رژیم طالبان با حذف ساختارمند زنان و دختران از مشاغل دولتی، ممنوعیت آموزش و کار و حمایت نکردن از زنان تاجر در کسب‌وکارهای متوسط و بزرگ، عملا بخش بزرگی از زنان و دختران را ناگزیر کرده‌اند که به کسب‌وکارهای کوچک مانند خیاطی، تولید مواد غذایی و دیگر مشاغل خرد روی آورند. 

برنامه توسعه سازمان ملل متحد روز یکشنبه ۳۰ آذر (۲۱ دسامبر) اعلام کرد که کسب‌وکارهای کوچک تنها راه درآمد برای زنان افغانستان است. در گزارش این نهاد آمده است که این سازمان از ۸۹ هزار کسب‌وکار در سراسر افغانستان حمایت می‌کند که ۹۱ درصد آنها را زنان مدیریت و اداره می‌کنند. براساس اعلام این نهاد، این کسب‌وکارها بیش از ۴۳۹ هزار شغل ایجاد کرده‌اند. 

پروین ظفر یک کارگاه خیاطی را در شهر مزارشریف، مرکز استان بلخ، اداره می‌کند. طالبان با کار خیاطی زنان مخالفتی ندارند، به شرطی که تنها برای زنان و دختران و به دست خود زنان انجام شود. او می‌گوید: «برای زنان نشستن در خانه دشوار بود. آنها مجبور بودند از خانه‌های خود بیرون بیایند و یاد بگیرند.» 

خانم ظفر می‌گوید طالبان اجازه سفر بدون داشتن «محرم شرعی» را به آنها نمی‌دهند و به همین دلیل نمی‌توانند تولیدات کارگاه کوچک خیاطی خود را به استان‌های همجوار منتقل کنند. او توضیح می‌دهد: «مردانی که با آنها خویشاوند هستیم از ما حمایت می‌کنند. آنها تلاش می‌کنند محصولات ما را در جامعه بفروشند.» 

بسیاری از زنان، ازجمله پروین، در دوران حاکمیت طالبان مجبور شده‌اند به کارهای کوچک مانند خیاطی روی بیاورند، هم برای تامین بخشی از هزینه‌های زندگی‌شان و هم برای اینکه این کسب‌وکارهای خرد فرصتی باشد تا از چهار دیواری خانه بیرون بروند. 

برای این زنان، کار در کسب‌وکارهای کوچک نه از روی انتخاب، که از سر اجبار و ناگزیری و درنتیجه سیاست‌های «زن‌ستیزانه» رژیم طالبان است، سیاست‌هایی که نقش زنان را در جامعه به‌ میزان چشمگیری کاهش داده است. 

شایسته مالک یکی از رستوران‌دارها در شهر مزارشریف و مادر سه فرزند است که تنها به زنان خدمات ارائه می‌دهد. حضور مردان در این رستوران به دستور طالبان ممنوع است. او توانسته است برای ۱۸ زن دیگر در این رستوران فرصت کاری فراهم کند. 

با این حال، کار کردن در فضای «سنتی و محافظه‌‌کار» افغانستان برای او آسان نبوده است. دو سال پس از فوت شوهرش، پدرشوهرش از او خواسته است که کار رستوران‌داری را کنار بگذارد، اما او این درخواست را نپذیرفته است. 

او توضیح می‌دهد: «پدرشوهرم می‌گوید مردم به ما می‌خندند، چون عروس شما کار می‌کند.» او با این حال تاکید می‌کند که به کار خود ادامه می‌دهد، زیرا این فعالیت هم منبع درآمد برای اوست و هم برای شماری از زنان و دختران دیگر فرصت شغلی ایجاد کرده است. 

بیش از چهار سال است  که رژیم طالبان بار دیگر کنترل افغانستان را به دست گرفته و در این مدت در قبال حقوق و آزادی‌های زنان و دختران هیچ نرمشی نشان نداده است. در این دوره سختگیری‌ها پیوسته و هر روز علیه زنان و دختران تشدید شده است. 

بسیاری از زنان و دخترانی که مشاغلشان را از دست داده‌اند، در فقر و تنگدستی زندگی می‌کنند. شماری از این زنان فارغ‌التحصیل دانشگاه‌اند و پیش از این در جایگاه‌های مختلف در نهادهای دولتی و غیردولتی کار می‌کردند. اعمال سیاست‌های «زن‌ستیزانه» رژیم طالبان باعث شده که جامعه جهانی میزان کمک به افغانستان را کاهش دهد، اما طالبان هیچ اعتنایی به گسترش فقر و تنگدستی در میان زنان ندارند. 

ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، بارها تاکید کرده که هدف او از حکومت‌داری اجرای «شریعت اسلامی» در جامعه است. رهبر طالبان و حلقه نزدیک به او ازجمله ملاهای افراطی‌اند که جز آموزش دینی، اطلاعی از علوم مدرن و سکولار ندارند و به نقش برابر زنان در جامعه نیز توجهی نشان نمی‌دهند. 

آنچه در طول حاکمیت مجدد طالبان بر افغانستان بر زنان و دختران تحمیل شده، تکرار همان ماجرایی است که طی سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، در دوره نخست حاکمیت این رژیم، بر زنان گذشته بود. 

زنان و دختران افغان هیچ چشم‌‌انداز روشنی از پایان محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها در زمینه آموزش، کار و حضور اجتماعی ندارند و این وضعیت نگرانی عمیقی را در میان آنان پدید آورده است.