جمهوری اسلامی در آفریقا؛ مداخله در جنگ داخلی سودان برای یافتن جای پایی در دریای سرخ

به گفته چند منبع آگاه، ارتش سودان در چند ماه گذشته به هواپیماهای بدون سرنشین ساخت ایران دست یافته است

خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه دهم آوریل (۲۲ فروردین) در گزارشی به نقل از منابع آگاه نوشت که یک سال پس از وقوع جنگ داخلی در سودان، پهپادهای ساخت جمهوری اسلامی ایران به ارتش این کشور کمک می‌کنند جریان درگیری را به نفع خود تغییر دهد و با توقف پیشرفت نیروهای پشتیبانی سریع قلمرو اطراف پایتخت را پس بگیرد.

به گزارش رویترز، شش منبع ایرانی، مقام‌های منطقه‌ای، دیپلمات‌ها و منابعی از ارتش سودان که نخواستند نامشان فاش شود، اعلام کرده‌اند که ارتش سودان طی چند ماه گذشته به هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) ساخت جمهوری اسلامی ایران دست یافته است.

نیروهای مسلح سودان در ماه‌های اول جنگ داخلی در این کشور، در کنار جت‌های جنگنده از برخی پهپادهای قدیمی‌ هم استفاده می‌کردند، اما در ریشه‌کن کردن شبه‌نظامیان نیروهای پشتیبانی سریع مستقر در محله‌های پرجمعیت خارطوم و شهرهای دیگر موفقیت چندانی نداشتند. اکنون به گفته پنج شاهد عینی ساکن این مناطق، ارتش سودان از ماه ژانویه یعنی ۹ ماه پس از شروع درگیری‌های داخلی سودان، پهپادهای پیشرفته‌تری به کار گرفته است.

به گفته ساکنان مناطق درگیر جنگ داخلی و ناظران این درگیری، به نظر می‌رسد پهپادهای جدید تحرکات نیروهای پشتیبانی سریع را زیر نظر دارند، مواضع آن‌ها را هدف قرار می‌دهند و در حملات توپخانه‌ای نقش دارند.

به گفته برخی شهروندان سودانی، ارتش در هفته‌های اخیر استفاده از پهپادهای دقیق در عملیات‌ نظامی را آغاز کرده؛ آنچه شبه‌نظامیان رقیب را به فرار از بسیاری از مناطق واداشته و به ارتش اجازه داده است نیروهایش را مستقر کند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

میزان و نحوه استقرار پهپادهای ایرانی که در ارتش سودان به کار گرفته می‌شوند، هنوز به طور دقیق گزارش نشده است اما رسانه‌های دیگری مانند بلومبرگ و منابع خبری سودان نیز پرواز پهپادهای ایرانی بر فراز این کشور را تایید کرده‌اند.

با این حال، یک منبع ارشد ارتش سودان ورود مستقیم هواپیماهای بدون سرنشین ساخت جمهوری اسلامی از ایران را رد کرد و درباره اینکه این تسلیحات چطور به سودان می‌رسند، اظهارنظر نکرد. این منبع افزود در حالی که همکاری دیپلماتیک بین سودان و جمهوری اسلامی در سال گذشته از سر گرفته شد، همکاری نظامی رسمی هنوز در حالت تعلیق است.

به‌رغم این تکذیب، نیروهای پشتیبانی سریع اذعان کردند که در شهر ام‌دورمان استان خارطوم شکست خورده‌اند. مرکز رسانه‌ای این شبه‌نظامیان با استناد به اطلاعاتی که جمع‌آوری کرده، گفت که ارتش سودان پهپادهای ایرانی و تسلیحات دیگری دریافت کرده و به کار گرفته است.

در همین حال، منابع ایرانی و منطقه‌ای می‌گویند که حمایت تهران از ارتش سودان با هدف تقویت روابط با این کشور راهبردی است. سودان در سواحل دریای سرخ قرار دارد که عرصه جنگ قدرت‌های جهانی در بحبوحه درگیر‌ی‌ها در خاورمیانه است. یک دیپلمات غربی که خواست نامش فاش نشود، درباره اینکه جمهوری اسلامی در ازای دخالت در سودان چه به دست می‌آورد، پاسخ داد که تهران به دنبال پایگاهی در دریای سرخ در سمت آفریقا است.

همکاری خارطوم و تهران در زمان عمر البشیر، رئیس‌جمهوری پیشین سودان، قوی بود تا اینکه او در اواخر حکومت سه دهه‌ای‌اش، برای جلب حمایت اقتصادی به رقبای جمهوری اسلامی روی آورد و روابطش را با تهران قطع کرد.

به گفته یک منبع منطقه‌ای نزدیک به جمهوری اسلامی، پهپادهای ایرانی مهاجر و ابابیل از اواخر سال ۲۰۲۳ در چندین نوبت با پروازهای شرکت فارس‌ایر قشم به سودان منتقل شد‌ه‌اند. پهپادهای مهاجر و ابابیل را شرکت‌هایی می‌سازند که زیر نظر وزارت دفاع جمهوری اسلامی فعالیت می‌کنند.

سوابق ردیابی پروازها نشان می‌دهد که یک بویینگ ۲۰۰ــ۷۴۷ باری شرکت فارس‌ایر قشم در دسامبر ۲۰۲۳ و ژانویه ۲۰۲۴، شش باز بین ایران و سودان پرواز کرده است. تصویری هم که شرکت تصویربرداری ماهواره‌ای «پلنت لبز» (Planet Labs) ارائه و رویترز مکان و تاریخ آن را تایید کرده است، نیز یک بویینگ ۷۴۷ را در فرودگاه سودان در تاریخ هفتم دسامبر (تاریخ اولین پرواز ردیابی‌شده) نشان می‌دهد.

گروه شبه‌نظامی نیروهای پشتیبانی سریع در این زمینه به رویترز اعلام کرد که ارتش سودان هفته‌ای دوبار هواپیمای بدون سرنشین ایرانی و سایر تسلیحات از جمهوری اسلامی تحویل می‌گیرد. این گروه رقیب ارتش سودان مدعی شد که اطلاعاتش نشان‌دهنده تحویل پهپادهای ایرانی مهاجرــ۴، مهاجرــ۶ و ابابیل و به بندر سودان است. این گروه مدارکی در مورد این ادعا ارائه نکرد اما گفت که چندین پهپاد را سرنگون کرده است.

این گزارش در حالی منتشر می‌شود که تامین تسلیحات از جمهوری اسلامی می‌تواند روابط ارتش سودان با ایالات متحده را پیچیده کند. جان گادفری، سفیر سابق آمریکا در سودان، اندکی پیش از پایان مسئولیتش در ماه گذشته به خبرنگاران گفت که گزارش‌ها مبنی بر حمایت تسلیحاتی تهران از ارتش سودان «بسیار نگران‌کننده» است.