جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز سه‌شنبه ۲۸ تیر، فرمانی اجرایی امضا کرد که به گفته مقام‌های ارشد کاخ سفید، هدف از آن مقابله با گروگان‌گیری و حبس غیرمنصفانه در سراسر جهان و تقویت تلاش‌ها برای آزاد کردن شهروندان آمریکایی است که در چنین شرایطی گرفتارند.

حکومت جمهوری اسلامی در ایران در سطحی کم‌سابقه در تاریخ معاصر اقدام به گروگان‌گیری شهروندان سایر کشورها کرده است و از این رو، ایران را می‌توان از موضوع‌های اصلی این فرمان اجرایی دانست.

عماد شرقی، مراد طاهباز، باقر و سیامک نمازی، چهار شهروند آمریکایی محبوس در ایران‌اند. افشین شیخ‌الاسلامی وطنی نیز که اجازه اقامت دائم آمریکا را دارد بیش از دو سال است در ایران در زندان به سر می‌برد.

البته موردی که این روزها بیشتر در رسانه‌های آمریکا مطرح است بریتنی گرینر، ستاره بسکتبال زنان آمریکا، است. گرینر در ماه فوریه پس از آنکه در روسیه در چمدانش سیگارهای الکتریکی ماریجوانا پیدا کردند، زندانی شد. با توجه به اشغال مناطقی از اوکراین به‌دست روسیه و رویارویی آمریکا با این کشور، پرونده این بازیکن بسکتبال نیز پیچیده شده است. وکلای گرینر هفته گذشته به دادگاهی در روسیه گفتند که پزشکان در آمریکا دو سال پیش به این ستاره بسکتبال اجازه استفاده پزشکی از ماریجوانای برای تسکین درد مزمن را داده‌اند.

این فرمان اجرایی به دولت آمریکا امکان می‌دهد افراد دخیل در گروگان‌گیری و حبس غیرمنصفانه را مشمول تحریم و ممنوعیت ویزا کند. هدف از این فرمان در ضمن افزایش شفافیت در تماس بین دولت و اعضای خانواده گروگان‌ها و زندانی‌ها از طریق تقویت روند به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات از جمله اطلاعات محرمانه است.

خانواده‌‌های این قربانیان روز دوشنبه در تماسی تلفنی با مقام‌های کاخ سفید، از این فرمان اجرایی مطلع شدند. آن‌ها از امضای این فرمان استقبال کردند و آن‌ را ابزاری مهم برای بازگشت عزیزانشان به آمریکا می‌دانند. برخی خانواده‌ها از روند اجرایی شدن فرمان راضی نیستند. به گزارش سی‌ان‌ان، برخی از این خانواده‌ها می‌گویند به خواسته‌های مشخص آن‌ها مثل دیدار با بایدن هنوز پاسخی داده نشده است. خانواده‌های گروگان‌ها قرار است در هفته جاری در واشنگتن، پایتخت آمریکا، باشند و درخواستشان دیدار با بایدن است.

یک مقام ارشد دولت در پاسخ به سوال خبرنگار سی‌ان‌ان که آیا بایدن در هفته جاری با این خانواده‌ها دیدار می‌کند یا نه، گفت: «من نمی‌توانم در مورد برنامه مشخص رئیس‌جمهوری اظهارنظر کنم، اما می‌توانم بر تعهد او به این مسائل تاکید کنم و اینکه بازگرداندن آمریکایی‌هایی که در خارج از کشور به گروگان گرفته یا نامنصفانه زندانی شده‌اند اولویت او است.»

کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد فرمان اجرایی جدید «ابزارهای قابل دسترسی برای پیشگیری و مختل کردن گروگان‌گیری و حبس غیرمنصفانه را گسترش می‌دهد»، از جمله اقدام‌های دولت روند جدیدی است که وزارت خارجه به‌طور مشخص به مسافران آمریکایی در مورد خطر حبس غیرمنصفانه به‌دست دولت‌های خارجی هشدار می‌دهد. ایران، میانمار، چین، کره شمالی، روسیه و ونزوئلا قرار است نشان «دی» دریافت کنند که نشان‌دهنده حداکثر خطر موجود در این زمینه است.

یک مقام کاخ سفید به خبرنگاران گفت: «این فرمان اجرایی البته بخش چشمگیر اقدام‌های ما است اما پیش از این نیز ما در این دولت تلاش‌های موفقی برای بازگرداندن آمریکایی‌ها از کشورهایی در سراسر جهان داشته‌ایم:‌ هائیتی، افغانستان، ونزوئلا، برمه و سایر کشورها. رئیس‌جمهوری همچنان این مسائل را در بالاترین سطوح دنبال می‌کند از جمله تماس مستقیم با شورای امنیت ملی، سطوح رهبری وزارت خارجه و غیره.»

اما خانواده‌های افراد زندانی به احتمال قوی این اقدام‌ها را کافی نخواهند دانست. جاناتان فرنکز، سخنگوی کارزارِ «خانواده‌هایمان را به خانه بازگردانید» گفت: «یک هفته پیش بود که ما مطابق معمول تلاش کردیم به کاخ سفید برنامه‌ای ساده برای تماس بیشتر با خانواده‌ها بدهیم. کاخ سفید در عوض فرمانی اجرایی صادر کرده که به موجب آن قرار است از قوانین موجود بهتر پیروی کند. اما خانواده‌ها همچنان منتظرند به تقاضای دیدارشان با بایدن پاسخ داده شود.»

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، گفت اقدام‌های روز سه‌شنبه نشانه تعهد دولت آمریکا به امنیت شهروندانش در خارج از کشور است.