نشست دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، با همتای روسش، ولادیمیر پوتین، در روز جمعه ۱۵ اوت یک رویداد مهم و پرسروصدا در عرصه سیاست جهانی است که در ادامه چندین دیدار به‌یادماندنی پیشین میان این دو رهبر برگزار می‌شود.

این دیدار در عین حال که طبیعتا به مهم‌ترین تیتر اخبار جهان تبدیل می‌شود، توجهات را به رابطه شخصی جذاب، غیرقابل پیش‌بینی و به‌شدت زیر ذره‌بین‌ این دو نفر هم جلب می‌کند. حتی تصاویر این دیدارها هم در مورد نحوه برخورد پوتین و ترامپ در گفتگوی رودرروی روز جمعه در آلاسکا، سرنخ‌هایی به دست می‌دهد؛ نشستی که طی آن درباره پایان جنگ اوکراین صحبت خواهند کرد.

به گفته مقام‌های پیشین حاضر پشت درهای بسته یا آن‌هایی که با یکی یا هر دو رهبر سروکار داشته‌اند، این دو رهبر شناخته‌شده در جلسات خصوصی رویکردهای بسیار متفاوتی دارند.

به‌ گزارش سرویس جهانی بی‌بی‌سی اولین دیدار ترامپ و پوتین ژوییه ۲۰۱۷ و در حاشیه نشست گروه ۲۰ در آلمان برگزار شد. این دیدار تنها چند ماه پس از ورود ترامپ به کاخ سفید انجام شد، در حالی که پوتین دهه‌ها تجربه سیاسی در کارنامه داشت.

در این دیدار، دو طرف در برابر دوربین‌های خبری، کلماتی گرم و صمیمی ردوبدل کردند و با هم دست‌ دادند که فضای کلی یک رابطه محترمانه را شکل داد. این دو در سال‌های بعد، بارها متقابلا یکدیگر را تحسین کردند، هرچند ترامپ اخیرا به بی‌بی‌سی گفت که به دلیل خونریزی در اوکراین، از پوتین «ناامید» شده است.

البته مسئله اوکراین در همان‌ دیدار نخست نیز مطرح شد؛ زمانی که ترامپ بر تلاش‌های روسیه به منظور بی‌ثبات کردن همسایه‌اش اشاره کرد، زیرا مسکو سه سال پیش از آن، شبه‌جزیره کریمه را به‌طور غیرقانونی به خاکش ضمیمه کرده بود.

اکنون در سال ۲۰۲۵ با ادامه جنگ روسیه با اوکراین برای چهارمین سال متوالی، ترامپ مشتاق است با مذاکره برای آتش‌بس، نقش میانجی صلح را ایفا کند. او روز چهارشنبه هشدار داد که در صورت موافقت نکردن رهبر روسیه با پایان جنگ، «پیامدهای بسیار شدیدی» در انتظار خواهد بود. البته گاهی هم لحن نرم‌تری اتخاذ کرد و یک بار هم گفت که این نشست را صرفا فرصتی برای «ارزیابی و شناخت» متقابل می‌بیند.

ترامپ و پوتین سال ۲۰۱۷ یک بار هم در مجمع اقتصادی در ویتنام، با هم رو‌در‌رو شدند. آن‌ها در میان دیگر رهبران جهان در حال گفتگو دیده شدند و در یکی از عکس‌ها به نظر می‌رسید که پوتین با همتای آمریکایی خود درگوشی صحبت می‌کند.

به گفته دیپلمات‌هایی که سبک رهبر روسیه را برای بی‌بی‌سی توصیف کرده‌اند، ترامپ از توانایی پوتین در تسلط بر گفتگوها از طریق تک‌گویی‌های طولانی و سریع که برای پاسخ دادن طرف مقابل فرصت کمی باقی می‌گذارد، به‌خوبی آشنایی دارد.

سر لوری بریستو، سفیر بریتانیا در روسیه از ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، می‌گوید: «در تمام نشست‌ها با پوتین، همیشه پای قدرت وسط است؛ اینکه چه کسی کنترل زمان، محتوا، دستور کار و لحن را در دست داشته باشد. نکته این است که شما هرگز کاملا نمی‌دانید چه چیزی قرار است پیش بیاید.»

به گفته او، «مترجمان گاه به سختی می‌توانند همپای صحبت‌ها پیش بروند» و از دید ترامپ، ضروری است که یکی از مترجمانش را همراه داشته باشد. گفته می‌شود استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ، در یکی از دیدارهایش با پوتین در اوایل امسال، به کمک گرفتن از مترجمان کرملین اکتفا کرد.

