در شرایطی که پس از حمله اسرائيل و آمریکا به جمهوری اسلامی، سرنوشت مذاکرات هسته‌ای تهران و واشینگتن در هاله‌ای از ابهام فرو رفته و هر یک از طرفین درباره ادامه این گفتگوها، اظهاراتی متفاوت مطرح می‌کنند، رئیس‌جمهوری آمریکا در اظهارنظری تازه اعلام کرد که دیگر خواهان گفتگو نیست.
دونالد ترامپ روز دوشنبه نهم تیرماه با انتشار متنی در شبکه اجتماعی تروت سوشال نوشت که نه پیشنهادی به جمهوری اسلامی خواهد داد و نه با آن‌ها مذاکره می‌کند.
او بار دیگر با تاکید بر نابود شدن تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران نوشت: «برخلاف اوباما که میلیاردها دلار تحت برجام شکست‌خورده به آن‌ها داد، من با آن‌ها حتی صحبت هم نمی‌کنم، چون ما تاسیسات هسته‌ای آن‌ها را نابود کردیم.»
این اظهارات پس از آن است که مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در گفتگو با سرویس جهانی بی‌بی‌سی، تاکید کرد اگر ایالات متحده خواهان از سرگیری مذاکرات دیپلماتیک با تهران است، باید صراحتا تعهد دهد که حملات نظامی بیشتری علیه جمهوری اسلامی ایران انجام نخواهد داد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تخت‌روانچی در آن گفتگو مدعی شد که دولت ترامپ از طریق واسطه‌ها برای بازگشت به مذاکرات اعلام تمایل کرده، اما هنوز درباره این «مسئله بسیار مهم» یعنی احتمال تکرار حملات در جریان گفتگوها موضع روشنی اتخاذ نکرده است.
او همچنین بر حق جمهوری اسلامی برای غنی‌سازی اورانیوم با اهداف ادعایی «صلح‌آمیز» تاکید کرد و اتهام‌های مربوط به تلاش مخفیانه تهران را برای ساخت بمب اتم رد کرد.
پیش از آن، امیر سعید ایروانی، نماینده دائم جمهوری اسلامی در سازمان ملل، هم در مصاحبه با شبکه سی‌بی‌اس تکرار کرده بود که غنی‌سازی و استفاده از انرژی هسته‌ای از حقوق «مسلم و قانونی» جمهوری اسلامی است.
به گفته ایروانی، جمهوری اسلامی طبق معاهده «منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای»، می‌تواند تحقیق و توسعه انجام دهد و باید طرف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حمایت حقوقی و همکاری فنی دریافت کند. ایروانی در پاسخ به پرسش سی‌بی‌اس درباره از سرگیری غنی‌سازی گفت که «این فرایند متوقف نخواهد شد و جمهوری اسلامی حق ادامه آن را برای خود همیشه محفوظ می‌داند».
جمهوری اسلامی در حالی بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تاکید دارد که آژانس انرژی اتمی و کشورهای غربی پیش از این درباره خلاف واقع بودن این موضوع ابراز نگرانی کرده‌اند.
ترامپ هم در گفتگویی تازه با فاکس‌نیوز، درباره حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی گفت: «ما مجبور بودیم به آن‌ها حمله کنیم. آن‌ها واقعا به ساخت بمب هسته‌ای نزدیک شده بودند.» رئیس‌جمهوری آمریکا در عین حال تاکید کرد که «در حال حاضر جمهوری اسلامی به آخرین چیزی که فکر می‌کند، سلاح هسته‌ای است».
او پیش از این از نابودی تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی خبر داده و در گفتگو با فاکس‌نیوز درباره حمله بمب‌افکن‌های بی‌ــ۲ به سایت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی گفته بود: «چیزی رخ داد که هیچ‌کس تا حالا ندیده بود. این حملات نابودکننده بودند و این یعنی پایان جاه‌طلبی‌های هسته‌ای آن‌ها؛ دست‌کم برای مدتی.»
آسوشیتدپرس هم به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد که جان رتکلیف، مدیر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، به قانون‌گذاران آمریکایی گفته که حملات نظامی ایالات متحده تاسیسات تبدیل فلز جمهوری اسلامی را نابود کرده و در نتیجه، ضربه‌ای سهمگین به برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی وارد آمده است که جبران آن سال‌ها طول خواهد کشید.
رئیس سیا بر این باور است که در نتیجه این حملات، جمهوری اسلامی تا سال‌ها امکان غنی‌سازی در سطح تسلیحاتی ندارد و اگر بخواهد فعالیت هسته‌ای خود را احیا کند، اسرائیل با توجه به آسیب سامانه پدافندی جمهوری اسلامی، می‌تواند به‌راحتی این حرکت را مختل کند.
