کاهش کربن را تضعیف کردند.

سران اتحادیه اروپا در نشست بروکسل امیدوار بودند که تمام اعضای اتحادیه برای کربن‌زدایی تا سال ۲۰۵۰ تعهد دهند، اما در پایان، تنها ۲۵ کشور از ۲۸ کشور بر آن تعهد باقی ماندند.

مجارستان، لهستان و جمهوری چک، از حمایت از برنامه استراتژیک اتحادیه اروپا برای سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴ خودداری کردند. این طرح از سوی بروکسل مطرح شده بود و در هفته‌های اخیر، پشتیبانی قابل توجهی کسب کرده بود.

در نتیجه این مخالفت، هدف نهایی «کاهش گازهای گلخانه‌ای به صفر تا ۲۰۵۰» از پیش‌نویس نهایی حذف شد و جای آن را پانویسی با این مضمون گرفت: «اکثریت کشورهای عضو اتحادیه، باید تا سال ۲۰۵۰ به کاهش گازهای گلخانه‌ای دست یافته باشند».

عدم پذیرش این هدف، ضربه‌ای به توافق‌نامه پاریس است که هدف آن جلوگیری از روند افزایش میزان گرمایش جهانی، محدود کردن آن روند به زیر دو درجه سانتیگراد و تلاش برای رساندن آن به یک و نیم درجه سانتیگراد است.  

برای همراه کردن همه کشورهای اروپایی با هدف اقلیمی اتحادیه اروپا، باز هم تلاش خواهد شد. ریاست این نشست‌ها دوره‌ای است و پیگیری موضوع این نشست، در پایان این ماه به فنلاند سپرده می‌شود. دولت فنلاند به مقابله با تغییرات آب و هوایی بسیار تمایل دارد و اخیرا خود را به هدفی حتی بلندپروازانه‌تر برای کاهش میزان تولید گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۳۵ متعهد ساخته است. با این حال، احتمال اضافه شدن آن هدف به دستورکار استراتژیک اتحادیه اروپا، در این مقطع از دست رفته است.

گروه‌های مدافع محیط زیست با ابراز خشم به این خبرها واکنش نشان دادند و سران اتحادیه اروپا را به برگزاری یک نشست اضطراری در پاییز برای توافق بر روش‌های کلیدی مقابله با تغییرات اقلیمی فراخواندند.

سباستیان منگ، مشاور رویه‌های اقلیمی صلح سبز اتحادیه اروپا، گفت: «سخنان پوچ نمی‌تواند خانه‌ای را که زیر گل ولای مدفون شده، دوباره بسازد یا به کشاورزی که محصولش را به خاطر خشکسالی از دست داده است، خسارت پرداخت کند. مرکل و مکرون نتوانستند لهستان را متقاعد و دیگران را با خود همراه کنند. با توجه به مردمی که در خیابان‌ها خواستار اقدام مقامات هستند و با هشدارهای دانشمندان مبنی بر آن‌که فرصت دارد با سرعت از دست می رود، دولت‌های ما این امکان را داشتند که اروپا را در روندی سریع برای کربن زدایی کامل، رهبری کنند؛ ولی خرابش کردند».

اگرچه نسخه ساده شده نهایی نتوانست دولت‌های مخالف را با خود همراه کند، اما افزایش تعداد دولت‌های عضو در حمایت از هدف ۲۰۵۰ در هفته‌های اخیر و حمایت ۲۵ کشور از آن، نشانگر افزایش چشم‌گیری نسبت به هشت کشوری است که در ماه مارچ از این هدف حمایت می‌کردند.

نخست وزیر لهستان، ماتئوس موراویکی، پیش از جلسه گفت: «فعلا نمی‌توانیم موافقت کنیم». بحث او این بود که اقتصاد کشورش، برای کنار گذاشتن تولید انرژی از طریق ذغال‌سنگ، نیاز به سرمایه نقدی بیشتری دارد.

نخست وزیر جمهوری چک، آندرِی بابیش، نیز به سخنان او افزود: «چرا ما باید برای ۳۱ سال بعد تصمیم بگیریم؟ معلوم نیست که در ۲۰۵۰ چه اتفاقی خواهد افتاد».

لهستان که یکی از کشورهای مانع بر سر راه طرح کربن‌زدایی بود، در نوامبر سال گذشته میزبانی کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل را بر عهده داشت. آن کنفرانس در شهر کاتوویک، پایتخت ذغال سنگ لهستان، برگزار شد و فرصتی برای دولت راست‌گرای کشور فراهم آورد تا به نفع استفاده از ذغال‌سنگ و سایر سوخت‌های فسیلی، «لابی» کند.   

جمهوری چک اکنون توسط دولتی محافظه کار-لیبرال و پوپولیست هدایت می‌شود، و در مجارستان و لهستان، دولت‌های پوپولیست راست‌گرا قدرت دارند.

در پی اعتراضات گسترده، از جمله اعتصاب‌های مدارس در سراسر قاره اروپا و اقدامات گروه «شورش علیه انقراض» در ماه‌های اخیر، تغییرات آب و هوایی در صدر دستور کارهای سیاسی  قرار گرفته است. احزاب سبز نیز در ماه مه در انتخابات اروپا دستاوردهای قابل توجهی کسب کرده‌اند.