اختلاف نظر مقام‌های امنیتی اسرائیل درباره توافق هسته‌ای با ایران

کدام مقام‌های اسرائیلی بازگشت به برجام را بهتر می‌دانند و کدام‌ها به‌شدت با آن مخالف‌اند؟

تصاویر مقام‌های اسرائیلی از AFP، IDF، GPO

روزنامه اسرائیلی یدیعوت‌اخرونوت روز یکشنبه، پنجم تیرماه، در گزارشی به اختلاف نظر و جنگی پرداخته بود که در حال حاضر بین اطلاعات ارتش اسرائیل و موساد در جریان است، برسر این‌که آیا بازگشت ایالات متحده به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران، فکر خوبی است، یا خیر.

اورشلیم‌پست در گزارشی تحلیلی که روز دوشنبه منتشر کرد، وضعیت فعلی در سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل را به‌مراتب پیچیده‌تر از آن‌چه یدیعوت‌اخرونوت توصیف کرد، می‌داند و می‌نویسد: «حقیقت این است که جنگ‌هایی [در این زمینه] در داخل ارتش اسرائیل و جنگ‌هایی هم در داخل موساد وجود دارد.»

در واقع، طبقه سیاسی اسرائیل -‌جایی‌که نفتالی بنت، نخست‌وزیر فعلی، یائیر لاپید، نخست‌وزیر آینده، و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر پیشین، همگی در زمینه بد بودن بازگشت به برجام متفق‌القول‌اند- شاید تنها جایی باشد که در آن درباره این موضوع اتفاق نظر وجود دارد.

نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF)

حتی در گزارش یدیعوت‌اخرونوت هم آمده بود که آویو کوخاوی، رئیس ستادکل ارتش اسرائیل، مخالف بازگشت به برجام است، اما رئیس اطلاعات نظامی ارتش، آرون هالیوا، از بازگشت به توافق حمایت می‌کند.

درحالی‌که به‌نوشته اورشلیم‌پست، اکثریت نیروهای فعلی و پیشین ارتش اسرائیل ممکن است طرفدار بازگشت به توافق برجام باشند -گادی آیزنکوت، رئیس پیشین ستادکل ارتش اسرائیل، آموس یادلین، رئیس پیشین اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل و درور شالوم، رئیس پیشین بخش تحقیقات اداره اطلاعات ارتش اسرائیل، همگی گفته‌اند که عقب‌انداختن تهدید هسته‌ای ایران دست‌کم تا سال ۲۰۲۵، فکر خوبی بود - کوخاوی هم در عقیده‌ای که دارد، چندان تنها نیست.

یوسی کوپرواسر، از روسای پیشین بخش تحقیقات اداره اطلاعات ارتش اسرائیل، و نیز یاکوف آمیدرور، ژنرال ارتش و رئیس پیشین شورای امنیت ملی اسرائیل، به‌شدت با برجام مخالف‌اند.

موساد (سازمان اطلاعات و عملیات ویژه اسرائیل)

سازمان اطلاعات و عملیات ویژه اسرائیل، موساد، نیز در مخالفت با برجام چندان یکدست نیست.

دیوید بارنئا، رئیس فعلی، و یوسی کوهن، رئیس پیشین موساد، هر دو به‌شدت مخالف بازگشت به این توافق‌اند؛ اما به نوشته اورشلیم‌پست، دیگر روسای پیشین این نهاد اطلاعاتی، تامیر پاردو، شبتای شاویت، دنی یاتوم، افراییم هالوی و سیما شاین، رئیس پیشین میز ایران در موساد، همگی از دولت ترامپ به خاطر خروج از برجام انتقاد کردند و حتی پاردو این اقدام را «فاجعه» خوانده است.

ایهود لاوی، معاون پیشین خود کوهن، عقلانی‌بودن خروج از برجام را زیر سوال برده است. و حتی اگر بسیاری از روسای فعلی بخش‌های مختلف موساد که بارنئا یا کوهن انتخابشان کرده‌اند، احتمالا مانند رئیسان خود با این توافق مخالفت باشند، براساس این گزارش، احساس غالب بر این پایه است که تعداد زیادی از مقام‌های فعلی موساد بی‌سروصدا معتقدند «پیوستن مجدد به این توافق درمیان گزینه‌های بد موجود، در حال حاضر از همه بهتر است».

