طاسی زنان، تصویری که در گذر تاریخ تغییر کرده است

گاهی از طاسی زنان به‌منزله سلاحی برای شرمسارسازی استفاده شده و گاهی به‌عنوان نشانه‌ای از الوهیت تقدیس شده است

برخی آثار هنری که طاسی زنان را به تصویر کشیده است‌ــ Met Museum/National Portrait Gallery

دست‌کم ۴۰ درصد زنان در طول زندگی‌شان دچار ریزش مو یا آلوپسی می‌شوند که ممکن است به شکل طاسی منطقه‌ای، طاسی ناشی از کشش یا شکل دیگری بروز کند. گلن جانکاوسکی، استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه لیدز، در مقاله‌ای که در وب‌سایت کانورسیشن منتشر شده است، می‌نویسد شیوه‌های متفاوتی که ریزش موی زنان در تاریخ هنر به تصویر کشیده شده است تفسیرهای گوناگون این موضوع در گذر زمان را نشان می‌دهد.

به‌عنوان مثال، در قرن شانزدهم و هفدهم در بریتانیا، طاسی زنان گاهی به عقوبت گناهان از جمله زنا تعبیر می‌شد. اما برخی آثار هنری تاریخی رویکردی خنثی‌تر یا حتی مثبت به طاسی زنان دارند. در آثار هنری مذهبی یا اسطوره‌ای، گاهی حتی به آن رنگ الوهیت داده‌اند.

جانکاوسکی در ادامه می‌نویسد طاسی زنان به دلایل گوناگون با الهیات پیوند پیدا کرده است. طاسی از تاکید بر ظاهر شخصی می‌کاهد و بیشتر به سمت اولویت‌های عمیق‌تر و روحانی‌تر می‌رود. اما تراشیدن عمدی مو نیز در این موضوع نقش داشته است. برای برخی افراد مذهبی، مانند راهبان بودایی و زنان یهودی حریدی، سر طاس به‌منزله خلوص و پاکی بیشتر است.

تصاویر باستانی

دیوارنگاره‌های مقبره فرعون آخناتون، که از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۳۴ قبل از میلاد بر مصر حکمرانی می‌کرد، دو تن از دخترانش را برهنه و با سر طاس به تصویر می‌کشد. تراشیدن مو، طاسی طبیعی، و استفاده از کلاه‌گیس میان مصریان باستان از جمله زنان مصری امری رایج بوده است.

آلوپسی در قرون وسطی و رنسانس

یکی از نقاشی‌های فیلیپو لیپی، هنرمند ایتالیایی قرن پانزدهم، زنی اشراف‌زاده را روبه‌روی یک مرد به تصویر می‌کشد. این زن پیشانی بلندی دارد و خط رویش موهایش عقب رفته است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

این سبک مو شاید در اروپای قرون وسطی و رنسانس مد بوده است و نشانه ذکاوت در نظر گرفته می‌شد که به‌نوعی تراشیدن پیشانی و برداشتن ابرو را باب کرده بود. الیزابت اول، ملکه انگلستان در قرن شانزدهم، نیز اغلب با این شکل و شمایل ترسیم شده است.

البته، برخی این بحث را مطرح می‌کنند که برداشتن موی بدن زنان، از جمله پیشانی، در این دوره از تفکرات مردسالارانه‌ای نیز نشات می‌گرفت که موی بدن زن را کثیف و حتی خطرناک برای مردان می‌دانست.

آلوپسی در عصر امروز

امروزه، تبلیغات و پژوهش‌ها ریزش مو را با واژه‌های پزشکی و نوعی بیماری توصیف می‌کنند. محصولات دارویی و آرایشی به‌عنوان درمان‌های «ضروری» تبلیغ می‌شوند.

اما داروها برای بسیاری از اشکال آلوپسی اثربخشی محدودی دارند و احتمالا با عوارض جانبی همراهند.

ترسیم طاسی در طول تاریخ هنر یادآور نگاه پیچیده به موضوع ریزش موی زنان است. گاهی از آن به‌منزله سلاحی برای شرمسارسازی زنان استفاده شده و گاهی به‌عنوان نشانه‌ای از الوهیت تقدیس شده است. واقعیت این است که بی‌مویی زنان نشان‌دهنده ارزش، اخلاق یا موقعیت زنان نیست.

جانکاوسکی در پایان می‌نویسد اما نگاره‌های تاریخی آلوپسی و طاسی زنان امیدبخش است. این تصاویر نشان می‌دهند که آلوپسی در دوره‌های گوناگون مفهوم متفاوتی داشته است. این یعنی تعبیر فعلی آلوپسی به «بیماری نیازمند درمان» نیز ممکن است متعصبانه باشد. بنابراین اگر تعبیر اجتماعی آلوپسی بهبود پیدا کند و انگ‌انگاری نشود، تجربه‌ فردی نیز بهبود پیدا می‌کند و به چشم پدیده‌ای هراس‌انگیز دیده نمی‌شود.

بیشتر از فرهنگ و هنر