دولت امامعلی رحمان در تاجیکستان در پی افزایش نگرانی‌ها از پیوستن جوانان این کشور به گروه‌های افراطی از جمله داعش خراسان، کارزار وسیعی در استان ختلان و بخش‌های دیگر این کشور راه‌اندازی کرده است تا با تبلیغات روزافزون افراط‌گرایان مقابله کند.

بخش تاجیکستان رادیو آزادی گزارش داد که دولت امامعلی رحمان یک هزار و ۸۰۰ نفر را استخدام کرده است تا در روند آگاهی‌بخشی به مردم شرکت کنند. این افراد دم در خانه‌ها می‌روند و با مردم در مورد خطر تبلیغ گروه‌های افراطی در شبکه‌های اجتماعی و پیامدهای پیوستن به گروه‌های تبهکاری مانند داعش خراسان صحبت می‌کنند.

این کارزار پس از آن آغاز شد که آمارها نشان داد شرکت شهروندان تاجیکستان در حملات تروریستی مرتبط با داعش خراسان افزایش یافته است. در سه سال اخیر، چندین شهروند تاجیکستان در حملات مرگبار داعش خراسان در ایران، روسیه و افغانستان شرکت داشتند و شماری از شهروندان این کشور هم به اتهام برنامه‌ریزی برای حمله تروریستی در کشورهای مختلف جهان از جمله ایالات متحده، اتریش و ترکیه بازداشت شدند.

در آخرین مورد، هفته گذشته اداره استخبارات رژیم طالبان افغانستان اعلام کرد که سه نفر از جمله یک شهروند تاجیکستان را به اتهام برنامه‌ریزی برای حمله در کابل بازداشت کرده است. در ویدیویی که از این شخص منتشر شد، او خود را رسول فرزند دلاور اهل ناحیه قمسنگیر معرفی کرد. بازداشت این افراد دو روز پس از آن اعلام شد که وزیر دفاع پاکستان در نشستی در نیویورک با حضور وزرای خارجه چین و جمهوری اسلامی، افغانستان را پناهگاه گروه‌های تروریستی خواند و گفت طالبان نباید به گروه‌های تبهکار اجازه دهد از خاک افغانستان علیه دیگر کشورهااستفاده کنند.

در اطلاعیه طالبان که در مورد بازداشت سه نفر از جمله یک شهروند تاجیکستان، آمده است که این افراد از ناحیه مستونگ در بلوچستان پاکستان به افغانستان آمده‌اند. این اطلاعیه که به نوعی واکنش به بیانیه وزیر دفاع پاکستان است، طالبان ادعا می‌کنند داعش خراسان در افغانستان مهار شده است و در پاکستان پناهگاه و قرارگاه نظامی دارد. 

طالبان در سه سال گذشته بارها از حضور شهروندان تاجیکستان در صفوف داعش خراسان خبر داده‌ و رسانه‌های مرتبط با اداره استخبارات این گروه به صورت سازماندهی‌شده کارزاری در این زمینه راه‌اندازی کرده‌اند.

شماری از کارشناسان حوزه تروریسم معتقدند که طالبان با بزرگنمایی تعداد شهروندان تاجیکستان در صفوف داعش، در تلاش‌اند به دولت امامعلی رحمان فشار وارد کنند. اداره استخبارات طالبان یک سال پیش مرکز رسانه‌ای به نام المرصاد ایجاد کرد که به چندین زبان محتوا منتشر می‌کند. انتقاد از دولت امامعلی رحمان، اشاره به حضور شهروندان تاجیکستان در صفوف داعش خراسان و دست داشتن نهادهای دولتی تاجیکستان در این زمینه از جمله اتهام‌هایی است که به صورت مرتب در این رسانه مطرح می‌شود.

این رسانه طالبان در مطلبی هم شیعیان و داعشی‌ها را «خوارج» معرفی کرد و نوشت که هر دو گروه به اسلام «از پشت خنجر زده‌اند».

پس از شکل‌گیری داعش در سوریه و عراق، صدها شهروند کشورهای آسیای میانه به این گروه پیوستند و در جنگ‌های شدیدی که رخ داد، کشته و زخمی شدند. شماری از این افراد که زنان و کودکانشان را نیز با خود به سوریه و عراق برده بودند، پس از شکست داعش و فروپاشی هسته اصلی این گروه به کشورها خودشان بازگشتند اما تعدادی همچنان ناپدیدند و گفته می‌شود به شاخه خراسان داعش در افغانستان پیوسته‌اند.

در سه سال اخیر نقش شهروندان تاجیکستان در حملات مرگبار از جمله حمله به سالن موسیقی کروکوس در حومه مسکو، حمله کرمان در ایران، حمله به محل اقامت شهروندان چینی در کابل و تلاش برای اجرای حمله در ترکیه کشف و تایید شده است.

هرچند داعش خراسان در این مدت موفق نشده است در داخل تاجیکستان حمله‌ای را سازماندهی کند، حضور شهروندان تاجیکستان در حمله به دیگر کشورها، مقام‌های این کشور را از گسترش تبلیغات افراط‌گرایان در شبکه‌های اجتماعی برای جذب جوانان تاجیک نگران کرده است.

رادیو آزادی به نقل از دولت‌علی سعید، فرماندار ختلان تاجیکستان، نوشت: «اطلاعاتی که ما از سازمان‌های مجری قانون دریافت می‌کنیم، نگران‌کننده است. تعداد جوانانی که به گروه‌های افراطی مذهبی در استان ما پیوسته‌اند، بسیار زیاد است.»

‌کارمندان کارزار «خانه به خانه» در راستای آگاهی‌بخشی درباره خطر تبلیغات گروه‌های تروریستی به خانواده‌ها می‌گویند که به بستگان و فرزندانشان که در کشورهای مختلف به‌ویژه در روسیه کار می‌کنند گوشزد کنند مراقب باشند و جذب گروه‌های افراطی نشوند.

براساس یک تحقیق که آکادمی وزارت کشور تاجیکستان در اوت ۲۰۲۴ منتشر کرد، ۸۵ درصد شهروندان تاجیکستان که به صفوف داعش مرکزی یا داعش خراسان پیوسته‌اند، هنگام کارگری در روسیه به این گروه جذب شده‌اند. این کارگران بیشتر شکار تبلیغات اینترنتی می‌شوند و از طریق شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه تلگرام یه گروه‌ها جذب می‌شوند.

تاجیکستان پیش از این بیشتر نگران گروه جماعت انصارالله به رهبری مهدی ارسلان بود که متحد طالبان افغانستان به حساب می‌آیند و گفته می‌شود در شمال‌شرق افغانستان و در امتداد مرز با تاجیکستان مستقرند. اما این گروه به دلیل اینکه قدرت تبلیغاتی زیادی ندارد، نتوانسته است در جلب و جذب جوانان تاجیکستان موفق عمل کند. بر اساس برخی گزارش‌های امنیتی، بیشتر اعضای جماعت انصارالله پس از ناامیدی از اثرگذاری این گروه، به داعش خراسان ملحق شده‌اند.

کارشناسان در تاجیکستان خاطرنشان می‌کنند که فقر و بیکاری در این کشور زمینه‌ساز گسترش فعالیت افراط‌گرایان است و برای مبارزه با این پدیده، باید در کنار آگاهی‌‌بخشی به مردم، برای جوانان زمینه کار و اشتغال هم فراهم کرد.