فیونا هیل، دستیار پیشین ترامپ، نیز با نظر سر لوری موافق است. او در گفتگویی با نشریه تلگراف، تجربیاتش را از تعامل با پوتین چنین روایت کرد: «او واقعا ترامپ را دست می‌اندازد. پوتین از زبان روسی به شکلی استفاده می‌کند که می‌تواند بسیار پرطعنه‌ و کنایه‌آمیز‌ باشد؛ آنچه در ترجمه کاملا از بین می‌رود (همان تاثیر یا معنی را منتقل نمی‌کند).»

آشکارترین نمایش عمومی صمیمیت بین ترامپ و پوتین مربوط به دیدار آن‌ها برای مذاکرات پشت درهای بسته در هلسینکی فنلاند، در ژوییه ۲۰۱۸ بود که ترامپ از روسیه در برابر اتهام مداخله در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا دفاع کرد و در برابر ارزیابی‌های نهادهای اطلاعاتی کشور خود، جانب پوتین را گرفت. این اقدام در داخل آمریکا با محکومیت هر دو حزب ( دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان) روبرو شد.

نشست هلسینکی یک تصویر غیررسمی به‌یادماندنی هم داشت؛ زمانی که پوتین یک توپ فوتبال جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ را که به‌تازگی به میزبانی روسیه برگزار شده بود، به ترامپ هدیه داد.

به گفته سر تونی برنتون، سفیر پیشین بریتانیا در روسیه، این حرکات پوتین همیشه کاملا حساب‌شده‌اند. او یادآور شد در دیدارهایی که در میانه دهه ۲۰۰۰ با حضور پوتین داشت، او رفتاری مودبانه و به سبک سنتی روس‌ها نشان می‌داد، اما پشت این ظاهر، همیشه نوعی احتیاط و حسابگری وجود داشت و پوتین هیچ‌وقت آدمی نبود که رفتاری خودجوش و حساب‌نشده (حتی در صمیمیت یا شوخی) داشته باشد.

او افزود: «توپ فوتبال، لبخندها، شوخی‌ها و این‌طور چیزها… پوتین ذاتا آدمی نیست که خیلی راحت و بی‌تکلف با کسی گرم بگیرد، اما وقتی فکر کند برای رابطه مهم است، انجامش می‌دهد.»

این دو در نشست‌های گروه ۲۰ در آرژانتین (نوامبر ۲۰۱۸) و ژاپن (ژوئن ۲۰۱۹) دوباره با هم دیدار کردند. جان بولتون، مشاور امنیت ملی پیشین ترامپ که بعدها با او دچار اختلاف شد، در دیدار دوم حضور داشت. او به بی‌بی‌سی گفت که تحت تاثیر تفاوت رویکرد دو طرف به جزئیات قرار گرفت؛ موضوعی که به نظرش در سابقه پوتین در سرویس اطلاعاتی شوروی ریشه داشت. بولتون درباره پوتین گفت: «من او را همیشه بسیار آرام و منطقی و آماده ارائه مطالب دیده‌ام و فکر می‌کنم این بخشی از آموزش‌های کا‌گ‌ب به او است.»

بولتون گفت افزود که بر عکس، شیوه ترامپ در جلسات خصوصی، شبیه کنفرانس‌های خبری‌ او در جمع عمومی است، یعنی تمایل به بیان آزادانه و بدون چارچوب جملاتی که حتی برای دستیارانش هم غافلگیرکننده است: «او واقعا برای این جلسات از قبل آماده‌سازی نمی‌کند، چون فکر نمی‌کند نیازی به آن دارد؛ او فکر نمی‌کند به اطلاعات پیش‌زمینه احتیاج داشته باشد. مطمئنم که مثل همیشه برایش یادداشت‌های توجیهی آماده می‌کنند، اما او آن‌ها را نخواهد خواند.»

بولتون افزود که ترامپ معتقد بود داشتن یک رابطه شخصی خوب با یک رهبر دیگر به معنای داشتن رابطه خوب بین دو کشور است و پوتین این را می‌داند. «او از آموخته‌هایش در کا‌گ‌ب برای تلاش در جهت تاثیرگذاری بر ترامپ استفاده خواهد کرد. قبلا این کار را کرده است و دوباره هم خواهد کرد.»

البته این بار خود ترامپ پیش از دیدار روز جمعه در آلاسکا، انتظارات را پایین آورده و گفته که «فکر می‌کنم خوب باشد، اما ممکن است هم بد باشد».