برخی کارشناسان حوزه میراث فرهنگی از رهاسازی بخش باستانی شهر تاریخی «انشان»، پایتخت ایلامیان، خبر دادهاند که به تبدیلشدن این مکان به محل رهاسازی زباله منجر شده است.
کامیار عبدی، باستانشناس، روز پنجشنبه ۲۳ آذرماه سال ۱۴۰۲ در نشست «میراث جهانی چغازنبیل؛ ناگفتههای زیگورات» ضمن انتقاد از کمتوجهی به تاریخ و آثار تمدن ایلامیها خبر داد: «بخشهایی از شهر باستانی انشان، پایتخت ایلامیها به زبالهدانی بدل شده است.»
به گفته عبدی، «یکی از کارهای واجب آن است که ایلام را در تاریخ بیاوریم و از این حالت پسرعموی ناتنی تاریخ ایران خارج کنیم.»
این پژوهشگر همچنین با انتقاد از بیتوجهی به دوره تاریخی ایلامیها تاکید کرده است کتابهای حوزه ایران باستان تنها با تمرکز بر سه دوره هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان نوشته میشود و آریایی نبودن این قوم سبب شده است به اشتباه آنها را غیرایرانی قلمداد کنیم، درحالیکه باتوجهبه قرارداشتن زیستگاه آنان در جغرافیای ایران باید ایرانی شناخته شوند.
عبدی با اشاره به بهرهبردن عراق از آثار سومریها یادآوری کرد: «سومریها نیز با عراقیهای امروزی نسبتی ندارند، ولی در آن جغرافیا زندگی میکردند، پس بخشی از میراثفرهنگی عراق محسوب میشوند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این باستانشناس به تاثیر این موضوع بر رویکرد مدیران موزه ایران باستان نیز اشاره کرده و تصریح کرده است: «یکسری از اشیای ایلامی که در موزه ملی بهعنوان موزه مادر ایران نگهداری میشود، در بخش پیشازتاریخ است و یکسری دیگر در بخش دوران تاریخی.» چرا که به گفته عبدی، حتی کارشناسان این موزه نیز نمیدانند آثار دوره ایلامی را در چه بخشی طبقهبندی کنند.
کامیار عبدی در این نشست به ارزش تاریخی چغازنبیل در شوش بهعنوان اولین اثر ثبتشده میراث جهانی ایران اشاره کرد و یادآور شد که ایلامیها دو پایتخت در شوش و بخش انشان در استان فارس داشتهاند که اگرچه چغازنبیل بهعنوان اثر مهم تاریخی موردتوجه قرار دارد؛ اما بخش انشان تنها یک بار، پنج سال پیش از بهمن ۵۷، آمریکاییها کاوشهایی در آن انجام دادند.
این باستانشناس گفته است در جمهوری اسلامی نیز زیر نظر او دو فصل کاوش بر منطقه انشان انجام شده که با وجود نامهنگاریهای متعدد با مسئولان، در حال حاضر بخشی از آن زبالهدانی شده است.
مسئله نگاه مدیران وزارت میراثفرهنگی به میراثفرهنگی کمتر شناختهشده یا بهطور کامل مورد کاوش قرار نگرفته را میتوان در ماجرای بیاهمیت دانستن مناطق باستانی جستوجو کرد که با وجود تکمیل نشدن مراحل کاوش، پس از آبگیری سدهایی همچون خرسان ۳ و چمشیر در خطر زیر آب رفتن قرار داشتند.
با وجود هشدارهای متعدد کارشناسان میراث باستانی، مسئولان بر آبگیری سد چمشیر اصرار داشتند و مدعی شده بودند این مناطق ارزش کافی برای توقف آبگیری ندارند.
در ماجرای سد خرسان ۳ آنچه خشم علاقهمندان به تاریخ ایران را درپی داشت خطر نابودی بزرگترین گورستان باستانی ایران در منطقه سادات محمودی است. منطقهای که با وجود چند فصل کاوش و کشف نشانههای تمدنی و اشیای ارزشمند، به باور کارشناسان و باستانشناسان کماکان محتاج کاوشهای بیشتر است که به نظر میرسد سرنوشت این منطقه نیز بناست در چشمبستن تعمدی مدیران وزارت میراثفرهنگی راهی جز فراموششدن نداشته باشد.
همچنین باید در نظر داشت که شهر انشان تنها محوطه باستانی ارزشمند رهاشده نیست و اردیبهشت ماه سال جاری نیز رئیس گروه باستانشناسی دانشگاه رازی کرمانشاه از تخریب بخشهایی از محوطه باستانی «تپه سراب» کرمانشاه خبر داد و گفت این محوطه با قدمت تمدنی احتمالی ۹۰۰۰ ساله، به حال خود رها شده است و اقدامی برای کاوش در ان انجام نمیشود.
شرایطی که به استناد اخبار سالهای اخیر در مورد مناطقی همچون گور دخمههای باستانی اهواز یا تپههای حصاریه نیز صورت گرفته است و تمامی این مناطق ارزشمند یا به بهانههای جادههسازی و ریلگذاری راهآهن و گسترش مناطق صنعتی تخریب یا فراموش شدهاند.