درخواست اردن برای انتقال سیستم‌های دفاع هوایی پاتریوت از واشنگتن نشان‌دهنده نگرانی فزاینده این کشور در مورد گرفتار شدن در درگیری‌های اخیر خاورمیانه است. در صورتی که جنگ غزه به ایران و شبه‌نظامیان منطقه‌ای مورد حمایت جمهوری اسلامی کشیده شود، مرزهای پادشاهی اردن نیز تحت الشعاع آن قرار خواهد گرفت.

خبرگزاری رویترز با انتشار گزارشی به بحران اخیر خاورمیانه در جنگ حماس و اسرائیل و همچنین نقش جمهوری اسلامی پرداخته است. اردن با سوریه و عراق همسایه است، هر دو کشوری که ایران در آن‌ها پایگاه‌های فعال دارد. این کشور جنگ اسرائیل علیه حماس، یکی دیگر از متحدان جمهوری اسلامی را با هشداری روبه‌افزایش نظاره‌گر بوده است.

ملک عبدالله صراحتا در مورد نگرانی خود از اینکه این درگیری می‌تواند باعث آوارگی جدید فلسطینی‌ها به پادشاهی اردن شود، صحبت کرده است. این کشور پیش از این محل زندگی جمعیت زیادی از فلسطینی‌هایی بود که در زمان ایجاد اسرائیل در سال ۱۹۴۸ از سرزمین خود بیرون رانده شده بودند.

اما مقام‌های ارشد سابق اردنی و یک منبع آگاه امنیتی در گفت‌وگو با رویترز اعلام کردند که اردن اکنون به‌دلیل اینکه ایران و گروه‌های نیابتی آن ممکن است درگیر آتش‌افکنی گسترده‌تری در خاورمیانه شوند، برای سخت‌افزار دفاعی پیشرفته‌تر و پشتیبانی ایالات متحده درخواست کمک می‌کند.

مامون ابونوار، ژنرال سابق نیروی هوایی اردن، می‌گوید: «اردن برای محافظت از خود به این سلاح‌ها نیاز دارد، اما این به نفع ایالات متحده نیز است و یک عامل بازدارنده کلیدی مقابل ایران است. با حضور این شبه‌نظامیان سرکش و بی‌کنترل، بیایید بگوییم که اگر آن‌ها شروع به حمله به اسرائیل در یک درگیری گسترده کنند، ما در وسط این درگیری گیر می‌افتیم.»

سخنگوی ارتش اردن روز یکشنبه گفت که امان درخواست کرده است که موشک‌های پاتریوت آمریکا در اردن مستقر شود. واشنگتن آخرین بار در سال ۲۰۱۳ سیستم دفاع هوایی را در اردن مستقر کرد. اعلام اردن از درخواست پاتریوت در حالی صورت می‌گیرد که امان روابط دفاعی خود را با واشنگتن عمیق‌تر می‌کند. این کشور در حال حاضر، فهرستی از تجهیزات سفارشی ایالات متحده برای ارتش خود از جمله ۱۲ هواپیمای جنگی اف-۱۶، ساخت ایالات متحده دارد.

یک مقام امنیتی در اردن که نخواست نامش فاش شود، گفت: «انتظار دارم که ما شاهد پاسخی سریع‌تر به درخواست‌های طولانی‌مدت برای کل موجودی مهمات و تجهیزاتی باشیم که تحویل آن‌ها نسبتا کند بوده است.»

سخنگوی سفارت ایالات متحده در امان جزئیات بیشتری در مورد درخواست پاتریوت نداشت. آن‌ها گفتند واشنگتن با سازنده اف-۱۶ برای تحویل سفارش هواپیما کار می‌کند و گفتند که کمک نظامی ایالات متحده به اردن بیش از ۶۰۰ میلیون دلار در سال ارزش دارد.

ارتش ایالات متحده در ۲۱ اکتبر اعلام کرد که قصد دارد در پاسخ به حمله‌ها به نیروهای آمریکایی در منطقه، یک سیستم دفاعی منطقه‌ای با ارتفاع بالا و پاتریوت‌ها را به خاورمیانه بفرستد. ارتش آمریکا البته اشاره‌ای به محل دقیق استقرار این سامانه نکرد. پنتاگون از بیان اینکه آیا سامانه پاتریوت در اردن مستقر خواهد شد یا نه، نیز خودداری کرده است.

دولت اردن در ژانویه ۲۰۲۱ یک قرارداد دفاعی با ایالات متحده امضا کرد که به نیروهای آمریکایی «دسترسی بلامانع» به چندین تاسیسات نظامی اردن، مکان‌های ذخیره‌سازی تجهیزات و سایر تاسیسات می‌داد. ارتش ایالات متحده همچنین ارتش اردن را آموزش داده است.

سمیح المیثه، وزیر سابق اطلاعات اردن، گفت: «در مورد مرزهای ما با سوریه، تقویت دفاع ما با منافع ایالات متحده در منطقه‌ای که در آن توانمندی‌های ارتش اردن افزایش یافته، هماهنگ است.»

او که اطلاعات نزدیکی از تفکر امنیتی و سیاسی اردن دارد، گفت که امان برای دفاع از خود در برابر شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی که قدرت خود را در مرزهای اردن با عراق و سوریه تقویت می‌کنند، نیاز به حمایت دارد. او همچنین اعلام کرد که نیروهای نظامی و امنیتی اردن مصمم‌اند از سوءاستفاده هر طرف برای دستیابی به یک پیشرفت امنیتی جلوگیری کنند.

نفوذ رو به‌ رشد ایران

نفوذ ایران بین همسایگان اردن در دو دهه گذشته افزایش یافته است. حمله به عراق به رهبری ایالات متحده در سال ۲۰۰۳، که باعث سرنگونی صدام حسین شد، به ایران اجازه داد تا نفوذ خود را در آنجا گسترش دهد. از زمان شروع جنگ غزه، شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران به نیروهای آمریکایی در عراق حمله کرده‌اند، از جمله حمله پهپادی به پایگاه هوایی عین‌الاسد عراق که روز سه‌شنبه رخ داد.

نفوذ ایران در سوریه از زمانی که متحدانش، از جمله حزب‌الله لبنان، به بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، برای سرکوب شورشی که در سال ۲۰۱۱ آغاز شد، کمک کردند، گسترش یافته است. یک تجارت پر رونق قاچاق مواد مخدر نیز در کنار آن برای این گروه‌ها شکل یافته است.

علاوه بر این، گروه حوثی یمن که مورد حمایت جمهوری اسلامی است روز سه‌شنبه اعلام کرد که در ماه اکتبر چندین بار به سمت اسرائیل موشک شلیک کرده است، از جمله روز سه‌شنبه زمانی که اسرائیل اعلام کرد یک هدف هوایی را در منطقه ایلات در دریای سرخ، جایی در کنار مرز اردن و شهر عقبه ساقط کرده است.

سعود الشرافت، سرتیپ سابق اداره اطلاعات عمومی اردن، گفت: «به دست آوردن پاتریوت‌ها اکنون با توجه به تشدید تنش از طرف نیروهای نیابتی ایران که به تدریج حمله‌های پهپادی خود را افزایش می‌دهند و از سوریه، عراق و یمن راکت شلیک می‌کنند، تحت فشار است.»

او همچنین اعلام کرد که ارتش و نیروهای امنیتی اردن در حال ترسیم سناریوهایی در صورت گرفتار شدن در تیراندازی از هر یک از مرزهای خودند.