پس از شیوع ویروس کرونا در کشور و با توجه به آن که هنوز درمان قطعی و واکسنی برای آن پیدا نشده است، بسیاری از پزشکان توصیه کردند که مردم با استفاده از ماسک و ژل‌های ضد عفونی کننده، احتمال بیمار شدن و انتقال آن را کاهش دهند. از این رو افراد بسیاری برای خرید این اقلام به داروخانه‌ها و فروشگاه‌های بهداشتی رجوع کردند. به همین دلیل، طی روزهای اخیر، ماسک به کالایی نایاب تبدیل شده است، به نحوی که در برخی مناطق، صف‌های طویلی برای خرید این اقلام شکل گرفت.

بسیاری از هموطنان ما وقتی برای خرید ماسک، الکل و ژل ضدعفونی‌کننده مراجعه می‌کنند، با پاسخ منفی فروشندگان مواجه می‌شوند. این در حالی است که به نظر می‌رسید ایران در این زمینه مشکل خاصی ندارد و از توانایی تامین ماسک نیز برخوردار است.

روز ۱۲ بهمن/ ۱ فوریه، سفارت ایران در چین به نقل از رادیو بین‌المللی چین، در حساب کاربری خود در «وِی بو» (شبکه‌ای اجتماعی شبیه فیس‌بوک) اعلام کرد «یک ‌میلیون ماسک بهداشتی اهدایی هلال احمر ایران، صبح امروز به پکن منتقل شد تا در مقابله با شیوع ویروس کرونا کمکی به چین باشد.» این خبر در زمانی منتشر شد که شیوع کرونا در ایران به شدت در حال گسترش بود.

پرسش‌هایی که اینجا به ذهن می‌رسد، این است که آیا مسئولان ایرانی از کمبود موجودی اقلام لازم در کشور اطلاع داشتند؟ آیا آنها خطر شیوع کرونا در ایران را جدی می‌دانستند؟ در حالی که کشور در شرایط کمبود دارو و اقلام بهداشتی است، بر چه اساس حاضر به این حاتم‌بخشی شدند؟ مسئولیت جان مردم کشور با کیست؟ پرسیدن و دانستن پاسخ این سوالات، حق هر ایرانی است.

با این حال، حسین صفوی، مدیرکل امور تجهیزات و ملزومات پزشکی، در مصاحبه با مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت مدعی شد که روزانه یک میلیون و پانصد هزار ماسک در کشور تولید می‌شود که این میزان، جوابگوی نیاز کشور است.  اما این ادعا با شواهد میدانی شهروندان در روزهای اخیر در تضاد است.

گذشته از ماسک، کمبود «کیت»‌های آزمایش کرونا نیز به موضوع مهمی تبدیل شده است. بسیاری از بیمارستان‌ها اعلام کرده‌اند که به «کیت تست کرونا» دسترسی ندارند. این نکته از چند منظر خطرناک است. از یک سو، با نبود یا کمبودِ این «کیت»‌ها، نمی‌توان آمار دقیقی از مبتلایان احتمالی به دست آورد، و از سوی دیگر، عدم شناسایی این افراد، احتمال گسترش این ویروس واگیردار را در سطح جامعه افزایش می‌دهد.

در همین رابطه رئیس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، در مصاحبه با ایرنا گفت:«دو هزار کیت تشخیصی جمعه ۳۰ بهمن توسط نماینده سازمان بهداشت جهانی از انبار این سازمان در دوبی به انستیتو پاستور تحویل شد. باز هم رسما اعلام شده که سازمان بهداشت جهانی بر حسب نیاز این کیت را به ایران تحویل می‌دهد.» در شرایط فعلی و  با توجه به آن که تنها در انستیتو پاستور تهران دستگاه pcr موجود است، لاجرم پزشکان آزمایش افراد مشکوک به ابتلا به کرونا را به آن محل ارسال می‌کنند.

نکته عجیب این است که دکتر جهانپور که سمت ریاست مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت را بر عهده دارد، ورود کیت از چین را تکذیب می‌کند و مدعی می‌شود که چین خودش مشتری کیت‌های کرونا است.

