تشکیل «شورای دفاع» در جمهوری اسلامی، آن هم در شرایطی که رژیم حاکم بر ایران یکی از شکننده‌ترین دوره‌هایش را سپری می‌کند، واکنش‌ رسانه‌های بین‌المللی را به همراه داشته است.

پس از گزارش‌های پراکنده رسانه‌های حاکمیتی در هفته‌های اخیر، درنهایت روز یکشنبه شورای عالی امنیت ملی تاسیس «شورای دفاع» را به طور رسمی تصویب کرد. ریاست این شورا بر عهده رییس جمهوری بوده و متشکل از سران قوا، فرماندهان نیروهای مسلح و بعضی وزارتخانه‌های مرتبط است.

مقامات جمهوری اسلامی می‌گویند که شورای دفاع قرار است طرح‌های دفاعی و ارتقای توانمندی‌های نیروهای مسلح را به صورت متمرکز بررسی ‌کند. آنها می‌گویند که این اقدام با استناد به اصل ۱۷۶ قانون اساسی انجام گرفته است؛ با این حال اشاره‌ صریحی به این نکرده‌اند که چرا این تصمیم در شرایط فعلی و پس از نمایش ناتوانی جمهوری اسلامی در برابر حملات اسرائيل و آمریکا اتخاذ شده است.

تشکیل شورای دفاع اگرچه سابقه‌ای نیز در زمان جنگ ایران و عراق دارد، با این حال این نهاد، پس از بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی در سال ۱۳۶۸ منحل و وظایف آن بر اساس اصل ۱۱۰ قانون اساسی به رهبری جمهوری اسلامی واگذار شد.

با توجه به این سابقه، برخی تشکیل شورای دفاع را با شورای عالی دفاع در زمان جنگ هشت ساله مقایسه کرده و از آن با عنوان احیای‌ شورای عالی دفاع پس از حدود چهار دهه یاد می‌کنند. مقامات جمهوری اسلامی در این زمینه سکوت کرده‌اند اما در شرایط فعلی و کمتر از شش هفته پس از برقراری آتش‌بس در جنگ ۱۲ روزه، ابهامات زیادی درباره شورای دفاع و این که قرار است چه نقشی در تقویت توان دفاعی داشته باشد وجود دارد.

خبرگزاری حکومتی تسنیم، رسانه وابسته به سپاه، از رسانه‌های داخلی است که به تفصیل بیشتری به این موضوع پرداخته و نوشته است که «با توجه به چالش‌های امنیتی جدید و پیچیدگی تهدیدات منطقه‌ای و جهانی، احیای شورای دفاع می‌تواند به چابک‌سازی و تمرکز در تصمیم‌سازی دفاعی کشور بینجامد.»

این رسانه همچنین به مقایسه شورای دفاع جمهوری اسلامی با برخی نهادهای مشابه در کشورهای دیگر از جمله شورای امنیت ملی آمریکا، شورای دفاع و امنیت ملی در فرانسه و شورای امنیت روسیه پرداخته و ااین اقدام را در شرایط فعلی برای جمهوری اسلامی ضروری دانسته است.

روزنامه سازندگی وابسته به اصلاح‌طلبان هم در این زمینه نوشت: «در نهاد تازه‌ای که تحلیلگران آن را اتاق جنگ دائمی توصیف می‌کنند، چهره‌های مهمی در راس ساختارهای امنیتی در حال جابه‌جایی هستند.» به نوشته این رسانه، برخی تحلیلگران معتقدند که «تاسیس شورای دفاع نه حاصل تهدیدهای منطقه‌ای اخیر بلکه نتیجه یک تصمیم بلندمدت برای بازآرایی دقیق‌تر ساختار تصمیم‌سازی امنیتی نظام است.»

تصمیم تازه جمهوری اسلامی درباره تشکیل شورای دفاع، در رسانه‌های بین‌المللی هم بازتاب داشت. خبرگزاری رویترز درباره این موضوع نوشت که «ایران در پی جنگ با اسرائیل، شورای دفاعی جدیدی تشکیل داد.»

رویترز تاکید کرد که «پس از جنگ ماه ژوئن با اسرائیل که حادترین چالش نظامی جمهوری اسلامی از زمان جنگ با عراق بود، حالا بالاترین نهاد امنیتی ایران تصمیم به تاسیس شورای دفاع گرفته است. این تصمیم در حالی است که فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی هم هشدار داده است تهدیدهای اسرائیل همچنان پابرجاست و نباید دست کم گرفته شود.»

رسانه اسرائیلی اورشلیم‌پست نیز در گزارشی تحلیلی، از تصمیم تهران برای تشکیل شورای عالی دفاع به عنوان «خانه‌تکانی دفاعی» یاد کرد و نوشت: «یک ماه پس از آن که حملات اسرائیل پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران را فلج کرد، خامنه‌ای با مرکز قدرت جدید به سراغ نسخه قدیمی می‌رود.»

در یادداشت این رسانه با اشاره به این که «جمهوری اسلامی به دنبال بازیافتن غرور از دست‌رفته است» آمده: «مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری اسلامی ایران، ریاست شورای دفاع تازه احیا شده را بر عهده خواهد داشت؛ یک نهاد نظامی سطح بالا که از زمان جنگ ایران و عراق به هیچ وجه فعالیت معناداری نداشته است.از این رو، به نظر می‌رسد احیای این شورا، پاسخی ناامیدانه به کارزار هوایی ویرانگر اسرائیل است که در اواسط ژوئن کنترل حریم هوایی ایران را به دست گرفت.»

اورشلیم‌پست می‌افزاید که «اگرچه مقامات جمهوری اسلامی تشکیل این شورا را منطبق بر قانون اساسی می‌دانند اما پشت این تصمیم، این واقعیت نهفته است که رهبر جمهوری اسلامی و فرماندهان ارشد او پس از فروپاشی استحکامات دفاعی ایران، چه از نظر نظامی و چه از نظر روانی، برای بازپس‌گیری اوضاع تقلا می‌کنند.»

در بخش دیگری از گزارش این رسانه نیز به یکدست شدن بیش از پیش نظام اشاره شده و آمده است که «با قرار دادن رئیس‌جمهور در راس این نهاد احیا شده، زیر نظر دقیق خامنه‌ای و در کنار وفاداران سپاه، رژیم ممکن است کم‌کم به یک مدل متمرکز زمان جنگ نزدیک شود، که در آن تمایز کمی بین حوزه‌های غیرنظامی و نظامی وجود دارد.»

وبسایت استرالیایی «استرالین» هم با اشاره به تحولات اخیر در جمهوری اسلامی و نمایش قدرت ضعیف در برابر حملات اخیر اسرائیل و آمریکا نوشت که «تهران با تشکیل شواری دفاع قصد دارد آمادگی‌اش برای جنگ را بازیابی کند.»

این نشریه افزود که «به نظر می‌رسد این اقدام نهاد عالی امنیتی جمهوری اسلامی ایران با نگرانی‌هایی در مورد آماده شدن اسرائیل برای حمله‌ای دیگر به این کشور مرتبط است.»