رتکلیف همچنین به قانون‌گذاران گفت که جامعه اطلاعاتی ایالات متحده بر این باور است که بخش عمده‌ای از اورانیوم غنی‌شده جمهوری اسلامی احتمالا اکنون زیر آوار سایت‌های اصفهان و فردو که هدف حملات آمریکا قرار گرفتند، مدفون شده است.
با این حال، مقام آمریکایی تاکید کرد که حتی اگر اورانیوم‌ها سالم مانده باشند، از بین رفتن تاسیسات تبدیل فلز عملا توانایی جمهوری اسلامی را برای ساخت بمب برای سال‌ها از بین برده است.
در سوی دیگر، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز یکشنبه به سی‌بی‌اس گفت: «اگرچه سه سایت جمهوری اسلامی با توانایی‌هایی در حوزه پردازش، تبدیل و غنی‌سازی اورانیوم به‌طور قابل‌توجهی تخریب شده‌اند، بخشی از آن‌ها هنوز پابرجا است و از آنجا که برخی ظرفیت‌ها هنوز باقی است، اگر بخواهند، می‌توانند دوباره این فعالیت‌ها را آغاز کنند.»
گروسی هشدار داد که جمهوری اسلامی در مدت کوتاهی توان بازگشت به فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم را دارد. او تاکید کرد که سانتریفیوژها همچنان قابل‌راه‌اندازی‌اند.
در همین حال، سرنوشت بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در سطح ۶۰ درصد نیز مبهم باقی مانده است؛ موادی که اگر به سطح تسلیحاتی برسند، می‌توانند برای ساخت چند بمب اتم کافی باشند.
در چنین شرایطی و در فضایی ابهام‌آمیز درباره از سر گرفته شدن یا اتمام مذاکرات هسته‌ای، برخی ناظران این احتمال را مطرح می‌کنند که ممکن است با اصرار تهران بر ادامه فعالیت‌های هسته‌ای، موج دوم حملات اسرائیل به جمهوری اسلامی آغاز شود.
با درنظر گرفتن این احتمالات، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز یکشنبه درباره رویکردهای نظامی در قبال برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران هشدار داد و گفت: «برای این موضوع هیچ راه‌حل نظامی قطعی وجود ندارد و نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی باید از مسیر دیپلماسی و توافق حل‌وفصل شود.»
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، هم در پیامی تازه در شبکه اجتماعی ایکس، از گفتگوی تلفنی با مسعود پزشکیان خبر داد و از تهران خواست با بازگشت به میز مذاکرات، درباره مسائل موشکی و هسته‌ای وارد گفتگو شود.
رئیس‌جمهور فرانسه همچنین بر ضرورت پایبندی جمهوری اسلامی ایران به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و ازسرگیری فوری همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تضمین شفافیت کامل در فعالیت‌های هسته‌ای این کشور تاکید کرد.
تاکید بر همکاری تهران و آژانس در شرایطی است که مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه طرح الزام دولت به تعلیق همکاری با این دیده‌بان هسته‌ای را تصویب کرد. روز چهارم تیرماه نمایندگان مجلس با ۲۲۲ رای موافق، بدون رای مخالف و یک رای ممتنع، این طرح را تصویب کردند و پس از آن به تصویب شورای نگهبان هم رسید.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در جریان نطق پیش از دستور خود از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای محکوم نکردن حمله به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی انتقاد کرد و گفت: «آژانس با این کار اعتبار بین‌المللی‌اش را به حراج گذاشت و به همین دلیل سازمان انرژی اتمی ایران تا تضمین امنیت تاسیسات هسته‌ای، همکاری خود با آژانس را تعلیق می‌کند.» او در ادامه تاکید کرد که برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی با سرعت بیشتری به پیش خواهد رفت.
مقام‌های جمهوری اسلامی می‌گویند که اعتمادشان را به رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بیش‌ازپیش از دست داده‌اند و حتی در بیاناتی تندتر، خواهان محاکمه او شده‌اند.
محمدجواد لاریجانی، رئیس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و دبیر سابق ستاد حقوق بشر قوه قضاییه، از مواضع مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتقاد کرده و گفته است که او باید محاکمه شود. او گروسی را «خلافکار درجه یک» توصیف کرده است. علی لاریجانی، مشاور علی خامنه‌ای، هم پیش از آن، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تهدید کرده و گفته بود که «یک روزی باید به حساب رافائل گروسی هم رسید».