بزرگ‌ترین شکاف یک دهه اخیر در تشکیلات دفاعی اسرائیل

به نوشته اورشلیم‌پست، این در واقع احتمالا بزرگ‌ترین شکاف و اختلافی است که در تشکیلات دفاعی اسرائیل در طول بیش از یک دهه گذشته، در میان همه نهادها و در همه سطوح ایجاد شده است.

اختلاف‌نظر پیشین در این زمینه، گبی اشکنازی و بنی گانتز، روسای وقت ارتش اسرائیل و مئیر داگان و تامیر پاردو، روسای موساد را در برابر ایهود باراک، وزیر دفاع وقت و نتانیاهو قرار داده بود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

باراک و نتانیاهو در دوره ۲۰۱۲-۲۰۱۰ دست‌کم به‌طور علنی می‌گفتند که خواهان حمله‌ای پیشگیرانه به برنامه هسته‌ای ایران‌اند، درحالی‌که موساد و ارتش اسرائیل در آن زمان عمدتا با چنین اقدامی مخالف بودند.

اما به گزارش اورشلیم‌پست، با رسیدن کوهن به جایگاه ریاست موساد، این سازمان اطلاعاتی مخفی به‌سمت موضعی بیشتر طرفدار حمله و مخالف برجام تغییر کرد. دیوید بارنئا نیز همین رویکرد را حتی بدون نفوذ نتانیاهو ادامه داد.

در این گزارش آمده است، زمانی که هالیوا در جایگاه رئیس اطلاعات نظامی قرار گرفت، ارتش اسرائیل را موظف کرد که در صورت اجتناب‌ناپذیر بودن توافق، حتی اگر ناقص بود، چیزی نگویند که باعث دلخوری آمریکا شود. اعلام حمایت او از برجام، اندکی پس از پخش یک مصاحبه با تومر بار، فرمانده نیروی هوایی ارتش اسرائیل، منتشر شد که در آن تضمین می‌کرد اگر فرمان داده شود، خلبانانش می‌توانند تاسیسات هسته‌ای ایران را از روی زمین محو کنند.

از ماه فوریه، و حتی با شدت بیشتر، از ماه گذشته، بارنئا با مجموعه‌ای از عملیات‌ها برای عقب‌انداختن برنامه هسته‌ای ایران و جلوگیری از برنامه‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بدون توجه به وضعیت مذاکرات، تهران را در وضعیت آسیب‌پذیری قرار داده است.

جهت‌گیری کلی اسرائیل درقبال برجام

باتوجه به اختلاف‌نظرها در تشکیلات دفاعی اسرائیل، این بنت، لاپید، نتانیاهو و حالا وزیر دفاع، بنی گانتز، کسانی‌اند که فراخوان سرنوشت‌ساز حمایت، انتقاد یا تلاش برای نابودی برجام را خواهند داد.

به نوشته اورشلیم‌پست، براساس برخی گمانه‌زنی‌ها، اتحاد لاپید-گانتز می‌تواند به انتقاد بسیار آرام‌تر از ایالات متحده و شاید کاهش حملات مخفیانه در مقایسه با دولت تحت مدیریت بنت یا نتانیاهو منجر شود.

نویسنده گزارش اورشلیم‌پست، در پایان به این ترتیب جمع‌بندی می‌کند: «رسیدن به یک توافق با جمهوری اسلامی احتمالا به‌معنای کاهش وجهه حمله اسرائیل به ایران و در عین حال، آماده نگه‌داشتن گزینه‌های نظامی مختلف شامل حمله بزرگ هوایی و حملات مخفیانه کوچکتر است تا هر لحظه، درصورت لزوم برای راه‌اندازی در دسترس باشند؛ اما اگر مذاکرات به توافق منجر نشود، ممکن است جنگ سایه اسرائیل با ایران ادامه پیدا کند و در آینده نزدیک، تشدید شود. اگر هم توافقی با محدودیت‌های اصلی هسته‌ای که در سال ۲۰۲۵ منقضی می‌شوند به‌دست آید، این گزینه‌ها ممکن است خیلی زود به خط مقدم بازگردند.»