خبرهای مربوط به ناتراز بودن تولید و مصرف بنزین در ایران، واردات سوخت از روسیه با قیمت بالاتر از میانگین جهانی، ‌جمع‌آوری کارت‌سوخت‌‌های آزاد از جایگاه‌ها و زمزمه‌های تغییر سهمیه‌بندی بنزین گمانه‌ها را درباره اینکه دولت با چراغ سبز مجلس، برای افزایش قیمت بنزین خیز برداشته است، تقویت می‌کند. اگرچه برخی نمایندگان مجلس هرگونه افزایش قیمت بنزین را تکذیب کرده‌اند و دولت هم ادعا می‌کند که برای تغییر قیمت بنزین هیچ‌ برنامه‌ای ندارد، بررسی اخبار مربوط به سوخت و انرژی طی هفته‌های اخیر از این موضوع پرده برمی‌دارد که حاکمیت جز افزایش قیمت بنزین راه دیگری در مقابل خود نمی‌بیند ولی به دلیل نگرانی از تکرار تجربه سال ۹۸، قصد دارد ضمن سنجش تاب‌آوری جامعه، افزایش قیمت بنزین را از راه‌های میانبر مثل تغییر سهمیه‌ها و جمع‌آوری کارت‌‌سوخت‌های آزاد محقق کند.

بر مبنای گزارش شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی، روزانه بین ۱۱۲ تا ۱۱۵ میلیون لیتر بنزین در ایران تولید می‌شود که دست‌کم ۲۹ میلیون لیتر کمتر از میزان مصرف فعلی است. خبرگزاری رویترز به‌تازگی‌ در گزارشی، به نقل از سه منبع آگاه فاش کرد که روسیه از طریق راه‌آهن به ایران بنزین صادر می‌کند. در این گزارش آمده بود که در ماه‌های فوریه و مارس، ۳۰ هزار تن، معادل ۴۰ میلیون و ۵۳۰ هزار لیتر، بنزین و گازوئیل به ایران ارسال شده است.

واردات بنزین روسیه از آن جهت اهمیت دارد که ایران تا چند سال پیش خود جزو کشورهای صادرکننده بنزین بود اما اکنون نه‌تنها مجبور است بنزین وارد کند، بلکه شواهد نشان می‌دهد که بنزین روسیه را گران‌تر از قیمت میانگین جهانی می‌خرد. احمد معروف‌خانی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، روز یکشنبه ۲۷ فروردین در گفت‌وگو با سایت تجارت‌نیوز، خبر واردات بنزین از روسیه را تایید کرد و گفت که هر تن محصولات نفتی ۱۵۰ دلار گران‌تر از قیمت‌های جهانی به ایران وارد می‌شود. او همچنین گفت که ترکمنستان و ازبکستان نیز در ارسال سوخت روسیه به ایران نقش ایفا کرده‌اند.

سخنان این مقام اتحادیه صادرکنندگان نفت به آن معنا است که جمهوری اسلامی ایران بنزین وارداتی را دست‌کم ۲۰ درصد بالاتر از نرخ جهانی می‌خرد و در حالی‌ که روسیه بازار نفت خود را در جهان و به‌خصوص کشورهای اروپایی، به شکل گسترده‌ای از دست داده و حتی مجبور شده است فراورده‌های نفتی‌اش را با قیمت ارزان‌تری عرضه کند، در مواجهه با ایران گران‌فروشی هم می‌کند.

مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در ماجرای تولید و مصرف بنزین نیز مانند گاز و برق، مردم را به مصرف بی‌رویه متهم می‌کنند و به‌تناوب از ضرورت مدیریت مصرف سخن می‌گویند؛ اما کارشناسان تاکید می‌کنند که فقدان سرمایه‌گذاری و مدیریت مناسب در بخش تولید به ایجاد بحران انرژی و سوخت در ایران منجر شده است. سعید میرترابی، کارشناس حوزه انرژی، در گفت‌وگو با پایگاه خبری انتخاب، این موضوع را تایید کرد و گفت که سرمایه‌گذاری در بخش تولید به دلیل «زمان‌بر بودن» فعلا نتیجه نمی‌دهد و دولت در کوتاه‌مدت، جز واردات بنزین چاره‌ای ندارد؛ اما این کارشناس انرژی هم تاکید کرد که واردات بنزین روسیه با توجه به گران‌فروشی ۴.۵ میلیون دلاری این کشور منطقی نیست.

سال ۱۳۹۸ که نرخ بنزین با تصمیم سران سه قوه در جمهوری اسلامی ایران به سه هزار تومان افزایش یافت، قیمت دلار در محدوده ۱۲ هزار تومان بود اما اکنون بهای هر دلار آمریکا از ۵۰ هزار تومان عبور کرده است. دولتی‌ها می‌دانند که راهکار حل بخشی از مشکلات بودجه‌ای افزایش قیمت بنزین است اما چنین به نظر می‌آید که از تکرار تجربه سال ۱۳۹۸ به‌شدت نگران‌اند و به همین دلیل برای افزایش تدریجی قیمت بنزین به راه‌های میانبر متوسل شده‌اند؛ راه‌هایی مانند جمع‌آوری کارت‌سوخت‌های آزاد از جایگاه‌ها و تغییر سهمیه‌بندی‌ بنزین.

رسانه‌های داخلی ایران روز یکشنبه از جمع‌آوری کارت‌سوخت‌های ‌آزاد در جایگاه‌ها خبر دادند. خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، در گزارشی ادعا کرد که این طرح برای جلوگیری از «قاچاق سوخت» اجرا می‌شود. پیش‌تر هم طرح جمع‌آوری کارت‌‌سوخت‌ها در برخی دیگر از شهرها اجرا شده بود.

هادی بیگی‌نژاد، عضو کمیسیون انرژی از جمع‌آوری کارت‌سوخت‌ها دفاع کرد و گفت که براورد ما این است که برای ۹۰ درصد مردم، ۶۰ لیتر بنزین ۱۵۰۰ تومانی و بنزین سه هزار تومانی کفایت می‌کند. این نماینده مجلس درباره اینکه مردم مازاد نیاز خود را چگونه و با چه قیمتی باید تهیه کنند، توضیحی نداد و با سلب مسئولیت از مجلس گفت: «اینکه آیا سهمیه‌ها بیشتر شود یا دست بخورد اصلا به مجلس ربطی ندارد.»

به‌رغم اینکه مقام‌های دولتی و نمایندگان مجلس  خبرهای مربوط به افزایش قیمت بنزین را سراسیمه تکذیب می‌کنند، عملکرد آنان نشان می‌دهد مسیری که دولت در پیش گرفته است، نتیجه‌ای جز سردرگمی مردم و افزایش نرخ بنزین ندارد. بسیاری از کاربران رسانه‌های اجتماعی نیز طی روزهای اخیر این موضوع را تایید کرده‌اند.

جمع‌آوری کارت‌سوخت‌های آزاد از جایگاه‌ها دو سناریو احتمالی عرضه سوخت را تقویت می‌کند؛ سناریو نخست این است که افراد باید مازاد نیاز خود را به نرخ آزاد و بالاتر از سه هزار تومان تهیه کنند و طبق سناریو دوم، هم شهروندان بر مبنای سقف تعیین‌شده نمی‌توانند بیش از مقدار سهمیه‌ بنزین مصرف کنند که این روش نیز با شعار مبارزه با قاچاق که دولتی‌ها ادعای آن را مطرح می‌کنند، منافات دارد؛ زیرا رانت، قاچاق و فساد به همراه دارد.