محبوبه سراج، فعال حقوق زنان و مدیر اجرایی مرکز آموزش مهارت‌های زنان در افغانستان، جایزه دوسالانه برابری جنسیتی فنلاند را به دست آورد. دولت فنلاند می‌گوید، این جایزه که با اهدای مبلغی معادل ۳۰۰ هزار یورو همراه است، به پاس تلاش‌های محبوبه سراج در حمایت از زنان و ایجاد پناهگاه‌های امن در افغانستان و اشتغال‌زایی برای آنان، به او اعطا شده است. 

به گزارش خبرگزاری «یلی فنلاند»، پتری اورپو، نخست‌وزیر فنلاند، در مراسمی که بعدازظهر دوشنبه، ۱۱ دسامبر (۲۰ آذر)، برای اعطای این جایزه برگزار شد، گفت که زنان و دختران در افغانستان با آزار‌واذیت جنسیتی رو‌به‌رویند. او افزود: «فنلاند ۲۰ سال با حدت از برابری جنسیتی و حقوق زنان در افغانستان حمایت کرده است و این کشور مدتی طولانی بزرگ‌ترین دریافت‌کننده کمک‌های توسعه‌ای فنلاند بود. فنلاند تا حد امکان به این حمایت مهم ادامه می‌دهد.»

سانی گران لاسونن، وزیر امنیت اجتماعی فنلاند، نیز گفت که شرایط در افغانستان، به ویژه برای زنان و سازمان‌هایی که از حقوق آن‌ها دفاع می‌کنند، بسیار دشوار است، و این مسئله، اهمیت فعالیت‌های دریافت‌کننده جایزه امسال و شهامتی که مستلزم این عرصه است، بیشتر اثبات می‌کند.

محبوبه سراج که این جایزه را به دست آورده است، نیز گفت که خشونت خانوادگی در افغانستان در تاریک‌ترین مراحل است. او افزود که اکثریت دختران و زنانی که به مرکز او رجوع می‌کنند، خشونت را با گوشت و پوست خود احساس کرده‌اند و برخی با گوش و دماغ بریده یا دست و پای شکسته به این مرکز آمده‌اند. 

سراج گفت:«بیشتر زنانی که در این پناهگاه‌ها جا می‌گیرند، از خشونت‌های خانواده یا همسر گریخته‌اند، یا دخترانی‌اند که برای جلوگیری از ازدواج اجباری، از دست والدین خود فرار می‌کنند.» او افزود که با وجه مالی این جایزه به افغانستان برمی‌گردد و آن را برای پروژه‌ای صرف خواهد کرد که برای زنان مفید باشد، زیرا همه زنان [افغان] می‌دانند که این جایزه برای همه آنان بوده است. 

محبوبه سراج پیش از این نیز برای دریافت جایزه صلح نوبل نامزد شده بود، اما به آن جایزه دست نیافت و نرگس محمدی، فعال حقوق زنان از کشور ایران، جایزه صلح نوبل ۲۰۲۳ را به دست آورد.

با این حال، شماری از فعالان حقوق زنان افغانستان، از رویکرد سراج در مواجهه با گروه طالبان انتقاد می‌کنند. آنان می‌گویند که خانم سراج با گروه طالبان رابطه نزدیک دارد و می‌کوشد در برابر افکار عمومی بین‌المللی از این گروه قبح‌زدایی کند. زمانی که محبوبه سراج برای دریافت جایزه صلح نوبل نامزد شد، «جنبش زنان معترض افغانستان» نامه‌ای به انستیتو تحقیقات نوبل فرستاد و از این سازمان خواست که نام را از فهرست نامزدهای دریافت جایزه حذف کند، زیرا به باور آنان، محبوبه سراج نه‌تنها از زنان معترض افغان و فعالان حقوق بشر که به زندان‌های طالبان افتاده‌اند حمایت نکرده است، بلکه در نشست‌های متعدد بین‌المللی، عملکرد طالبان را توجیه کرده است.

منتقدان سراج می‌گویند که او با وجود درک برخورد خشونتبار طالبان با زنان و دختران و محرومیت آنان از همه حقوق انسانی، خواهان به‌رسمیت شناخته‌شدن رژیم این گروه است و می‌گوید که جهان با آنان وارد گفت‌و‌گو شود. با این حال، سراج همچنان بر دیدگاه خود و ضرورت تعامل با طالبان اصرار می‌ورزد و می‌گوید که در وضعیت کنونی چاره‌ای جز گفت‌و‌گو با طالبان وجود ندارد. 

جایزه برابری جنسیتی فنلاند، هر دو سال یک بار به چهره‌ای از فعالان حقوق بشر داده می‌شود. اعطای این جایزه از ۲۰۱۷ آغاز شده و در کنار تندیس ویژه‌ آن، جایزه‌ای نقدی نیز به برنده تعلق می‌گیرد. برای دریافت جایزه برابری جنسیتی در ۲۰۲۳ حدود ۵۰۰ تن از سراسر جهان نامزد شده بودند که در نهایت، داوران محبوبه سراج را شایسته دریافت آن دانستند.