با آغاز اعتراض‌ها در بعضی نقاط ایران، هشدارهای بسیج دانشجویی و بسیاری از چهره‌های سیاسی در ایران به ابراهیم رئیسی در مورد نتیجه گرانی افسار گسیخته، حالا در مسیر محقق شدن است.
در نامه بسیج دانشجویی به رئیس دولت سیزدهم، تاکید شده است که کارشناسان و دلسوزان دانشجویی در مورد اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی به دولت تذکر داده‌اند و تصریح کرده‌اند که حذف اقلام باقیمانده‌ای که ارز ترجیحی دریافت می‌کنند و حساس‌ترین کالاهای موجود در سبد زندگی مردم به‌حساب می‌آیند، باعث گرانی و به‌هم‌ریختگی بازار می‌شود که مردم تحمل آن را ندارند، و تبعات و ناآرامی‌های اجتماعی در پی خواهد داشت.
حالا با قطع شدن اینترنت در برخی از شهرهای خوزستان و ایجاد فضای امنیتی، و نیز تصاویر اعتراض به گرانی و کمیاب شدن نان، روغن، لبنیات، و دیگر کالاهای اساسی در نقاط مختلف کشور، به نظر می‌آید که قرار است گرانی در بهار، به اعتراض گسترده مردم در تابستان بینجامد.
انفجار اجتماعی که مدت‌ها است اقتصاددانان و تحلیل‌گران از آن با نام «شورش گرسنگان» یاد می‌کنند، حالا بار دیگر می‌تواند تابستانی تلخ برای مردم ایران رقم بزند.
در دو سال گذشته، هر بار که موضوع آلودگی هوا، هجوم ریزگردها، و کم‌آبی باعث اعتراض مردم شده است، حکومت، خشکسالی و سدسازی در کشورهای همسایه را مسبب ماجرا دانسته است؛ همان‌طور که در بحث اعتراض به کم‌آبی که منجر به اعتراض‌های گسترده در تابستان ۱۴۰۰ شد، کاهش بارندگی‌ها، دست طبیعت، و حتی بی‌حجابی را مقصر خواندند. اما حالا گرانی نان و دیگر مایحتاج اولیه زندگی، هیچ مقصری جز سیاست‌های چهل‌ساله نظام جمهوری اسلامی و فساد و آشفتگی اقتصادی در بدنه دولتی که نماد یکپارچگی نظام و تراز «دولت انقلابی» است، ندارد.
در این شرایط، دولت تلاش دارد با شرح راهکارهای مدنظرش، از خشم جامعه بکاهد. اما این راه‌حل‌ها ظاهرا برای مردم امیدوار‌کننده نیست و بر شم اجتماعی نیز افزوده است، چرا که تناقض در گفته‌های مقام‌های عالی و آشفتگی در برنامه‌های تیم اقتصادی دولت، سبب شد تا دورنمای تاریک روزهای آینده، بیش از پیش برای جامعه نمایان شود.
برای مثال، درحالی‌که سخنگوی دولت صراحتا از مخالفت رئیس جمهوری با گرانی قیمت نان سخن گفت، معاون اول او در صداوسیما از یارانه‌ای شدن نان و آزادسازی قیمت آن حرف زد.
از سوی دیگر، محسن رضایی، معاون اقتصادی دولت، در گفت‌وگویی تلویزیونی نخست خبر از احتمال پرداخت یارانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزارتومانی داد، ولی در پایان همان برنامه اعلام کرد که این ارقام تنها گمانه‌زنی او بوده است و تصمیم دولت نیست. چنین برخوردهایی نشان می‌دهد که تیم اقتصادی دولت در بلاتکلیفی و دچار اختلاف است.
در این وضعیت، آنچه دولت ابراهیم رئیسی را با چالشی بزرگ‌تر مواجه می‌کند، آن است که در برنامه‌های اعلام شده از سوی مدیران اقتصادی، بحث کوپنی شدن ارزاق و کالاهای اساسی ظاهرا قطعی شده است و مشخص است که بحران دولت تنها منحصر به نان نیست، بلکه مرغ، تخم‌مرغ، روغن، برنج و لبنیات نیز قرار است کوپنی و جیره‌بندی شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اما در کنار این مسائل، افزایش چشمگیر بودجه نهادها و مجموعه‌های حکومتی نشان می‌دهد که دست دولت تنها برای پرداخت یارانه نان و شیر و مرغ بسته است، وگرنه برای برنامه‌های ایدئولوژیک و نهادهای مذهبی، همچنان گشاد‌ه‌دست ایستاده است.
