کارگاه‌های سفالگری استالف؛ صنعت قدیمی زیر بار اقتصاد ضعیف منقرض می‌شود

از هشتاد خانواده سفالگر در استالف، اکنون به‌علت رکود بازار فقط سی خانواده به این کار ادامه ‏می‌دهند

سفالینه‌های استالف یکی از نمادهای افغانستان برای گردشگران است - Wakil Kohsar / AFP

صنعت سفالگری به شیوه امروزی در افغانستان پیشینه چندین صد ساله دارد. روستای سفالگران (کلالان) در شهرستان استالف از بیشتر از صد سال پیش یکی از بازارهای معروف صنایع سفالی در افغانستان بوده است. در این روستا ده‌ها کارخانه کوچک و متوسط ساخت ظروف سفالی وجود دارد که با ابتدایی‌ترین امکانات مشغول تولیدند.

بازار سفالگران استالف، که در حاشیه جاده خروج از استالف به سمت کابل واقع شده است، در بیست سال گذشته از بازارهای پررونق سفال‌فروشی بوده است، زیرا این صنعت مشتریان زیادی در میان هزاران شهروند خارجی داشت که در افغانستان در بخش‌های نظامی و غیرنظامی کار می‌کردند، یا برای سفرهای کاری به افغانستان می‌آمدند.

شهروندان خارجی اغلب ظروف و اشیای تزیینی سفالی را برای یادگار یا هدیه نمادین از افغانستان با خود به کشورهایشان می‌بردند و به این ترتیب بازار فروش صنایع سفالی رونق خوبی یافته بود.

عبدالحمید مهران، سفالگر استالفی، در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه گفت: «پیش از این، خارجی‌ها می‌آمدند و مردم از استان‌های دیگر برای دیدن استالف می‌آمدیند که یکی از مکان‌های باستانی و سرسبز مناسب برای گردشگری است.» او گفت که اکنون خبری از گردشگران خارجی نیست و گردشگران داخلی نیز توانایی خرید زیادی ندارند.

این در حالی است که شهروندان افغانستان علاقه‌مندی دیرینه‌ای به صنایع سفالی دارند و یادگارهایی از گذشته از این ظرف‌ها در خانه‌هایشان دارند که یادآور روزگاران آرام قدیم است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

ظروف سفالی در افغانستان بیشتر به «ظروف استالفی» یا «کاسه‌های استالفی» معروف است. این ظروف با استفاده از گل رس کوه‌های اطراف استالف و به کمک چرخ‌های سفالگری قدیمی ساخته می‌شوند که با دست و پا کار می‌کنند. سپس، آن‌ها را در مکان خاصی می‌گذارند که نیمه‌خشک شوند.

این ظروف پس از آنکه نیمه‌خشک شدند، با رنگ خاصی که محصول گیاهان مخصوص این منطقه است، رنگ‌آمیزی می‌شوند و سپس در تنورهای بزرگ گذاشته می‌شوند تا برای چند ساعت بپزند. آنچه از این تنورها بیرون می‌آید ظروفی با رنگ‌های لعابی دلپذیر است که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.

سفالگران خود نیز با عشق خاصی به این کار نگاه می‌کنند. آن را مایه برکت می‌دانند و به پاکیزگی و حرمت خاکی که از کوه‌های اطراف استالف می‌آورند و در این کوره‌ها شکل ظرف و گلدان و وسایل تزیینی به آ‌ن‌ها می‌دهند باور دارند.

با همه این‌ها، در حدود دو سال گذشته، پس از سلطه طالبان بر افغانستان و پتک سنگینی که بر فرق اقتصاد کشور فرود آمده است، چرخ‌های سفالگری نیز از جوش و خروش افتاده است. سفالگران استالف می‌گویند که بخش عظیمی از مشتریانشان کاهش یافته و ده‌ها کارگاه سفالگری در این منطقه بسته شده است.

تا پیش از سقوط دولت جمهوری و به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، در جاده معروف استالف، که مغازه‌های سفال‌فروشی آن را به مسیری خوش رنگ‌ورو تبدیل کرده است، بیشتر از ۸۰ مغازه کنارهم وجود داشت که همه به فروش محصولات سفالی مشغول بودند، اما اکنون کمتر از ۳۰ مغازه در این ناحیه باقی مانده است و این مغازه‌ها نیز هر روز مشتریان کمتری از قبل دارند.

سفالگران استالف که هنوز در مغازه‌هایشان فعال‌اند از بسته شدن بخش بزرگی از بازار ابراز ناراحتی می‌کنند و می‌گویند که اگر وضع به این منوال ادامه یابد، این صنعت آرام آرام ناپدید خواهد شد.

کمبود شدید نقدینگی در بازارهای افغانستان، توقف کمک‌های میلیاردی جامعه جهانی، و متوقف شدن فعالیت هزاران نهاد کوچک و بزرگ داخلی و خارجی در کشور، نرخ بیکاری را در افغانستان به بیشترین حد در بیست سال گذشته رسانده است. به همین علت، اقتصاد مردم به‌طور کلی دچار افت فاجعه‌باری شده است.

به گزارش سازمان ملل متحد، ۲۸.۸ میلیون نفر در افغانستان در حال حاضر نیازمند کمک‌اند و بدون حمایت بشردوستانه قادر به ادامه زندگی نیستند. این نشان می‌دهد که مردم در افغانستان عملا برای به دست آوردن خوراک روزانه تلاش می‌کنند و مشکل دارند. در چنین وضعی، مشاغل تزیینی همچون سفالگری و شیشه‌گری از رونق باز می‌ماند و سفالگران به فهرست افراد بیکار اضافه می‌شوند.

بیشتر از اقتصاد