ملا عبدالغنی برادر، معاون نخست‌وزیر، و ملا عبداللطیف منصور، وزیر انرژی و آب رژیم طالبان، روز شنبه، ۳۰ اردیبهشت، دو تونل را که برای انحراف مسیر آب سد بخش‌‌آباد در استان فراه واقع‌در غرب افغانستان ساخته شده‌اند، افتتاح کردند. این اقدام دو روز پس از سخنان تند ابراهیم رئیسی درمورد عملی‌نشدن حقابه ایران از رود هیرمند صورت گرفت و در آن مقام‌های طالبان بر ادامه تلاش‌هایشان برای استفاده از منابع طبیعی افغانستان جهت رشد و توسعه اقتصادی این کشور سخن گفتند.

سد بخش‌آباد روی رودخانه فراه قرار دارد و کار دو تونل انحرافی این سد برای آبیاری زمین‌های کشاورزی شهرستان‌های خاک‌سفید، پشت‌رود و بالابلوک در ماه‌های آخر حاکمیت دولت اشرف غنی آغاز شده بود. دولت پیشین افغانستان ابتدا قرارداد ساخت این سد را به یک شرکت پاکستانی سپرد و سپس آن را لغو کرد و این‌بار با شرکتی ایتالیایی قراردادی به هزینه ۴.۵ میلیون دلار منعقد کرد.

سد بخش‌آباد توانایی تولید ۷۲ مگاوات برق را دارد و اگر آب آن درست مدیریت شود، ۶۸هزار و ۵۹۰ هکتار زمین را آبیاری خواهد کرد. این سد ۸۱ متر ارتفاع و ظرفیت ۱۳۶۰ میلیون متر مکعب را دارد. 

دو تونل انحرافی که برای این سد ساخته شده، یکی به طول ۵۱۸ متر و دیگری به طول ۵۵۳ متر است و این تونل‌ها آب آن را از دل کوه‌ها عبور می‌دهند و به مناطق کشاوزی می‌رسانند. ملا برادر گفت کار روی بقیه قسمت‌های سد بخش‌آباد، ازجمله ساختن جاده و تولید برق از این سد، نیز آغاز خواهد شد.

ملا عبداللطیف منصور، وزیر انرژی و آب در کابینه طالبان، هم گفت حکومت این گروه سعی می‌کند از درآمدهایی که دارد، جریان کار این سد را مدیریت کند، اما به‌منظور جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای تکمیل این سد، یک حساب بانکی ویژه ایجاد کرده است و مردم می‌توانند کمک‌های خود را به این حساب واریز کنند.

او اطمینان داد که کمک‌های مردم به‌درستی برای ساخت‌وساز سد بخش‌آباد هزینه خواهد شد.

مهاجر فراهی، معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان، گفت کمپینی با هدف واگذاری یک ماه حقوق کارمندان دولت برای ساختن این سد آغاز می‌شود و خودش حاضر است یک ماه حقوق خود را برای این منظور، به حساب بانکی ویژه این سد واریز کند.

طرف قرارداد ساخت‌وساز سد بخش‌آباد، میرزامحمد کتوازی است؛ او بازرگانی است که در دولت پیشین افغانستان، معاون مجلس نمایندگان بود. کتوازی با سلطه طالبان بر افغانستان، مدتی در ایران اقامت داشت و آبان‌ماه ۱۴۰۰، همراه با حسن کاظمی قمی، فرستاده ویژه و سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل، از تهران به آنجا رفت. کتوازی در آن زمان در مصاحبه با ایندیپندنت فارسی گفت با طالبان مشکلی ندارد، چون پس از فروپاشی دولت پیشین، دیگر فعالیت سیاسی نمی‌کند و بر تجارت و برنامه‌های اقتصادی تمرکز کرده است.

کتوازی در برنامه افتتاح تونل‌های سد بخش‌آباد گفت که بقیه بخش‌های این سد نیز به‌سرعت اجرا می‌شود و شرکت او که مجهز به امکانات فنی مدرن است، با تمام تعهد به رژیم طالبان، در این زمینه کار می‌کند.

سد بخش‌آباد روی رود هیرمند که در روزهای اخیر تنش برسر حقابه ایران از آن بالا گرفته است، قرار ندارد، اما به نظر می‌رسد افتتاح تونل‌های انحرافی این سد در اوج تنش‌های لفظی میان سران طالبان و مقام‌های ایران، اقدامی نمادین و پاسخی به سخنان اخیر مقام‌های جمهوری اسلامی است. ملا عبدالغنی برادر در سخنرانی خود گفت با وجود اینکه بیمار است، در مراسم افتتاح تونل‌های این سد حاضر شده، چون پروژه‌هایی مانند سد بخش‌آباد برای او مهم است.

ملا عبداللطیف منصور، وزیر انرژی و آب طالبان، پیش از برگزاری مراسم افتتاح تونل‌های سد بخش‌آباد، از سد دهله در استان قندهار دیدن کرد. احتمال دارد وزیر انرژی و آب طالبان برای بررسی وضعیت سدهای کجکی و سلما به استان‌های هلمند و هرات نیز برود.

مقام‌های طالبان بارها در پاسخ به درخواست مقام‌های ایرانی در زمینه عملی‌‌کردن معاهده ۱۳۵۱ که حقابه ایران از رود هیرمند را تعیین کرده، گفته‌اند افغانستان با خشکسالی مواجه است و سدهای این کشور آب کافی ندارند. تاکید مقام‌‎های ایرانی است که این سخن طالبان باید ازسوی یک هیئت فنی راستی‌آزمایی شود و راه این کار بررسی سطح آب در سدهای افغانستان، به‌ویژه در سد کجکی، است.

در همین حال، برخی مقام‌های ایرانی، از جمله محمد سرگزی، عضو مجلس شورای اسلامی، معتقد است که طالبان در طول مسیر رود هیرمند مسیرهای انحرافی آب ایجاد کرده‌اند تا آبی به خاک ایران نرسد.