رقابت چین و آمریکا دیگر به یک اختلاف سیاسی محدود نیست. این رقابت از کارخانه‌های تولید ریزفناوری‌های الکترونیکی پیشرفته و زنجیره‌های تولید پهپادها آغاز می‌شود، به داده‌های ماهواره‌ای می‌رسد و در میدان دیپلماسی به طور فزاینده‌ای شدت می‌گیرد. حاصل این روند، شکل‌گیری یک رویارویی چندلایه است که از اقیانوس آرام تا اروپا امتداد دارد. با این حال، جنگ روسیه و اوکراین همچنان فعال‌ترین صحنه این رویارویی است، چراکه به کانون کشمکش و تقابل میان چین، آمریکا و اروپا بدل شده است.

در ۱۸ نوامبر گذشته و در سفری محرمانه، یک هواپیمای نظامی آمریکا که حامل دانیل دریسکول وزیر ارتش ایالات متحده بود، در کی‌یف، پایتخت اوکراین، به زمین نشست. در این در سفر، دریسکول طرح صلح مورد حمایت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، را به ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، داد. تنها دو روز بعد، هواپیمای دیگری در مسکو فرود آمد که ژنرال ژانگ یوشیا، یکی از قدرتمندترین فرماندهان نظامی چین، در آن حضور داشت. از کی‌یف تا مسکو، پیام‌های واشینگتن و پکن بر فراز سنگرهای اوکراین به‌گونه‌ای معنادار با یکدیگر تلاقی می‌کردند.

بر اساس بیانیه کوتاه وزارت دفاع چین، پس از ابلاغ سلام شی جین‌پینگ به ولادیمیر پوتین، هیئت‌های دو کشور چین و روسیه درباره وضعیت بین‌المللی و تعمیق همکاری راهبردی گفتگو کردند و بر لزوم حفظ ثبات و تداوم همکاری میان چین و روسیه تاکید کردند. همزمان با افزایش فشارهای ترامپ برای برقراری آتش‌بس در اوکراین، چین به این نتیجه رسید که باید موضع روسیه را در برابر فشارهای آمریکا و اروپا تقویت کند، آن هم بی‌آنکه وارد تقابل مستقیم با واشینگتن شود یا آشکارا کشورهای اروپایی را تحریک کند.

روسیه می‌خواهد پیش از ارائه پاسخ نهایی به پیشنهادهای آمریکا، از موضعی امن و مطمئن وارد گفتگو شود، به همین دلیل لازم بود میزان و حدود حمایت چین را با دقت ارزیابی کند. سفر ژانگ یوشیا دقیقا در همین چارچوب انجام شد، چراکه اطمینان خاطر لازم را به کرملین داد و بار دیگر هم‌پیمانی نظامی ـ سیاسی مسکو و پکن را تثبیت کرد، هم‌پیمانی‌ای که بر پایه تقسیم نقش میان یک قدرت هسته‌ای فرسوده و یک قدرت اقتصادی رو به رشد استوار است.

گزارش‌های غربی نشان می‌دهد که حدود ۹۰ درصد از ریزقطعات الکترونیکی استفاده‌شده در پیشرفته‌ترین سامانه‌های زمینی و هوایی روسیه از سوی چین تامین می‌شود و روسیه طی ماه‌های اخیر نزدیک به ۹۰۰ میلیون دلار از این قطعات وارد کرده است. علاوه بر این، نزدیک به ۷۰ درصد از واردات تجهیزات مکانیکی روسیه نیز منشا چینی دارد. در حالی که روسیه قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ نزدیک به دو میلیون پهپاد تولید کند، شرکت‌های روسی و چینی به‌صورت مشترک روی توسعه فناوری‌های حسگر و ارتباطات کار می‌کنند. افزون بر اینکه همکاری‌های دو کشور در حوزه ماهواره‌ها و تبادل داده‌های اطلاعاتی نیز رو به افزایش است.

پکن و مسکو به‌خوبی می‌دانند که تحریم‌های غربی نه با یک تصمیم ناگهانی برداشته می‌شود و نه یک‌شبه از میان می‌رود، به همین دلیل، وابستگی دو کشور به یکدیگر با گذشت هر روز بیشتر می‌شود. به‌صراحت می‌توان گفت که پیوند فعلی میان پکن و مسکو آن‌قدر گسترش یافته است که طوفان فشارهای آمریکا و اروپا نیز به‌سادگی توان گسستن آن را ندارد.

از دریای چین جنوبی تا شین‌جیانگ و از اوکراین تا مسیرهای دریایی قطب شمال، رقابت میان چین و آمریکا هر روز شدت بیشتری می‌گیرد، رقابتی که با تکیه بر پیامدهای جنگ اوکراین در پی بازتعریف موازنه‌های قدرت در جهان است. در حالی که طرح‌های صلح آمریکا در هزارتویی از پیشنهادها و پیشنهادهای متقابل گرفتار است، پکن و مسکو این سردرگمی را فرصتی راهبردی برای تقویت پیوندهای دوجانبه و مدیریت زمان مذاکرات به نفع خود می‌بینند. هرچند این رقابت در نگاه نخست دور از جغرافیای ما رخ می‌دهد، اما تداوم آن معادلات قدرت جهانی را از نو ترسیم می‌کند؛ فرایندی که پیامدهای آن، دیر یا زود، بر خاورمیانه و جهان تاثیر خواهد گذاشت.

برگرفته از الشرق‌الاوسط