روند نمایش‌های ضعیف و دور از انتظار تیم ملی فوتبال ایران مقابل رقبای آسیایی ادامه دارد و این موضوع نگرانی هواداران را از توان رقابت این تیم با قدرت‌های جهانی در جام جهانی ۲۰۲۶ بیش‌ازپیش افزایش داده است.

شکست روز گذشته (پنجشنبه) ایران مقابل قطر در مرحله انتخابی جام جهانی نیز بار دیگر نشان داد که هرچه از حضور امیر قلعه‌نویی روی نیمکت این تیم می‌گذرد و او تفکرات تاکتیکی‌اش را بیشتر اجرا می‌کند، کیفیت فنی ایران هم بیشتر افت می‌کند و بازیکنان با سردرگمی بیشتری در میدان ظاهر می‌شوند.

این شکست نه فقط یک نتیجه تلخ، بلکه نشانه‌ای جدی از بحرانی عمیق‌تر در تیم ملی فوتبال ایران است؛ بحرانی که درباره ترکیب، ساختار و آینده کادرفنی ایران پرسش‌های مهمی را مطرح می‌کند و هرچند قلعه‌نویی می‌کوشد طبق روال همیشگی، شکست را به داوری، مصدومان، اخراج میلاد محمدی و گل دریافتی بیرانوند نسبت دهد، آنچه بیش از همه به چشم می‌آید، ضعف‌های تاکتیکی و آشفتگی ساختاری تیم ملی در جریان بازی است.

یکی از پرسش‌های جدی درباره تیم ملی اصرار کادر فنی بر حفظ ترکیب فعلی و پرهیز از جوان‌گرایی است. استفاده از بازیکنان باتجربه در ظاهر ممکن است به کاهش اشتباهات منجر شود، اما عملکرد ضعیف علیرضا بیرانوند در چند صحنه پیاپی و همچنین اشتباهات ممتد شجاع خلیل‌زاده و عارف آقاسی در قلب خط دفاع، در کنار کند بودن بیش از اندازه زوج محمد کریمی و سعید عزت‌اللهی، نشان داد که توجیه قلعه‌نویی در استفاده از بازیکنان پابه‌سن گذاشته و چشم‌پوشی بر ستاره‌های جوان لیگ، پایه و اساسی ندارد.

در مسابقه روز پنجشنبه مقابل قطر، علیرضا بیرانوند با ۳۴ سال، میلاد محمدی با ۳۲ سال، شجاع خلیل‌زاده با ۳۶ سال، عارف آقاسی با ۲۹ سال، صالح حردانی با ۲۶ سال، محمد کریمی با ۲۹ سال، سعید عزت‌اللهی با ۲۹ سال، امیرحسین حسین‌زاده با ۲۴ سال، مهدی طارمی با ۳۴ سال، محمدمهدی محبی با ۲۵ سال و علی علی‌پور با ۳۰ سال سن در ترکیب اولیه ایران حضور داشتند که میانگین سنی بالای ۲۹ سال و هشت ماه را نشان می‌دهد.

مسئله دیگر ساختار دفاعی تیم ایران است؛ ساختاری که از زمان آغاز به کار قلعه‌نویی تاکنون، بارها و بارها دچار لغزش شده است. تیم ملی ایران نه‌تنها در دفاع تیمی انسجام لازم را ندارد، بلکه اشتباهات فردی نیز به‌شدت در سرنوشت بازی‌ها تاثیرگذار شده‌اند. همان‌طور که مقابل ازبکستان و کره شمالی هم دیده شد، خطوط هافبک و دفاع ایران در مهار فشارهای حریف به‌شدت ناتوان‌اند و برای دفاع موثر، الگوی ثابتی وجود ندارد.

در نقطه مقابل، قطر با سرمربی جدید، خولن لوپتگی، در نخستین تجربه روی نیمکت این تیم، نظم، برنامه و ایده‌های مشخصی را به نمایش گذاشت. تیم او در مالکیت توپ، انتقال بازی و استفاده از فضاها عملکردی به‌مراتب پخته‌تر از گذشته داشت و تفاوت یک تیم آماده و یک تیم بدون ثبات را به‌روشنی نشان داد.

