احمد ضیاء سراج، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان، درمورد گسترش فعالیت تروریست‌ها ازجمله شبکه القاعده و شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) هشدار داده است.  

رییس پیشین امنیت ملی در مصاحبه با مرکز مبارزه با تروریسم در وست پوینت گفت که گمان می‌رود شبکه القاعده از افغانستان برای مرکز فرماندهی و کنترل استفاده کند. 

او افزود: «افغانستان پناهگاهی امن است که آنها می‌توانند برنامه‌هایشان را بدون هیچ‌گونه نگرانی و بی آنکه از تهدید ایالات متحده یا متحدانش ترسی داشته باشند پیش ببرند. القاعده و سایر گروه‌ها اکنون پتانسیل رشد در افغانستان را دارند.» 

ضیاء سراج گفت که افراد شبکه القاعده در وزارتخانه‌های طالبان نقش مشاوران را ایفا می‌کنند و برای آنان گذرنامه افغانی صادر شده است. 

او گفت که تاج‌میر جواد، معاون استخبارات (اطلاعات) طالبان، مولوی نور جلال، معاون پیشین وزارت داخله (کشور) طالبان، قاری بریال، استاندار طالبان در کاپیسا، و محمد آغا حکیم، استاندار طالبان در پنجشیر، بیشتر به شبکه القاعده وابستگی دارند. 

آقای سراج گفت که برای مقابله با شاخه خراسان دولت اسلامی، ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه و ایران با طالبان همکاری کرده‌اند و حتی بریتانیا و ایالات متحده آمریکا درمورد جنگجویان و عملیات داعش در افغانستان اطلاعاتی ارائه کرده‌اند. 

او ادعای طالبان مبنی بر سرکوب داعش در افغانستان را رد می‌کند و معتقد است که داعش می‌کوشد که حمله‌های بیشتری مانند حمله‌های مسکو و ایران راه‌اندازی کند.  

او گفت: «کیفیت حملات داعش در افغانستان بسیار قابل توجه است، زیرا آنها برخی از اعضای کلیدی طالبان را هدف قرار داده‌اند. داعش شاخه خراسان دولت اسلامی استخدام نیروهایش را افزایش داده است و فرایند استخدامشان بسیار سریع است. طالبان ۴ هزار نفر از اعضای داعش را پس از فروپاشی جمهوری افغانستان از زندان آزاد کردند.» 

رییس پیشین امنیت ملی گفت که داعش به پیروان خود پیام می‌دهد که افغانستان مکان امن‌تر و «بهتر» از سوریه، عراق و جاهای دیگر است و از آن‌ها دعوت می‌کند به این کشور بیایند.  

او تصریح کرد که القاعده هم مانند داعش از پیروان خود می‌خواهد که به افغانستان برگردند.  

او افزود: «داعش همچنین در صفوف طالبان به‌ویژه در وزارتخانه‌های دفاع، داخله و استخبارات (اطلاعات) نفوذ کرده است.» 

احمد ضیاء سراج، با اشاره به امضای توافقنامه طالبان و آمریکا در دوحه در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰، گفت که تنها آمریکا به تعهداتش عمل کرده است و طالبان به هیچ تعهدی پایبند نبوده است.  

او گفت: «توافقنامه دوحه یک‌طرفه بود. ایالات متحده به تمام تعهداتی که در آن توافق ذکر شده بود عمل کرد، در حالی که طرف مقابل، طالبان، هیچ‌یک از توافق‌ها ازجمله کاهش خشونت و قطع روابط خود با گروه‌های تروریستی بین‌المللی را عملی نکرد.» 

او افزود که خروج آمریکا از افغانستان در اوت ۲۰۲۱ از افغانستان، برای گروه‌های تروریستی الهام‌بخش بود و به آن‌ها انگیزه داد که با هم متحد شوند.  

او گفت: «ما هم‌چنین قدرت‌های منطقه‌ای مصمم ازجمله روسیه، ایران، چین و پاکستان را داشتیم که فقط می‌خواستند عقب‌نشینی آمریکا را ببینند و حضور آمریکا و نیروهای ائتلاف را تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌دانستند. علاوه بر این، آزادی ۵۰۰۰ زندانی طالبان در سال ۲۰۲۰ اتفاق افتاد، امری که وقتی به تمام آن روزهای سخت فکر می‌کنم کار را سخت‌تر کرد.» 

