در فضای موسیقی ایران و حتی جهان، عموما نوازندگان کمتر دیده می‌شوند، به‌خصوص اگر نوازنده عمده فعالیتش در استودیو متمرکز شود و برای نواختن آثار آهنگسازان، از هر نوع و رده موسیقایی، آن فعالیت‌ها را انجام دهد و کمتر کار خلاقه و آفرینشی به معنای آهنگسازی از او منتشر شود. 

نمونه آن، نوازندگان ارکسترهای سمفونیک‌های بزرگ دنیاست که به‌رغم حرفه‌ای بودن، عموما ناشناخته باقی می‌مانند (جز گه‌گاه، برخی از رهبران ارکستر‌ها) و مرگ آنها نیز غریبانه است.

در این میان، هستند نوازندگانی که چه در حیات و چه بعد از مرگ، ظرفیت‌ها و قابلیت‌هایی در آنها شناسایی می‌شود که به آنها تشخصی ویژه می‌بخشد تا از نوازندگان معمولی فاصله بگیرند و بیشتر به جامعه موسیقی و دوست‌داران هنر و موسیقی در جامعه شناسانده شوند.

همایون خسروی، نوازنده ساز ویلن‌سل (Cello) در زمره چنان نوازندگانی بود. او ۱۵ فروردین و به رغم مبارزه‌ نفس‌گیر و یک و نیم ساله‌ با سرطان پانکراس، در نهایت تسلیم این بیماری سخت‌جان شد و درگذشت. 

 فیروزه خطیبی، فعال رسانه‌‌ای مقیم لس‌آنجلس، در فیسبوکش،از افرادی گله کرد که پس از مرگ همایون خسروی، خود را دوستان نزدیک او معرفی کردند، اما «در یک سال و نیم گذشته از حال او کوچکترین خبری نداشتند. حتی نمی‌دانستند بیمار است. نمی‌دانستند با چه مشکلاتی برای درمانش سروکله می‌زند.»

پس از انتشار این خبر، بسیاری دریافتند که برخی از خاطره‌انگیزترین ترانه‌ها و قطعات موسیقی، با نوای آرامش‌بخش و محزون ویلن‌سل او جان گرفته است.

از قیصر و داش‌آکل مسعود کیمیایی، تا سریال‌های سلطان صاحبقران، سربداران، سلطان و شبان و امیرکبیر تا برخی از آثار شاخص موسیقی پاپ ایران با آهنگسازی بزرگانی چون بابک بیات، واروژان، ناصر چشم‌آذر، اسفندیار منفردزاده و …، می‌توان نوای تاثیرگذار ویلن‌سل او را شنید. همچنان که در موسیقی ارکسترال سنتی نیز نقش او و سازَش در برخی از اجراها و آثار استودیویی، فراموش نشدنی است.

ساز ویلن‌سل عموما سازی‌‌ست برای همراهی با گروه نوازندگان و به عنوان ساز پشتیبان در ارکسترهای زهی به کار می‌رود و کمتر می‌توان همانند ساز ویلن، قالب تکنوازی به آن داد. اما این ساز در گروه‌ و به‌خصوص در قطعاتی که به صورت دونوازی(دوئت)، سه‌نوازی(تریو) و یا چهارنوازی(کوارتت) نواخته می‌شوند، قابلیت‌های بالایی دارد و نوازنده توانمند می‌تواند ظرفیت‌های خود را در این گونه آثار به نمایش بگذارد.

کاربرد این ساز اما در صنعت سینما و آفرینش موسیقی متن برای فیلم بسیار بالاست و در ‌آنجاست که ظرفیت‌های تکنوازی خود را بروز می‌دهد. به‌خصوص در لحظات غم‌انگیز و اندوهناک، می‌توان حسی را که این ساز انتقال می‌دهد، به خوبی در تار و پود فیلم جاری ساخت و بر ذهن مخاطب اثر نهاد. 

آهنگسازان عموما با توجه به استعدادی که همایون خسروی داشت، از ظرفیت‌های نوازندگی او در همین فضاها به خوبی بهره می‌بردند.