اما روزنامه ایران که زیر نظر دولت فعالیت می‌کند، از ورود کیت‌های کرونا از چین خبر می‌دهد.

به نظر می‌رسد که حتی ارکان دولت نیز با یکدیگر هماهنگ نیستند و هر یک اطلاعاتی متناقض با دیگران منتشر می‌کنند.

این خبر، با واکنش شدید مردم مواجه شد. آنها همچنان می‌خواهند بدانند که چرا در مراکز استان‌ها و اورژانس بیمارستان‌ها این کیت موجود نیست. چرا برای تایید هر تست کرونا باید منتظر پاسخ از تهران باقی بمانند. چرا ژل بهداشتی و ماسک و الکل به میزان مورد نیاز مردم، همچنان توزیع نمی‌شود.

به‌رغم آن که آمریکا اقلام بشردوستانه و دارو را از تحریم‌ها مستثنا کرده است، اما همچنان امکان تهیه این اقلام ضروری در ایران، مشکل به نظر می‌رسد. طی این روزها که اخبار کرونا سایر اخبار کشور را تحت‌الشعاع قرار داده است، گزارش‌های مردمی حاکی از آن است که یافتن داروهای سرطان، انسولین و برخی اقلام به شدت ضروری، نیز دشوار‌تر از گذشته شده است. پیش‌تر، دکتر محمدرضا پیروی، دبیرکل جمعیت هلال احمر، به ایسنا گفته بود: «طبق بررسی‌های انجام شده و مشاهدات عینی حدود ۳۵۰ الی ۴۰۰ قلم کمبود دارویی در کشور وجود دارد و داروخانه‌های هلال احمر هم از این کمبود متاثر هستند.»

بلافاصله پس از انتشار خبر کمبود دارو توسط هلال احمر، سخنگوی سازمان غذا ودارو آن خبر را تکذیب کرد. در ادامه این چالش آماری، همایون هاشمی،‌ رئیس فراکسیون غذا و داروی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان متذکر شد: «این‌که برخی مسئولان وزارت بهداشت اعلام می‌کنند کمبود دارو نداریم، درست نیست.» او افزود: «با کمبود ۲۰ قلم دارو در کشور روبروییم، البته در شرایط تحریمی سختی قرار داریم.» با توجه به چنین تشتّتی در ارائه آمار، به نظر می‌رسد که نمی‌توان به آمار منتشر شده توسط مسئولان ذیربط نیز اعتنا کرد.

البته شواهد میدانی شهروندان نیز تایید می‌کند که کمبود دارو معضلی جدی در کشور است. با این وجود، مسئولان جمهوری اسلامی ایران همچنان با رویکردی ایدئولوژیک، به جای تلاش برای رفع مسئله تحریم و بازگشایی درهای کشور، روز به روز بر بحران‌های اقتصادی، و به تبع آن، بر موانع واردات کالا به کشور می‌افزایند. به هر روی، این زدوخورد رسانه‌ای گویا پایانی ندارد و هیچ مرجع رسمی در کشور نیست که بتواند مشکلات را به شکل ریشه‌ای حل و فصل کند.

این روزها که ویروس کرونا تمام حواس‌ها را به خود معطوف کرده است، نباید فراموش کنیم که سایر ابعاد «بهداشت و درمان» در کشور نیز همچنان با معضلات بسیاری رو‌به‌رو است. موضوع زمانی بیشتر به چشم می‌آید که می‌بینم بیشتر افرادی که در برابر تریبون‌ها می‌کوشند شرایط را آرام جلوه دهند، اندکی بعد خود به کرونا مبتلا می‌شوند. شاید این بلای جدید تلنگری به مسئولان نظام بهداشت، درمان و سلامت ایران باشد تا به این موضوع واقف شوند که باید خود را برای شرایط بحرانی آماده کنند و مسئولیت بیشتری در قبال جان شهروندان ایرانی بپذیرند.