با مرور دیدارهای اخیر ایران در انتخابی جام جهانی مقابل حریفانی آسان مانند قرقیزستان، کره شمالی، ازبکستان و قطر که در همگی آن‌ها تیم‌های درجه دوم آسیایی دروازه ایران را به‌آسانی باز کردند، می‌توان دریافت که در صورت اصرار مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال ایران، بر حفظ امیر قلعه‌نویی، یک ناکامی قطعی دیگر در جام جهانی ۲۰۲۶ در انتظار فوتبال ایران است و اگر هشدارها جدی گرفته نشود، شادمانی‌های صعود به جام جهانی جای خود را به کابوسی نگران‌کننده خواهد داد.

از سوی دیگر تیم ملی ایران با شکست یک بر هیچ مقابل قطر، برای دومین بار در رسیدن به صدر رده‌بندی آسیایی فیفا ناکام ماند و با این شکست ۱۶.۶۷ امتیاز از دست داد تا با دو پله سقوط به رتبه ۲۰ جهان برسد. پیش‌تر در جام ملت‌ها هم شکست برابر قطر در نیمه نهایی، رویای صدرنشینی در رده‌بندی آسیا را نقش بر آب کرده بود.

روز چهارشنبه ۱۴ خرداد، یکی از کارمندان فدراسیون فوتبال ایران در گفتگو با ایندیپندنت فارسی، از همکاری گسترده امیر قلعه‌نویی، سرمربی تیم ملی فوتبال ایران، با گروهی از «دلالان و مدیربرنامه‌های بازیکنان فوتبال» در فصل جاری نقل‌وانتقالات خبر داده بود.

این منبع مطلع با ارسال مستنداتی گفت: «افرادی مانند پژمان راهبر، سیامک قلیچ‌خانی و امیرهوشنگ سعادتی که سال‌ها‌ است در حوزه جابجایی بازیکنان دلالی می‌کنند، حالا دور قلعه‌نویی جمع شده‌اند و با نظر مستقیم قلعه‌نویی، بازیکنان را به تیم‌های مختلف وصل می‌کنند. وقتی قلعه‌نویی که سرمربی تیم ملی است، به بازیکنی جوان بگوید به فلان باشگاه برو، طبیعتا آن بازیکن از ترس خط خوردن از تیم ملی، مخالفت نمی‌کند. یعنی در واقع قلعه‌نویی بسیاری از بازیکنان جوان را تنها با هدف افزایش قیمت قراردادشان به‌ دلیل ملی‌پوش بودن، به مینی‌کمپ‌های تیم ملی دعوت می‌کند و پس از عقد قرارداد با باشگاه موردنظر، آن‌ها را از فهرست تیم ملی کنار می‌گذارد.»

این در حالی است که پس از انتشار گزارش‌های مختلف در ماه‌های اخیر درباره نقش مخفی و تاثیرگذار سرمربی تیم ملی فوتبال ایران در نقل‌وانتقال بازیکنان باشگاهی، روز سه‌شنبه ۱۳ خرداد علی خضریان، نماینده مجلس شورای اسلامی، هم در گفتگو با وب‌سایت رویداد ۲۴، با انتقاد از روند دعوت از بازیکنان به تیم ملی، گفت بازیکنانی که قلعه‌نویی دعوت می‌کند، «از کانال یک ایجنت خاص می‌گذرند».

در ماه‌های اخیر، چشم‌پوشی امیر قلعه‌نویی از بازیکنان آماده و باانگیزه‌ای مانند احمد نوراللهی، مهدی ترابی، دانیال اسماعیلی‌فر، حامد لک، پیام نیازمند و حسین حسینی، در کنار اصرار او بر استفاده مداوم از علیرضا بیرانوند ناآماده، بار دیگر گمانه‌زنی‌ها را درباره همکاری گسترده‌ او با چند دلال فعال در بازار نقل‌وانتقالات، تقویت کرده است.