رییس پیشین امنیت ملی افغانستان گفت حضور آمریکا و نیروهای ائتلاف جهانی باعث شده بود که بسیاری از گروه‌های تروریستی برای مبارزه با غرب به افغانستان دعوت شوند.  

او تصریح کرد که مدارس دینی بیش از اندازه نیروی جنگی تولید کرد و این باعث شد که تلفات نیروهایشان در میدان‌های جنگی را جبران کند.  

او بیان کرد: «حدود ۲ و نیم تا ۳ میلیون نفر در مدارس دینی پاکستان بودند و هستند. مشکل این است که در این مدارس روایتی افراطی از دین به بسیاری از جوانان القا می‌شود. حتی فقط ۱۰ یا ۲۰ درصد کسانی که در مدارس هستند، درمورد ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار نفر صحبت می‌کنم، به خودی خود یک مشکل بزرگ، نه تنها برای افغانستان که دیر یا زود برای بقیه جهان، خواهند بود.» 

به اعتقاد آقای سراج آموزش‌های افراطی از دین اسلام در موارد بسیار مغایر با ارزش‌های واقعی اسلام است. 

رژیم طالبان برای ایجاد و توسعه مدارس دینی در افغانستان سرمایه‌گذاری هنگفت کرده است و اینک هزاران طلبه در این مدارس تندروی‌های اسلامی فرامی‌گیرند. منتقدان می‌گویند که طالبان از این مدارس به هدف سربازگیری استفاده می‌کنند. 

رییس پیشین ریاست امنیت ملی افغانستان گفت که پیش از جنگ‌های افغانستان، عراق و سوریه، ارتش‌های کشورها بیشتر در نبردهای متعارف درگیر شده‌اند، اما در این موارد آموزش ندیده‌اند. 

او افزود: «بسیاری از کشورها مجبور شدند دکترین‌ خود را به‌روز کنند، زیرا آنان از افغانستان، عراق و سوریه درس می‌گرفتند. بنابراین، درس‌های زیادی در این راستا آموخته شد و برای این ارتش‌ها این درسی بزرگ بود که با مقابله با تروریسم شما باید مهارت‌های دیگر و نیروی منحصر به فرد متفاوتی داشته باشید.» 

او گفت که تروریست‌ها در عملیات‌هایشان، اگر تلفات غیرنظامی در پی نداشت، اطلاعات نادرست منتشر می‌کردند و به عملیات روانی یا تبلیغات جنگی مبادرت می‌کردند، در صورتی که ارتش‌ها باید به قوانین بین‌المللی و حقوق بشر احترام بگذارند.  

ضیاء سراج گفت که مبارزه با تروریسم در شرایطی که تروریست‌ها پناهگاه دارند دشوار است. 

ضیاء سراج توصیه کرد که مبارزه با تروریسم، که پناهگاه در اختیار دارند، مستلزم صبر و شکیبایی است: «جنگ در افغانستان مثل بریدن شاخه‌های یک درخت بود. ریشه در پاکستان بود، در حالی که نیروهای ائتلاف و نیروهای امنیتی افغانستان فقط شاخه‌ها را می‌بریدند. از آنجایی که ریشه سالم بود شاخه‌ها قطع می‌شد و سال بعد ریشه شاخه‌های بیشتری تولید می‌کرد. این یک آزمون بزرگ برای صبر نیروهای بین‌المللی در یک جنگ فرسایشی بود. با وجود تمام شواهد درمورد ریشه‌های مشکل، هیچ کشوری حاضر به عبور از مرز و مقابله با ریشه‌ها نبود، صرفا به این دلیل که هیچ‌کس نمی‌خواست وارد جنگ با یک کشور مجهز به سلاح هسته‌ای شود.» 

ضیاء سراج گفت که استراتژی جنگی افغانستان، آمریکا و ناتو در مقابل تروریسم شکست خورده است، چراکه آمریکا و ناتو پاکستان را به‌عنوان شریکشان انتخاب کردند، در حالی که اسلام‌آباد از پشت جنجر می‌زند.  

با سرنگونی حکومت افغانستان، طالبان تمام زندانیان ازجمله تروریست‌ها را از زندان آزاد کردند، این در حالی است که نیروهای حکومت پیشین افغانستان صدها عضو داعش را طی عملیات گوناگون بازداشت کرده بودند. افزایش حضور داعش در افغانستان خطر جدی برای کشورهای منطقه و جهان است و این کشورها از طالبان می‌خواهند که برای مبارزه با داعش اقدام جدی انجام دهد.