موشک‌ فراصوت چیست و چقدر قدرت دارد؟‌

روسیه درحال تجهیز زیردریایی‌های هسته‌ای جدید خود به موشک‌های فراصوت است

تصویر برگرفته از ویدیوی منتشرشده (۲۰۲۲) از یک موشک کروز مافوق‌صوت زیرکون درحال شلیک- Russian Defense Ministry/Handout via Reuters

رئیس بزرگ‌ترین [شرکت] کشتی‌سازی روسیه گفت این کشور درحال تجهیز زیردریایی‌های هسته‌ای جدید خود به موشک‌های فراصوت زیرکون (Zircon) است.

الکسی رحمانوف، مدیر اجرایی شرکت کشتی‌سازی یونایتد، به آر‌آی‌ای [خبرگزاری دولتی روسیه] گفت: «زیردریایی‌های هسته‌ای چندمنظوره طرح یاسن-ام (Yasen-M) به‌طور منظم به سامانه موشکی زیرکون مجهز خواهند شد.»

«کار تجهیز دارد انجام می‌شود.»

زیردریایی‌های کلاس-یاسن که با نام پروژه ۸۸۵ام نیز شناخته می‌شوند، زیردریایی‌های مجهز به موشک کروز هسته‌ای‌اند که برای جایگزینی زیردریایی‌های حمله هسته‌ای دوران شوروی به‌مثابه بخشی از برنامه نوسازی ناوگان نیروی دریایی روسیه ساخته شده‌اند.

موشک‌های فراصوت زیرکون مستقر در دریا، بردی معادل ۹۰۰ کیلومتر دارند و می‌توانند با سرعتی چند برابر سرعت صوت حرکت کنند که این امر دفاع دربرابر آن‌ها را بسیار دشوار می‌کند.

موشک فراصوت چیست؟‌

گویا موشک‌های فراصوت، مانند موشک‌های زیرکون یا کینژال («خنجر») که گفته می‌شود نیروی هوایی روسیه پیشتر در جنگ خود در اوکراین از آن‌ها استفاده کرده بود، نماینده نسل بعدی تسلیحات هستند.

کینژال با سرعت‌های فوق‌العاده بالا – تا ده برابر سرعت صوت یعنی حدود ۱۲ هزار و ۸۷۴ کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کند. در مقایسه، یک موشک کروز فروصوت مانند موشک تاماهاوک نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا با سرعت نسبتا کند ۸۸۵ کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کند.  

کینژال معمولا روی جت جنگنده میگ۳۱ (Mig-31K) سوار می‌شود و می‌تواند تا فاصله حدودا ۲ هزار کیلومتری را هدف قرار بدهد، سرعت این موشک، قدرت رزمایش حین پرواز و توانایی پرواز در ارتفاع پایین ردیابی‌اش را با استفاده از رادار دشوار می‌کند و به همین دلیل، متوقف کردن آن تقریبا ناممکن است.

شاید نگران‌کننده‌تر از همه این باشد که کینژال می‌تواند یک کلاهک هسته‌ای و نیز یک ماده منفجره متعارف حمل کند، راهبردی که بیم آن می‌رفت روسیه به آن متوسل شود، چون جنگ روسیه به‌دلیل مقاومت قهرمانانه مردم محلی که متحدان بین‌المللی‌ آن‌ها را به‌خوبی مسلح کرده‌اند ناامیدکننده‌تر و طولانی‌تر از حد انتظار شده است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

کدام کشورها این موشک را دارند؟‌

استرالیا، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا که به نام کشورهای آکوس (Aukus) شناخته می‌شوند، پیش‌تر برنامه‌ای را اعلام کرده‌اند که از طریق آن قصد دارند ائتلاف نظامی‌شان را گسترش داده و در توسعه موشک‌های فراصوت و سلاح‌های ضدفراصوت همکاری کنند.

در آوریل ۲۰۲۲، اسکات موریس و بوریس جانسون، نخست‌وزیران وقت استرالیا و بریتانیا، با صدور بیانیه‌ای مشترک به جو بایدن پیوستند، براساس این بیانیه، کشورهای آن‌ها «در زمینه موشک‌های فراصوت و ضدفراصوت، و قابلیت‌های جنگ الکترونیک و نیز افزایش تبادل اطلاعات و تعمیق همکاری در زمینه نوآوری‌های دفاعی، همکاری سه‌جانبه جدیدی را آغاز خواهند کرد.»

«این ابتکارها به تلاش‌های موجود ما برای تعمیق همکاری در زمینه قابلیت‌های سایبری، هوش مصنوعی، فناوری‌های کوآنتومی و قابلیت‌های دیگر زیر دریا اضافه می‌شود.»

پیمان آکوس در ابتدا برای تمرکز بر توسعه زیردریایی‌های هسته‌ای با نگاهی به تهاجم احتمالی چین به اقیانوس آرام امضا شد، اما اکنون تمرکز آن به سمت تهدید ناشی از ولادیمیر پوتین معطوف شده است.

وزارت دفاع روسیه پیش‌تر گفته بود که نیروهایش در این درگیری موشک‌های بالستیک فراصوت شلیک کرده‌اند و ادعا می‌کند که یک انبار سوخت در شهر میکولایف [در ساحل] دریای سیاه و یک انبار زیرزمینی مهمات در غرب ایوانو-فرانکیفسک را منهدم کرده‌اند.

کارآیی این موشک‌ها چقدر است؟

پاول فلگنهاور، تحلیل‌گر نظامی می‌گوید که استفاده از چنین تسلیحاتی تفاوت چندانی در میدان جنگ نخواهد داشت و ارزش واقعی آن‌ها «ایجاد اثر روانی و تبلیغاتی خاص» است.

به عبارت دیگر، وحشت‌افکنی.

پوتین به سرمایه‌گذاری روسیه برای اینگونه تسلیحات «شکست‌ناپذیر» مباهات کرده و این کار را پاسخی می‌داند به آنچه درنظرش گسترش نظامی ناتو در همسایگی کشورش در اروپای شرقی قلمداد می‌شود.

گفته می‌شود که ایالات متحده و چین روی نسخه‌های خود از این سلاح کار می‌کنند و گویا نیروی دریایی بریتانیا و فرانسه نیز از سال ۲۰۱۱ برای ساخت یکی از آن‌ها به نام پرسئوس همکاری می‌کنند، هرچند انتظار نمی‌رود تا حدود هفت سال دیگر بتوان از این سلاح استفاده کرد.

در ایالات متحده آمریکا چه می‌گذرد؟

اندرو هانتر، معاون دبیر گروه تدارکات نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا، در ماه مارس امسال به سیاستمداران گفت که گروه او پس از پایان مرحله نمونه‌سازی، به خرید سلاح واکنش سریع پرتاب هوایی فراصوت AGM-183A ادامه نخواهد داد. ‌

حین آزمایش سلاح‌ها مشکلاتی پدید آمد.

هانتر در شهادتی کتبی، به کمیته فرعی نیروی هوایی و نیروی زمینی تاکتیکی مجلس نمایندگان گفت که این گروه قصد دارد دو پرواز آزمایشی همه‌جانبه برنامه ای‌آرآردبلیو (ARRW) [سلاح واکنش سریع هواپایه] را به پایان ببرد و اطلاعاتی جمع‌آوری کند که ممکن است به برنامه‌های فراصوت آینده کمک کند.

© The Independent