از سال ۲۰۰۳ که آمریکا به عراق حمله کرد، اشتباهات مکرر دولت و دستگاه‌های رهبری آمریکا راه را برای گسترش نفوذ ایران در این کشور هموار کرده است. به همین گونه، شاید ترور غیرمنتظره قاسم سلیمانی و رهبر شبه‌نظامیان حشدالشعبی برای ایالات متحده یک دستاورد تاکتیکی بوده باشد، اما در واقع برای ایران یک پیروزی استراتژیک دیگر است.

در ماه‌های اخیر، مردم عراق از طریق اعتراض‌های سراسری علیه نفوذ خارجی در کشور و فساد دولتی، گام‌های مهمی برداشته‌اند. برای بسیاری، هدف این اعتراض‌ها تضعیف نفوذ ایران در امور عراق بوده است: شعار «ایران بیرون» به کرّات در خیابان‌های عراق شنیده می‌شد. اما تهاجمات هفته گذشته آمریکا - از جمله قتل ۲۵ شبه نظامی تحت حمایت ایران در عراق و ترور قاسم سلیمانی و المهندس از طریق حمله هوایی، برای بسیاری از عراقی‌ها هسته نارضایتی‌ها از ایران را به سوی آمریکا منحرف کرده است. 

از اکتبر سال گذشته تاکنون، اعتراض‌های مردم عراق پارلمان این کشور را - که قادر به یافتن راه حل واقعی برای مسایل نبوده است، در عمل فلج کرده بود. اما ترور سلیمانی و المهندس، دولت عراق را که دچار شکاف‌های عمیق و کاغذبازی و کندی کار بود، به حرکت درآورده است و با هدف تضعیف حضور آمریکا، به سرعت متحد کرده است. روز جمعه، عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق - به روایتی زیر فشار ایران - دستور داد تا پارلمان حضور سربازان آمریکا در این کشور را به شور بگذارد. روز یکشنبه، پارلمان عراق رای داد که کلیه نیروهای نظامی ایالات متحده باید خاک عراق را ترک کنند. رئیس جمهوری آمریکا دونالد ترامپ، قادر به جلوگیری از رای پارلمان عراق نبوده‌اند. 

به‌رغم تلاش‌های شدید رئیس جمهوری ترامپ (و تهدید به تحریم)، به نظر می‌رسد که دولت عراق خود را به اعمال مصوبه پارلمان متعهد کرده است. قرار است امروز عبدالمهدی، بی‌توجه به تحریم‌های پیشین آمریکا علیه عراق، که این کشور را فلج کرد و بیش از ۵۵۰ هزار کودک عراقی را به کام مرگ سپرد، با متیو توئِلِر، سفیر آمریکا در بغداد، ملاقات کند و تصمیم به اِعمال اخراج سربازان آمریکایی را به او ابلاغ کند.

برخلاف افراد ارتش ایالات متحده، دیپلمات‌های آمریکایی هم‌اکنون خاک عراق را ترک کرده‌اند. کنسولگری‌های ایران و آمریکا در بصره در سال ۲۰۱۸ در اعتراض‌های ضد دولتی عراق مورد حمله قرار گرفت، و اگرچه کنسولگری آمریکا همچنان به حال تعطیل باقی ماند، ایران کمی پس از آن واقعه کنسولگری خود را در ساختمان جدیدی بازگشایی کرد. سفارت آمریکا در بغداد که تنها با چند کارمند به امور لازم می‌پرداخت، با حمله هوایی آمریکا علیه سلیمانی و المهندس، و در پی حمله شبه‌نظامیان معترض، تخلیه شد. به همین گونه، روز شنبه، تعدادی از کارکنان بریتانیایی سفارت این کشور در بغداد نیز کشور را ترک کردند. هم وزارت خارجه آمریکا و هم وزارت خارجه بریتانیا، به شهروندان‌شان در عراق توصیه کردند که به فوریت خاک عراق را ترک کنند. و بدین ترتیب، در عمل پیروزی از آن ایران شد. 

عراقی‌ها که با شکایاتی موجه از تخطی و تجاوز ایران در امور داخلی کشورشان شکایت داشتند، در ارتباط با ترور ارشدترین فرمانده ارتش ایران سکوت پیشه کرده‌اند. اعتراض‌های خیابانی جای خود را به راهپیمایی سوگوارانی داده است که بار دیگر، شعار «مرگ بر آمریکا» سر می‌دهند. حضور سیاستمداران برجسته عراقی در مراسم سوگواری سلیمانی و مهندس، از جمله نخست‌وزیر کنونی، به معنای همبستگی عراق با ایران در سطوح بالاست.

هرچند سلیمانی شخصیتی تفرقه‌انداز در عراق بود، بار دیگر از آمریکا، برای قدرتمندترین گروه شبه‌نظامی عراق، یک دشمن ساخته است. مقتدی صدر که در گذشته سال‌ها نماد شورش در عراق بود و برخوردهای خشونت‌بار با ارتش آمریکا را ترغیب می‌کرد، تا هفته‌های اخیر، وزنه «آرامش» در عراق محسوب می‌شد. اما او نیز در واکنش به اقدام آمریکا در تجاوز به حق حاکمیت عراق، نیروهای خود موسوم به ارتش مهدی (جیش المهدی) را مجددا فعال کرده است و خواهان نیروی مقاومتی شده است که سربازان آمریکا را از عراق بیرون براند. در سال‌های اخیر، شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در عراق، برای دستیابی به قدرت با دیگر گروه‌ها در رقابتی سخت بوده‌اند، اما اکنون این گروه‌ها به گونه‌ای بی‌سابقه زیر چتر یک دشمن واحد متحد شده‌اند.

ترور سلیمانی و المهندس، مُهری است بر پانزده سال حملات هوایی آمریکا علیه عراق. این حملات از جانب جمیع رؤسای جمهوری آمریکا - از زمان زمامداری جورج بوش پدر، جریان داشته است. قابل درک است که بسیاری از عراقی‌ها نسبت به آمریکا احساسات منفی دارند. حملات هوایی اخیر، مؤید این عدم اعتماد است. حرکتی که هدف آن تضعیف ایران بود، احتمالا نتیجه‌ای عکس به بار آورده است.