استعدادی ویژه که در ۱۴ سالگی برای رادیو می‌نواخت

همایون خسروی در تهران چشم به دنیا گشود و از طریق پدرش که نوازنده ویلن بود، با موسیقی آشنا شد، و دیری نگذشت که راهی هنرستان عالی موسیقی شد. در همان سنین نوجوانی، استعدادش بروز کرد و به‌چشم آمد، به نحوی که در ۱۴ سالگی برای ارکستر رادیو، زیر نظر فریدون شهبازیان، می‌نواخت و حتی خود در گفت‌وگویی اشاره کرده است که برای این موضوع جریمه هم شد و مدتی هم دستمزدش را به دلیل «صِغَر سن»، خانم پروین صالح (همسر هوشنگ ظریف) دریافت می‌کرد و بعد به او می‌داد. (جوانان امروز- ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۳)

همین استعداد سبب شد تا زمانی که او تنها ۱۶ سال سن داشت، اسفندیار منفردزاده برای نواختن قطعاتی از موسیقی متن فیلم قیصر از او دعوت کند. داش‌آکل، فیلم بعدی‌ای بود که او قطعاتی از موسیقی متن آن را نواخت و سپس فیلم گاو، با موسیقی هرمز فرهت. از آن پس، راهش برای ورود به ارکستر سمفونیک تهران به رهبری فرهاد مشکات باز شد و پنج سالی را به عنوان نوازنده در این ارکستر تجربه کسب کرد و نواخت. استعداد خوب او در نوازندگی سبب شد تا دو بورسیه از سوی وزارت فرهنگ وهنر وقت زمان مهرداد پلهبد، به او تعلق گیرد و برای ادامه تحصیل، روانه اتریش و آلمان شود. بازگشت به ایران و شروع به کار در ارکستر مجلسی، از جمله فعالیت‌های دیگر او بود.

 در سال‌های بعد از انقلاب ۵۷، آثار بسیاری را در عمده ارکسترها و اجراهای استودیویی اجرا کرد، و حتی در نواختن بخش ویلن‌سل آلبوم «شب سکوت کویر»، اثر کیهان کلهر، که اوایل دهه هفتاد ضبط شد، نیز همکاری داشت.

 رضا قطبی (مدیرعامل وقت رادیو و تلویزیون ملی ایران) و شهرزاد افشار، همسر رضا قطبی، و رئیس ارکستر مجلسی رادیو و تلویزیون ایران. (عکس از فیسبوک همایون خسروی)

 پس از آن، شرایطی فراهم شد و او به آمریکا‌ آمد و مقیم لس‌آنجلس شد. این دوره از حیات کاری او، عمدتا به نواختن در استودیو و برخی کنسرت‌های کوچک گذشت، و البته همکاری نسبتا طولانی با مایکل کرافورد، کمدین و خواننده انگلیسی‌تبار.

معرفی هنرمندان ایرانی در برنامه ضیافت

اما یک وجه مهم از کار همایون خسروی که کمتر در این روزها از آن یاد‌ شده‌ است، برنامه‌ای ثابت در تلویزیون «اندیشه» بود که مقر آن در لس‌آنجلس است. او در این مجموعه برنامه‌ها که نام «ضیافت» را بر خود داشت و ساعت ۵ عصر روزهای چهارشنبه به وقت لس‌آنجلس پخش می‌شد، هنرمندان معروف و حتی ناشناخته ایرانی را معرفی می‌کرد. گفت‌وگوهایی که او با هنرمندان موسیقی مقیم منطقه انجام داد، حاوی نکات تاریخی و فنی خوبی است. گفت‌و‌گوهایی با محمد حیدری، کاظم عالمی، مجید درخشانی و…، که عمده آنها همچنان روی صفحه فیسبوک آقای خسروی موجود است. علاوه‌ بر‌ آن، او با هنرمندان شاخه‌های دیگری هم گفت‌وگو می‌کرد و تاثیری مفید در معرفی پیشه‌های‌ آنها داشت. برای نمونه، خود در همان گفت‌وگو با «جوانان امروز» گفته است: «چند وقت پیش از یک نمایشگاه نقاشی دیدن کردم و از سه نقاش که کارهاشان را در نمایشگاه قرار داده بودند، مصاحبه‌ای داشتم. بعد از پخش این برنامه با من تماسی داشتند که یکی دو تا از تابلوهاشان را فروخته‌اند و منبع اطلاع دوستان هم برنامه من در تلویزیون اندیشه عنوان شده بود.»

تلویزیون اندیشه در نوامبر سال ۲۰۱۷  فعالیت خود را برای مدتی متوقف کرد و سبب شد تا همایون خسروی که آن برنامه را با عشق و سماجتی کم‌نظیر اجرا می‌کرد، از دنیای رسانه فاصله بگیرد که به نظر می‌رسد از این نظر آسیب روحی نیز دید. بعدها، او در برخی از برنامه‌های فصلی هم حضور می‌یافت،  اما این اواخر تقریبا کمتر فعالیتی داشت. مرگ او اما خاطره بسیاری از اجراهای گذشته‌اش را مجددا در اذهان زنده کرد.