احیای سیستم آموزش و پرورشی که خمرهای سرخ نابود کردند

آدم‌ها را وادار می‌کردند قبر خودشان را بکنند و بعد اعدام‌شان می‌کردند

نسل کاملی از کودکان کامبوجی در دوران حکومت خمر سرخ یا سال‌های بعد از آن از مدرسه محروم بودند - Paddy Dowling

عکاس خبری، پدی داولینگ، با معلمی که دوران وحشت‌زای حاکمیت پول‌پوت را از سر گذرانده است و کودکانی که اکنون مدرسه برای‌شان حکم هدیه‌ای گران‌بها دارد، دیدار کرده است.

خانم سامفی ۷۲ ساله، معلم سابق دبستان، در حومه بی‌سروصدای پنوم پنه پشت میز غذاخوری‌اش نشسته است. او به ما یادآوری می‌کند که همین ۴۰ سال پیش بود که حکومت خِمِر سرخ، به رهبری خودکامه ملی‌گرا و مارکسیستی چون پول‌پوت، حدود دو میلیون نفر را به کام مرگ فرستاد.

 

حکومت موسوم به «کامبوج نوین» فقط چهار سال یعنی از ۱۹۷۵ تا۱۹۷۹ دوام آورد، اما بر بیش از دو هزار سال تاریخ کامبوج خط بطلان کشید. تجربه مهندسی اجتماعی پول‌پوت برای ایجاد «نژاد برتر» به شکست انجامید و کشوری کمابیش از پا درآمده را بر جا گذاشت، که اکنون در تکاپوی رهایی یافتن از ظلمات، سبعیت و وحشت نسل‌کشی است.

خمِرسرخ، درهای کامبوج را به دنیای بیرون بست. تمام ساکنان شهرهای بزرگ، از جمله پنوم پنه را از شهرها‌شان بیرون کرد. حتی آموزگارانی چون سامفی را به شهرستان‌ها تبعید کرد تا تحت سبعیت آن حکومت، کار کنند.

کارهای حکومت خمرسرخ فراموش‌نشدنی است. شبی سامفی زیر سایبان ستارگان، از یکی از گروه‌های بسیاری که برای ساماندهی شالیزارها به کار گرفته شده بودند، جدا شد. در مسیر میان‌بر به سوی خانه، وارد جنگل‌های انبوه استان پورسات شد و تمام فکر و ذکرش این بود که خودش را به فرزندانش برساند که در خانه به حال خود رها‌شان کرده بود. با به یاد آوردن منظره‌ای که در آن شب دید، هنوز بعد از گذشت ده‌ها سال نمی‌تواند احساسات خود را مهار کند. در زیر نور ماه سایه‌های هم‌روستایی‌های‌اش را دید که در صفی دراز، دست‌بسته و دهان‌بسته زانو زده بودند. خانم سرهنگ جوانی، سرهای آنان را یکی یکی می‌برید و بعد جنازه‌شان را با لگد به درون گودالی مملو از گل و لای می‌انداخت.

سامفی می‌گوید: «خیلی وقت‌ها آدم‌ها را وادار می‌کردند قبر خودشان را بکنند و بعد اعدام‌شان می‌کردند. هرکسی را که به نظرشان دشمن حکومت بود، می‌کشتند. بقیه هم از گرسنگی، بیماری یا کار بیش از حد می‌مردند. همسرم که معلم بود و دختر ۲۰ روزه‌ام از آن‌هایی بودند که تلف شدند.»

در «کامبوج نوین» نقش‌ها در ساختار طبقاتی برعکس شده بود. در آن حکومت، مناصب بلندپایه را به ستون فقرات کارگری کشور سپردند تا تغییرات اجباری را پیش ببرند. دانش‌آموختگان را به شیوه‌ای سامان‌مند حذف کردند؛ یعنی دانشجویان، معلمان، پزشکان و حتی آن‌هایی که فقط عینک به چشم داشتند، تحت پیگرد قرار گرفتند و به قتل رسیدند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

آنهایی هم که آن‌قدر بخت یارشان بود که زنده بمانند، در هراس زندگی کردند و برای آن که کم‌سواد جلوه کنند تا شناسایی نشوند، سعی می‌کردند از واژگان ساده استفاده کنند. طبق گزارش دانشگاه پنوم پنه، از هزار دانشگاهی این کشور فقط ۸۷ نفر جان سالم به در بردند. اما سامفی به‌رغم خطراتی که وجود داشت، از قلم و دفتر دست برنداشت، چون امیدوار بود که روزی در بازسازی کشورش از این مؤلفه‌های سازنده کمک بگیرد.

