دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، با صدور فرمانی، ورود شهروندان افغانستان به آمریکا را تحت عنوان مهاجر و غیرمهاجر ممنوع کرد.
در این فرمان که روز پنجشنبه ۱۵ خرداد، در وب‌سایت کاخ سفید منتشر شد، ورود شهروندان ۱۱ کشور دیگر به ایالات متحده، از جمله ایران، هم ممنوع یا محدود شده است.
دونالد ترامپ در این فرمان، از طالبان به‌عنوان «یک گروه تروریستی بین‌المللی» که افغانستان را اداره می‌کند، نام برده که «فاقد یک مرجع مرکزی قابل‌اعتماد یا همکار برای صدور گذرنامه یا اسناد رسمی است» و در رژیم طالبان، برای «غربالگری و بررسی پیشینه» افراد تدابیر مناسبی اتخاذ نمی‌شود.
بر اساس این بیانیه، «ماندگاری بیش از حد» شهروندان افغانستان که با ویزا وارد ایالات متحده شده‌اند، از دیگر دلایل منع ورود آنان به آمریکا است و بازنگشتن شهروندان افغانستان که با روادید دانشجویی، گردشگری، تجاری و برنامه‌های تبادل دانشجویی به آمریکا می‌روند، شهروندان این کشور را در فهرست ممنوعیت ورود به آمریکا قرار داده است.
در حالی که ورود شهروندان شماری دیگر از کشورها هم به آمریکا محدود شده، در مورد افغانستان تاکید شده است که ورود شهروندان افغانستان به ایالات متحده به‌عنوان مهاجر و غیرمهاجر «به‌طور کامل» تعلیق می‌شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این اقدام در حالی صورت گرفت که طالبان از زمان بازگشت به قدرت، صدور گذرنامه را به یکی از منابع درآمدی خود تبدیل کرده‌اند.
بر اساس اطلاعاتی که وزارت داخله (کشور) طالبان منتشر کرده، اداره گذرنامه افغانستان از اوت ۲۰۲۳ تا اوت ۲۰۲۴، به بیش از یک میلیون و ۷۴۵ هزار گذرنامه صادر کرده است. در مورد سال‌های ۲۰۲۱، ۲۰۲۲، نیمه دوم ۲۰۲۴ و نیمه نخست سال ۲۰۲۵ آمار مشخصی وجود ندارد، اما در یکی از آخرین گزارش‌های وزارت داخله طالبان، مربوط به ۲۱ ژانویه تا ۱۱ مارس ۲۰۲۵ آمده که برای بیش از ۳۲۶ هزار نفر در سراسر افغانستان گذرنامه صادر شده است.
متقاضیان گذرنامه در افغانستان در روند رسمی باید مبلغ پنج هزار افغانی (معادل حدود ۷۱ دلار آمریکا) بپردازند، اما به دلیل تقاضای بالا و همچنین فساد اداری گسترده، بسیاری از متقاضیان با پرداخت رشوه یا به کمک دلالان، گذرنامه می‌گیرند.
در ماه‌های نخست پس از بازگشت طالبان به قدرت، هزاران نفر در سراسر افغانستان به منظور خروج از این کشور برای دریافت گذرنامه مراجعه کردند. این هجوم بی‌سابقه باعث شد تا قیمت یک گذرنامه در بازار غیرقانونی به دو تا سه هزار دلار برسد. البته مقام‌های طالبان بارها وعده داده‌اند که با فساد اداری، رشوه و فروش گذرنامه افغانستان در بازارهای غیرقانونی مبارزه می‌کنند، اما متقاضیان گذرنامه همچنان از فساد و رشوه‌‌خواهی در این روند شاکی‌اند.
صدور میلیون‌ها گذرنامه طی چهارسال گذشته مبلغ هنگفتی را به خزانه طالبان سرازیر کرده است. مولوی عبدالحسیب کریم، رئیس اداره گذرنامه رژیم طالبان، ژوییه ۲۰۲۴ گفت که اداره گذرنامه افغانستان روزانه برای ۱۲ هزار نفر گذرنامه صادر می‌کند. همچنین افزود که رژیم طالبان از ژوییه ۲۰۲۳ تا ژوییه ۲۰۲۴، از محل صدور گذرنامه، ۱۲ میلیارد افغانی (معادل حدود ۱۶۶ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار) درآمد کسب کرده است.
طالبان از اوایل سال ۲۰۲۳، هزینه صدور گذرنامه را افزایش دادند و صدور گذرنامه در کنسولگری‌های افغانستان در چندین کشور از جمله امارات متحده عربی را هم آغاز کردند. کنسولگری طالبان در امارات متحده عربی برای شهروندان افغانستان در سراسر جهان هم گذرنامه صادر می‌کند. این کنسولگری بابت هر گذرنامه ۲۲۰ دلار می‌گیرد و نرخ خدمات اداری و ارسال گذرنامه به آدرس متقاضی هم جداگانه دریافت می‌شود.
از زمان بازگشت طالبان به قدرت، هزاران عضو این گروه و همچنین جهادی‌هایی از دیگر کشورهای جهان هم که در صفوف این گروه حضور دارند، گذرنامه افغانستان دریافت کرده‌اند. اداره گذرنامه رژیم طالبان در ابتدای سال ۲۰۲۲ اعلام کرد که روزهای پنجشنبه مختص اعضای این گروه است تا برای دریافت گذرنامه مراجعه کنند. با این حال در نخستین پنجشنبه در حالی که صدها عضو طالبان در کابل برای دریافت گذرنامه به این اداره مراجعه کرده بودند، یک مهاجم انتحاری داعش خراسان به این مرکز حمله کرد.
پس از آن، اگرچه اعلام شد در این حمله به طالبان آسیبی نرسید، عالم‌گل حقانی، رئیس وقت اداره گذرنامه رژیم طالبان، گفت که روز اختصاصی برای اعضای طالبان لغو شده است و پس از این، طالبان نیز مانند سایر مردم برای دریافت گذرنامه مراجعه کنند.
صدور بی‌رویه گذرنامه افغانستان و به‌ویژه نبود شفافیت و غربالگری در این روند، باعث شد بسیاری از کشورها از جمله کشورهای آسیای میانه، هند، چین، کشورهای عربی و اروپایی هم صدور ویزا را برای شهروندان افغانستان متوقف یا محدود کنند. تنها پاکستان و ایران روند صدور روادید برای دارندگان گذرنامه افغانستان را متوقف یا محدود نکرده‌اند و این روند همچنان ادامه دارد.
