قرار است تا چند هفته دیگر سازمان ملل متحد نشستی در قطر با حضور نمایندگان ویژه کشورهای مختلف در امور افغانستان برگزار کند. در این نشست ضمن اینکه وضعیت افغانستان بررسی می‌شود، درباره انتصاب فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور افغانستان نیز تصمیم‌گیری خواهد شد.

تصمیم انتصاب فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور افغانستان پس از آن اتخاذ شد که فریدون سینیرلی‌اوغلو، هماهنگ‌کننده دبیرکل سازمان ملل متحد در امور افغانستان، اواسط ماه نوامبر گزارشی را پس از هفت ماه بررسی اوضاع افغانستان به آنتونیو گوترش ارائه کرد. سینیرلی‌اوغلو برای تهیه این گزارش با بیشتر سران احزاب سیاسی مخالف طالبان، فعالان مدنی، مدافعان حقوق بشر و مقام‌های طالبان دیدار و گفت‌وگو و گزارش خود را همراه با پیشنهادهایی به گوترش ارائه کرد.

دبیرکل سازمان ملل متحد از این گزارش استقبال کرد و پس از مرور آن، گزارش موردنظر را به شورای امنیت فرستاد و تاکید کرد که شورا باید در زمینه پیشنهادهای این گزارش - که از آن به‌عنوان نقشه راه آینده افغانستان نیز یاد شده است- تصمیم بگیرد و اقدام کند.

به‌دنبال توصیه دبیرکل به شورای امنیت برای پیگیری پیشنهادهای گزارش فریدون سینیرلی‌اوغلو، این شورا هشتم دی‌ماه نشستی برگزار کرد و در آن تصمیم گماشتن نماینده ویژه و باصلاحیت دبیرکل در امور افغانستان را با اکثریت آرا تایید کرد. در این نشست تاکید شد که فرد مورد‌ نظر باید متخصص در امور حقوق بشر و از تجربه لازم در زمینه کار برای حقوق زنان برخوردار باشد.

یکی از نکات مهمی که در نقشه راه سازمان ملل متحد برای افغانستان تاکید شده، رعایت حقوق زنان، دسترسی دختران و زنان به‌صورت مساوی به آموزش، اشتغال و فرصت‌های زندگی و همچنین متعهد ماندن افغانستان به رعایت کنوانسیون‌های بین‌المللی و جلوگیری از تبدیل این کشور به پناهگاه تروریسم بین‌المللی است.

سازمان ملل متحد و مقام‌های دولت‌های مختلف جهان طی بیش از دوسال سلطه طالبان بر افغانستان، بارها این گروه را به نقض توافقنامه دوحه متهم کرده‌اند.

در بخش دیگری از نقشه راه سازمان ملل متحد برای آینده افغانستان بر راه‌اندازی گفت‌وگوی ملی میان طالبان و مخالفان این گروه تاکید شده که قرار است زیر نظارت فرستاده ویژه این سازمان صورت گیرد. مقام‌های طالبان در واکنش به این طرح سازمان ملل متحد، گماشتن فرستاده ویژه در امور افغانستان را «غیر ضروری» می‌دانند.

امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، روز چهارشنبه شماری از دیپلمات‌های خارجی مقیم کابل را به محل کارش دعوت کرد و گفت با وجود هیئت معاونت سازمان ملل در امور افغانستان (یوناما)، به منصوب‌شدن فرد جدیدی به‌عنوان فرستاده ویژه نیاز نیست. در بیانیه شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد گماشتن فرستاده ویژه آمده است که این شخص قرار است بدون تاثیرگذاری روی فعالیت یوناما، ماموریت خود را انجام دهد.

توماس وست، فرستاده ویژه ایالات متحده در امور افغانستان نیز به‌تازگی در نشستی با شماری از فعالان رسانه‌ای گفت فرستاده ویژه سازمان ملل متحد فردی باصلاحیت برای کار در امور افغانستان و در تردد میان پایتخت‌های کشورهای دخیل در امور این کشور خواهد بود.

نگرانی طالبان از انتصاب فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در امور افغانستان را که مهم‌ترین ماموریتش راه‌اندازی گفت‌وگوی ملی میان طالبان و مخالفان این گروه است می‌توان درک کرد. مقام‌های طالبان بارها گفته‌اند که با سلطه این گروه بر افغانستان، امنیت در سراسر این کشور برقرار شده است و «حتی یک متر خاک افغانستان در اختیار مخالفان نیست».

طالبان موجودیت جبهه مقاومت و جبهه آزادی افغانستان را که در بخش‌های مختلف، از‌جمله در مرکز و شمال این کشور، فعال‌اند نادیده می‌گیرند. این گروه همچنین سعی می‌کند تهدید فزاینده داعش خراسان را پنهان کند و روابطش با گروه‌های تروریستی بین‌المللی را انکار می‌کند.

حقوق زنان و دختران به‌صورت کامل در افغانستان نقض شده است؛ زنان در دوسال گذشته از صحنه فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی حذف شده‌اند، همه مدارس و دانشگاه‌ها به روی دختران و زنان مسدود شده‌اند و مدارس جهادی در بسیاری از شهرهای افغانستان برپا شده‌اند که براساس برنامه طالبان قرار است جایگزین مدارس مدرن شوند.

طالبان در بیش از دو سال گذشته از انزوای افغانستان در سطح بین‌الملل بهره برده‌اند، زیرا بدون دخالت قدرت‌های جهان و در نبود مخالفان قدرتمند توانستند برنامه‌های خود را اجرا کنند.

درحالی‌که طالبان تعیین فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور افغانستان را یک چالش تلقی می‌کنند، این اقدام می‌تواند برای مخالفان این گروه یک فرصت باشد.

هرچند مخالفان طالبان ضعیف، پراکنده و بدون برنامه‌اند و تاکنون نتوانسته‌اند توجه سازمان ملل متحد و قدرت‌های دخیل در امور افغانستان را جلب کنند، اما با وجود فعالیت جبهه‌های مقاومت ملی و آزادی و همچنین فعالیت مجازی شماری از رهبران سیاسی در محور نهادی به نام شورای مقاومت ملی برای نجات افغانستان، می‌‎توانند گزینه‌هایی برای حضور در مذاکرات برای آینده افغانستان باشند.

درصورتی‌که مخالفان طالبان تا پیش از منصوب‌شدن فرستاده ویژه سازمان ملل متحد و آغاز به فعالیت او برای راه‌اندازی گفت‌وگوی ملی، به اتحاد و توافقی برای آینده افغانستان دست یابند، ممکن است این فرصت به چالش واقعی برای رژیم انحصاری طالبان تبدیل شود، اما اگر جبهه‌ها و احزاب مخالف طالبان همچنان به‌عنوان جزیره‌های کوچک و جدا افتاده از هم موضع‌گیری‌های مختلفی در برابر طالبان داشته باشند، این فرصت نیز مانند ده‌ها فرصت دیگر هدر خواهد رفت.