حمله عمدی حکومت به آموزش و پرورش، چنان طراحی شده بود که خسارات‌ها جبران‌ناپذیر باشد. آنها تقریباً ۹۰ درصد مدارس را نابود کردند. پس از آن که خمر سرخ سرنگون شد، تمام وجوه جامعه و به‌ویژه آموزش و پرورش، به بازسازی نیاز داشت. امروز در کامبوج قسمت اعظم تهی‌دستان هم‌چنان بی‌سواد هستند. نسل کاملی از کودکان در دوران حکومت خمر سرخ یا سال‌های بعد از آن، از مدرسه محروم بودند.

وقتی پدر و مادرها خودشان مدرسه نرفته باشند و از تأمین غذای فرزندان‌شان ناتوان باشند، بخت مدرسه رفتن بچه‌ها ناچیز خواهد بود. همین بی‌پولی خانوارها و ناتوانی در تأمین لوازم مدرسه، مثل کتاب و پوشاک و پرداختن شهریه‌های غیررسمی مدارس، عامل بالا بودن شمار کودکان مدرسه‌نرفته در کامبوج در سطح دبستان بوده است. طبق برآورد یونسکو، این شاخص در سال ۲۰۱۸ بیش از ۱۸۶ هزار نفر بوده است.

بسیاری از کامبوجی‌ها که در دوران آن حکومت به روستاها نفی‌بلد شده بودند، در جست‌وجوی فرصت‌های اقتصادی بهتر و برای بازسازی زندگی‌شان به شهرها برگشته‌اند، ولی بسیاری از آن‌ها به علت بی‌سوادی نتوانسته‌اند شغل باثباتی پیدا کنند. بسیاری از آن‌ها به خاطر آن که ملکی نداشته‌اند، مجبور شده‌اند در سکونت‌گاه‌های فقیرنشین شهر زندگی کنند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

دکتر ماری جوی پیگازی، مدیر اجرایی برنامه جهانی سوادآموزی به کودکان(EAC) در بنیاد ارجحیت آموزش و پرورش (EAA)، می‌گوید: «تمرکز بر فراهم‌سازی و حفظ آموزش و پرورش، به حاشیه‌ای‌ترین کودکان کمک می‌کند تا به حقوق‌شان برسند، رفاه‌شان را افزایش می‌دهد و آینده بهتری برای آن‌ها فراهم می‌کند. این موضوع به‌خصوص در کشورهایی مثل کامبوج اهمیت دارد که بازسازی سامانه‌های قوی آموزش و پرورش در دوران پس از مناقشه، فرایندی طولانی و دشوار است.»

بنیاد EAA متعهد شده است که در قالب برنامه EAC تعداد ۱۰.۴ میلیون نفر کودک محروم از مدرسه را در ۵۰ کشور جهان در دبستان‌ها نام‌نویسی کند. بنیاد EAA و کنسرسیوم کودکان محروم از مدرسه کامبوج (CCOSC)، وابسته به سازمان یاری و اقدام بین‌المللی(AEAI)، توانسته‌اند در مرحله اول مشارکت‌شان ۵۷ هزار و ۴۴۸ کودک محروم از مدرسه را تحت پوشش قرار دهند و برای کودکانی که دچار چرخه مستمر و چندبُعدی فقر هستند، امکانات حیاتی آموزشی فراهم کنند.

کریستین ردموند، مدیر ارتباطات و مشارکت در شاخه چین و آسیای جنوب شرقی سازمان یاری و اقدام، می‌گوید: «کودکان معمولاً از آن چه در اطراف‌شان می‌بینند، می‌آموزند. وقتی در فقر زندگی کنند، نمی‌توانند رویاها‌شان را فراتر از محیط‌ ببرند. اما وقتی آموزش ببینند، کتاب بخوانند و چیزهایی را که هرگز در رویاهاشان هم نبوده یاد بگیرند، آرزوها‌شان اوج می‌گیرد. نظام آموزشی کامبوج را نمی‌توان یک‌شبه تغییر داد، ولی به هر حال این نظام در حال دگرگون شدن است.»

در دوران کنونی هم مدارس اغلب مورد حملات عمدی قرار می‌گیرند. در دوران حکومت خمر سرخ، سامفی می‌دانست که مقاومت کردن چه پیامدهای وخیمی دارد، اما حس می‌کرد که چاره‌ای جز مقاومت ندارد. کامبوج امروز قدردان امثال سامفی است که با شجاعت نمادین‌ و عزم شگفت‌انگیزشان در برابر تمامی ناگواری‌ها، ایستادگی کردند تا رویاهای ملتی زنده بماند.

© The Independent

بیشتر از جهان