به این ترتیب، دولت برای جبران کسری بودجه دو راهکار پیش روی خود می‌بیند: آزادسازی قیمت‌ها به نام «اصلاح یارانه‌ها» که دست بردن مستقیم در جیب جامعه است، و چاپ پول بدون پشتوانه که با وجود انکار رئیس دولت سیزدهم، در روزهای اخیر عبدالناصر همتی، رئیس سابق بانک مرکزی، انجام بی‌سابقه آن را افشا کرد.
همتی گفت: «متاسفانه دولت سیزدهم رکورد تاریخی چاپ پول را شکسته و ۱۴۲ هزار میلیارد تومان پول چاپ کرده است که اصلی‌ترین عامل تورم ماه‌های اخیر است.»
در همین حال و در کنار گرانی، با نزدیک شدن به تابستان، تصاویر منتشر شده از وضعیت سدهای کشور در مناطق مرکزی و جنوبی، نشان از آن دارد که وضعیت آب در کشور شرایط بحران را رد کرده و فاجعه‌بار است. در مناطق مرکزی و جنوبی ایران هم روزها است که مردم هوایی برای نفس کشیدن ندارند. حالا با اضافه شدن به بار تورم در کنار رکود و بیکاری چند سال گذشته، عملا زیستن در مناطق گسترده‌ای از ایران برای بخش بزرگی از جامعه ناممکن می‌شود. شورش گرسنگان می‌تواند محصول چنین شرایطی باشد.
احتمالا همین است که طی روزهای اخیر، چهره‌های سیاسی و حتی مراجع تقلید را بر آن داشته است تا مدام به دولت ابراهیم رئیسی در مورد ضرورت توقف برنامه‌های اقتصادی‌اش هشدار دهند. روزنامه جمهوری اسلامی هم صریح از ابراهیم رئیسی خواسته است که پیش از دیر شدن، استعفا دهد.
نمایندگان مختلف در مجلس هم خواستار توقف آنچه «طرح جراحی اقتصادی دولت» نامیده می‌شود، شده‌اند. در شرایطی که هر یک از چهره‌های تیم اقتصادی دولت ساز خود را می‌زند، عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، هم در توییتی نوشته است: «تحمل وضع موجود برای انجام طرح اصلاح یارانه‌ها وظیفه ملی است.»
کلیدواژه سخنان اکثر چهره‌های سیاسی، همان هشدارنامه بسیج دانشجویی است: «تاب‌آوری مردم را نسنجید!»
تداوم اعتراض‌های صنفی و کارگری در شهرهای مختلف و احتمال گره خوردن این اعتراض‌ها به بحث گرانی‌ها و مشکلات زیست‌محیطی در تابستان پیش رو، حالا نزدیک‌ترین یاران ابراهیم رئیسی را نیز بر آن داشته است تا به دنبال راهی برای برائت جستن از برنامه‌های دولت او باشند.
محمدباقر قالیباف، روز گذشته مقصر وضعیت موجود را برنامه‌های دولت دانست و اعلام کرد که مجلس به مسئله ورود می‌کند. یاسر جبرائیلی، رئیس مرکز ارزیابی و نظارت راهبردی اجرای سیاست‌های کلی نظام و از تندروترین چهره‌های نزدیک به دولت، در توییتی جنجالی وضعیت موجود را حاصل نفوذ دیدگاه لیبرال‌ها و نفوذی‌های آمریکا در دولت رئیسی دانسته است.
دولت تراز انقلابی زودتر از آنچه گمان می‌رفت، با خشم اجتماعی روبه‌رو شده است؛ خشمی که این بار از ضعیف‌ترین اقشار جامعه تا طبقه متوسط را با گرایش‌های مختلف سیاسی، حول محور فقر، گرسنگی، فقدان آب و هوای تمیز، و در یک کلام، امکان زیستن، گرد هم آورده است.
